معرفی و دانلود کتاب بازخوانی انگلس

معرفی کتاب بازخوانی انگلس

جان ریز یکی از شناخته‌شده‌ترین متفکران چپ در زمانه‌ی ماست. او در کتاب بازخوانی انگلس، به تأمل در برخی از اصلی‌ترین ایده‌های سیاسی و فلسفی فریدریش انگلس، فیلسوف مارکسیست اهل آلمان، پرداخته است.

درباره کتاب بازخوانی انگلس

فریدریش انگلس (Friedrich Engels) یکی از مناقشه‌برانگیزترین فیلسوفان غربی به شمار می‌رود. تلقی خاص او از مارکسیسم، از میانه‌ی سده‌ی نوزدهم تا به امروز، محل بحث و اختلاف‌های پرشماری بوده است. مطابق باور عمومی، انگلس در مقایسه با مارکس فیلسوفی کم‌مایه و مقلد بود. بسیاری از خوانش‌های رایج از مارکسیسم، انگلس را به بدفهمیِ میراث فکری کارل مارکس (Karl Marx) متهم می‌کنند، و آرای او را عامل اصلی تحریف مبانی و آموزه‌های مارکسیستی به شمار می‌آورند؛ تحریفی که سبب نادیده انگاشته شدن روح انسان‌گرای فلسفه‌ی مارکس شد، و به ظهور تفسیر لنینیستی از آرای کارل مارکس یاری نمود. جبرگرایی تاریخی، به عنوان هسته‌ی اصلی فلسفه‌ی فریدریش انگلس شناخته می‌شود. انگلس، تحت تأثیر جریان‌های پوزیویتیستی زمانه، بر این باور بود که روند تاریخ را می‌توان همچون روند تکامل طبیعت تبیین و پیشبینی نمود. بر این اساس، مارکسیسم بیش از هر چیز آموزه‌ای علمی است که گزاره‌های آن، از صحت گزاره‌های علوم طبیعی برخوردار است.

تلقی فوق از آرای فریدریش انگلس، چنان‌که گفتیم، در میان اغلب مفسران فلسفه‌ی مارکسیسم رایج و مقبول است. جان ریز در کتاب بازخوانی انگلس (Engels’ Marxism) به این تلقی عام تاخته و بنیان‌های آن را به پرسش گرفته است. به باور ریز، انگلس متفکری مقلد و نااصیل نبود؛ بلکه فیلسوفی با دیدی فراخ و نگاهی نافذ بود، که در آثار خود برخی از درخشان‌ترین تحلیل‌های معاصر در باب وضعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دنیای مدرن را ارائه نمود.

جان ریز در کتاب بازخوانی انگلس، از ضرورت بازاندیشی در نوشته‌های فریدریش انگلس سخن گفته است. به باور ریز، ارائه‌ی خوانشی دوباره از فلسفه‌ی انگلس ضرورتی بی‌چون‌وچرا دارد. چرا که این فلسفه، تا به امروز، در معرض بدفهمی‌های بی‌شماری قرار گرفته است؛ بدفهمی‌هایی که انگلس را، عمدتاً به اشتباه، یگانه عامل تحریف و تخریب روح فلسفه‌ی مارکسیستی انگاشته‌اند. حال آن‌که، به زعم ریز، آرای انگلس نه در تباین با آرای مارکس، بلکه مکمل آن‌ها به شمار می‌رود.

کتاب بازخوانی انگلس ترجمه‌ی مقاله‌ای نه چندان مفصل از نگارنده است. آموزه‌ی جبرباوری اقتصادی در فلسفه‌ی انگلس، دیدگاه انگلس در باب ماهیت طبقه‌ی کارگر و تفاوت تلقی انگلس از دیالکتیک با تلقی مارکس از همین مفهوم، برخی از جذاب‌ترین موضوعاتی‌اند که در این مقاله‌ی خواندنی مورد بحث قرار گرفته‌اند.

کتاب بازخوانی انگلس به قلم روزبه آقاجری به زبان فارسی ترجمه شده و از سوی نشر چشمه در اختیار مخاطبین علاقه‌مند قرار گرفته است.

کتاب بازخوانی انگلس مناسب چه کسانی است؟

علاقه‌مندان به حوزه‌ی فلسفه‌ی سیاسی (خصوصاً فلسفه‌ی مارکسیسم) مخاطبین اصلی کتاب بازخوانی انگلس از جان ریز به شمار می‌روند.

با جان ریز بیشتر آشنا شویم

جان ریز (John Rees) متولد سال 1957 و اهل کشور انگلستان است. او فعال سیاسی، نویسنده و پژوهشگر حوزه‌ی فلسفه و جامعه‌شناسی است. نام جان ریز به عنوان یکی از مؤسسان سازمان ائتلافی «توقف جنگ» شناخته می‌شود. از این پژوهشگر ارزنده، تاکنون دو کتاب «بازخوانی انگلس» و «جبر انقلاب: دیالکتیک و سنت مارکسیستی کلاسیک» به زبان فارسی ترجمه شده است.

در بخشی از کتاب بازخوانی انگلس می‌خوانیم

مارکس و انگلس، بر پایه‌ی برداشت ماتریالیستیِ جدیدشان از تاریخ، رویکردی دیالکتیکی به دگرگونیِ اجتماعی و طبیعی را پدید آوردند. اغلب می‌گویند «دیالکتیک» دشوار است. اما فهمیدنِ رویکرد بنیادیِ آن دشوار نیست، به‌ویژه با توجه به پس‌زمینه‌ی فرگشتِ طبیعی و دگرگونیِ اجتماعی که خطوط کلی‌اش در بخش پیشین مشخص شد.

نخستین اصل بنیادی که دیالکتیک بر آن استوار است آن است که جهان در فرایند دگرگونی است. جامعه و طبیعت نه ایستای‌اند و، به گفته‌ی انگلس، نه «به شکلی ازلی و ابدی و جاودانه حرکتی چرخه‌وار را تکرار می‌کنند» بلکه دستخوش «فرگشتِ تاریخی‌ای حقیقی» هستند. با وجود این، ‌ نگرش‌های ایستا به جامعه، امروزه هنوز هم متداول‌اند. از میان همه‌ی آشوب‌ها و بی‌نظمی‌های جامعه، ارزش‌ها و نهادهای عمده‌ای، جاودانه به نظر می‌آیند خانواده، بازار، ناسیونالیسم، مذهب، ‌ دموکراسیِ پارلمانی و بالاتر از همه، «سرشت انسانی.» نگرشِ دیالکتیکی تشخیص داده است که همه‌ی این ایدئولوژی‌ها و نهادها تاریخی دارند و در گذشته‌ای هستی یافته‌اند و در آینده‌ای نیز از میان خواهند رفت. مارکس و انگلس نظرات‌شان را از رهگذر نقدِ اندیشه‌های فیلسوف بزرگ آلمانی، هگل، بسط دادند. یکی از ارزش‌های والای هگل این بود که «کلِ جهانِ طبیعی، تاریخی، اندیشگانی را... چونان یک فرایند یعنی در حرکت، دگرگونی، دگردیسی و رشد ‌و تکاملی مداوم» می‌دید. رد و طردِ نگرش‌های ایستا به جهان، به‌ هر روی، گامِ نخست است. کوشیدن برای درک آن ‌مسیری که این فرایند دگرگونی در آن آشکار می‌شود، گامِ بعدی است.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی مترجم
مارکسیسمِ انگلس
نقدهایی بر انگلس
یگانگیِ اندیشه‌ی مارکس و انگلس
تاریخ انسانی و تاریخ طبیعی
دیالکتیک
نظریه‌ای متکبرانه؟
جبرباورِ اقتصادی؟
نظریه‌ی بازتابیِ شناخت؟
خودرهاییِ طبقه‌ی کارگر
انگلس و رِفُرمیسم
میراثِ انگلس
یادداشت‌ها
پی‌آوردها
درباره‌ی اقتدار
استراتژی و تاکتیک‌های مبارزه‌ی طبقاتی
درباره‌ی تاریخ مسیحیتِ اولیه
کتاب‌شناسی انگلس در زبان فارسی
کتاب‌شناسی چکیده‌ی انگلس در زبان انگلیسی