معرفی و دانلود کتاب لیبرالیسم و مسئله عدالت

معرفی کتاب لیبرالیسم و مسئله عدالت

در کتاب لیبرالیسم و مسئله عدالت مجموعه‌مقالاتی را خواهید خواند که همگی با موضوع عدالت از دیدگاه لیبرالیسم تألیف شده‌اند. قرار است پذیرای مطالعه‌ی اثری باشید که مفهوم عدالت را از دیدگاه نظریه‌پردازان مختلف می‌کاود؛ اندیشمندانی که گاه نظراتشان هیچگونه اشتراکی با هم ندارد. این اثر سال 1394 منتشر شد و تاکنون به چاپ سوم رسیده است. محمد ملاعباسی گردآوری این مجموعه را برعهده داشته است.

دربارۀ کتاب لیبرالیسم و مسئله عدالت

عدالت و تحقق آن از دیرباز مورد بحث و بررسی فیلسوفان، سیاست‌مداران و عامۀ مردم بوده است. سوالات متعددی پیرامون عدالت در ذهن همۀ ماست: اینکه عدالت چیست و آیا اصلاً این آرمانِ هموارۀ بشر، تحقق‌یافتنی‌ست یا به قول اقتصاددان و فیلسوف سیاسی، فردریش فون هایک، سرابی‌ گمراه‌کننده است؟ شاید جمع‌بندی کردن همۀ نظریاتی که در این خصوص وجود دارد به ما کمک کند تا تصویر روشن‌تری از مسئلۀ عدالت پیدا کنیم. لازم به ذکر است که در کتاب لیبرالیسم و مسئلۀ عدالت همۀ این‌ها از منظر لیبرالیسم خواهد بود.

کتاب لیبرالیسم و مسئله عدالت در حقیقت گزینش مقالاتی‌ست که دیدگاه نویسندگانشان در چهار زیرشاخۀ نیاز، کارآمدی، مسئولیت فردی و عوامل زمینه‌ای شکل‌گیری نظریات متفاوت قرار می‌گیرد. طرفدارانِ دستۀ اول کسانی هستند که در نظریات خود به نیازهای اولیه توجه می‌کنند. دستۀ دوم اما به دست آوردن سود بیشتر را مهم می‌دانند و دستۀ سوم معتقدند عدالت یک مسئلۀ فردی‌ست. در کنار این سه گروه، دستۀ آخر به زمینۀ شکل‌گیری عدالت و بستری که در آن تعریف می‌شود، توجه دارند.

در حقیقت هر نظریه‌پرداز از دیدگاه مکتب خاصی به مفهوم عدالت می‌پردازد. برای مثال در این کتاب مقاله‌ای از فردریش فون هایک برندۀ جایزه نوبل اقتصاد را می‌خوانید که موضعی بسیار تند نسبت به مفهوم عدالت اجتماعی دارد و به‌موازات آن مقاله‌ای از رابرت نوزیک، فیلسوف سیاسی امریکایی را که به عدالت تنها در حوزۀ مسئولیت فردی توجه می‌کند. دیگر نظریه‌پردازانی هم هستند که حتی به نقد فمنیستی نظریه‌های گوناگون عدالت می پردازند. برخی نویسندگان کتاب سعی دارند برای تبیین موضوع، تعریف جدیدی از زندگی انسان و روابط او با دیگران ارائه دهند، برخی نیز عدالت را از منظر مارکسیسم و سوسیالیسم تحلیل می‌کنند و به نقد تلاش‌های بیهودۀ دولتی برای کاهش نابرابری می‌پردازند. این کتاب در حکم جمع‌بندی تمامی این نظریات است.

کتاب لیبرالیسم و مسئله عدالت مناسب چه کسانی است؟

کتاب حاضر مناسب همۀ کسانی‌ست که به دنبال روشنگری در زمینۀ عدالت‌اند؛ خصوصاً علاقه‌مندان به فلسفۀ سیاسی و فلسفۀ اخلاق. دیگر مخاطبان کتاب می‌توانند کسانی باشند که در حوزۀ اقتصاد و نقد و تحلیل آن فعالیت دارند و در پی رسیدن به دیدگاهی جامع دربارۀ یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های سیاسی انسان هستند.

با نویسندگان کتاب لیبرالیسم و مسئله عدالت بیشتر آشنا شویم

• فون هایک (von Hayek) از بزرگ‌ترین اقتصاددانان و فیلسوفان سیاسی است که نظریاتش اهمیت بسیاری در نولیبرالیسم دارد. او اصالتاً اتریشی است و سال 1974 جایزۀ نوبل اقتصاد را دریافت کرد.
• رابرت نوزیک (Robert Nozick) فیلسوف سیاسی امریکایی است که در دهه 70 و 80 میلادی‌ شهرت بسیاری یافت. از «آنارشی، دولت و آرمانشهر» می‌توان به‌عنوان یک از کتاب‌های مهم او نام برد.
• جان رالز (John Rawls) فیلسوف معاصر امریکایی‌ست و از چهره‌های شاخص فلسفۀ سیاسی و فلسفۀ اخلاق قرن بیستم محسوب می‌شود. کتاب «نظریه‌ای درباره عدالت» او جریان تازه‌ای نسبت به مفهوم عدالت به راه انداخت.
• آمارتینا سِن (Amartya Kumar Sen) اقتصاددان هندی‌ست که سال 1993 جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کرد و در تغییر برنامۀ سازمان ملل بسیار تأثیرگذار بود. مهم‌ترین کتاب او توسعه به مثابۀ آزادی است.
• مارتا نوسبام (Martha Craven Nussbaum) استاد حقوق و اخلاق دانشگاه شیکاگوست و مقام پروفسوری دارد. او در زمینه‌هایی چون حقوق زنان، فلسفۀ یونان باستان، حقوق حیوانات و... فعالیت داشته است.
• سوزان مولر اوکین (Susan Moller Okin) استاد دانشگاه و از فیلسوفان سیاسی فمنیست است. از کتاب‌هایش باید به «زن از دیدگاه فلسفۀ سیاسی غرب» اشاره کرد.
• مایکل والزر (Michael Laban Walzer) از مشهورترین فیلسوفان سیاسی امریکاست که باید از کتاب «جنگ‌های عادلانه و ناعادلانه»اش به عنوان مهم‌ترین اثر او نام برد.
• السدیر مکینتایر (Alasdair MacIntyre) شهرت و اهمیتش را به خاطر بازسازی نظریۀ فضیلت ارسطویی در فلسفۀ اخلاق به دست آورد. مشهورترین اثر او «در پی فضیلت» است که 170 بار تجدید چاپ شده. کتاب «حیوانات ناطق به هم پیوسته» از دیگر آثار اوست.
• یون الستر نظریه‌پرداز اجتماعی سیاسی اهل نروژ است. از جمله کتاب‌های او دو اثر «معنابخشی به مارکس» و «روان‌شناسی سیاسی» را می‌توان نام برد.
• جرالد کوهن (Gerald Cohen) از جمله فیلسوفان سیاسی اهل کاناداست و در شمار مدافعان مارکسیسم و لیبرالیسم قرار دارد. از کتاب «نظریۀ مارکس در باب تاریخ» او باید به عنوان مهم‌ترین اثرش یاد کرد.
• جان رومر (John Roemer) اقتصاددان و نظریه‌پرداز سیاسی امریکایی است که در دانشگاه ییل تدریس می‌کند. عمده شهرت او به خاطر کتاب نظریۀ عمومی استثمار و طبقه بوده است.

در بخشی از کتاب لیبرالیسم و مسئله عدالت می‌خوانیم

تغییر نگرش در اینکه باید بر کدام نقش بازار تأکید کرد، چه اهمیتی برای معضلۀ نابرابری دارد؟ به‌نظر من، این تغییر، برای تأکید دوباره بر اهمیت انگیزه‌های مادی است: اگر بخواهیم ریشه‌ای‌تر و بنیادی‌تر بحث کنیم، برای توجیه این دیدگاه است که پرداخت حقوق‌ها و درآمدهای بسیار بالا، به افرادی که در رأس هستند و معرّف اقتصادهای سرمایه‌داری در سی‌سال اخیر بوده‌اند، برای کارایی ضروری است.

برای تبیین این مسئله، آزمایش فکری ساده‌ای مطرح می‌کنم: فرض کنید اقتصادی بوده باشد که در آن، افراد فقط به نوع شغل خود و میزان تحصیلات مورد نیاز برای احراز آن شغل، توجه دارند. فرض کنید مجموعۀ متنوعی از اولویت‌ها درخصوص مشاغل و تحصیلات نزد مردم وجود داشته باشد. تا زمانی‌که مردم پول کافی برای خرید حداقلِ مشخصی از کالاهای مصرفی‌شان داشته باشند، حقوق‌ها برایشان مهم نیست. شرکتی هم وجود دارد که فقط یک کالای مصرفی تولید می‌کند و همه نیز به این کالا نیاز دارند. شرکت می‌تواند با استفاده از ترکیب‌های مختلفِ بسیار متنوع از کارگران استخدامی خود، در مشاغل گوناگون، این کالا را تولید کند. این شرکت می‌خواهد سود خود را بیشینه کند (سود این شرکت معادل درآمدهای حاصل‌از فروش محصول به کارگران و مصرف‌کنندگان، منهای هزینۀ حقوق کارگران خواهد بود). بُردار حقوق مشاغل و قیمت کالای تولیدی، تعادلی رقابتی را در این اقتصاد شکل می‌دهد؛ البته در اوضاعی که با این حقوق‌ها و قیمت‌های مشخص، تمام بازارهای کاری پاک باشند و در حقیقت، نیاز شرکت برای کارگر در مشاغل گوناگون سود بالقوۀ شرکت را در این سطح از حقوق‌ها و قیمت‌ها، بیشینه کند.

حالا مسئلۀ این اقتصاد آن است که کارگران به حقوق‌ها اهمیت نمی‌دهند. آن‌ها برای تصمیم‌گیری دربارۀ پذیرفتن یک شغل، منحصراً به ویژگی‌های آن و الزامات تحصیلی برای اکتسابش توجه می‌کنند. هر کارگری شغل و سطح تحصیلات ملازم آن را فقط به این علت برمی‌گزیند که کارآمدی خود را در انتخاب‌های پیش رویش، به حداکثر برساند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
ارثِ آبا و اجدادی عدالت اجتماعی/فردریش فون هایک/ترجمۀ علی سلیمیان‌ریزی
عدالت توزیعی/رابرت نوزیک/ترجمۀ احمد بیگلری
عدالت به‌مثابه انصاف: برداشتی سیاسی، نه متافیزیکی/جان رالز/ترجمۀ مریم اشجع
برابریِ چه؟ /آمارتیا سِن/ترجمۀ علی سلیمیان ریزی
قابلیت‌ها به‌عنوان استحقاق‌های بنیادی: سِن و عدالت اجتماعی/مارتا سی نوسبام/ترجمۀ محمد حقانی فضل
عقل و احساس در عدالت‌اندیشی/سوزان مولر اوکین/ترجمۀ محمد حقانی‌فضل
لیبرالیسم و هنر تفکیک/مایکل والزر/ترجمۀ مریم اشجع
روابط اجتماعی، استدلال عملی، خیر عمومی و خیر خصوصی/السدیر مکینتایر/ترجمۀ مریم اشجع و محمد ملاعباسی
عدالت، حقیقت، صلح/یون الستر/ترجمۀ مریم اشجع
سرمایه‌داری، آزادی و پرولتاریا/جرالد کوهن/ترجمۀ حمید حسنی
ریشه‌های ایدئولوژیک و سیاسی نابرابری در آمریکا/جان‌ای رومر/ترجمۀ علی سلیمیان ریزی
نمایه