معرفی و دانلود کتاب قهقهه‌ی شهریاری: مقالات ژرژ باتای درباره سیاست

معرفی کتاب قهقهه‌ی شهریاری: مقالات ژرژ باتای درباره سیاست

کتاب قهقهه‌ی شهریاری کلکسیونی است خواندنی از مقاله‌ها، یادداشت‌های مطبوعاتی و مصاحبه‌های ژرژ باتای که بینش فلسفی وی را نسبت به مسائل اقتصادی نشان می‌دهند. مفهوم شهریاری از نظرگاه این متفکر، مشخصات آن و نقشی که در شکل‌گیری جریان‌های نازیسم و فاشیسم داشته، محتوای اصلی این اثر فلسفی-سیاسی را تشکیل می‌دهند.

درباره‌ی کتاب قهقهه‌ی شهریاری

مجموعه‌ای از مقالات و یادداشت‌های ژرژ باتای (Georges Bataille) در زمینه‌ی سیاست، درون‌مایه‌ی کتاب قهقهه‌ی شهریاری را می‌سازند. مطالعه‌ی اثر حاضر از این جهت اهمیت دارد که مؤلف آن از بزرگ‌ترین اندیشمندان فلسفه به شمار می‌رود.‌ به‌وضوح می‌توان اثرگذاری اسپینوزا، هگل، نیچه، مارکس و دورکهیم را در آثار و آراء وی مشاهده کرد. از سوی دیگر، کتابی که پیش رو دارید، مهم‌ترین مقالات سیاسی وی را دربرمی‌گیرد. مقالاتی که باتای در دوره‌های مختلف زندگی خود نگاشته و مطالعه‌ی آن‌ها می‌تواند دیدی همه‌جانبه را در مورد تحولات فکری این فیلسوف، طی دوران حیاتش به شما عرضه کند. بااین‌وجود، جالب است بدانید که این متفکر در سال‌های پایانی عمر از سیاست روی‌گردان شده بود و اذعان می‌داشت که پرداختن به امور سیاسی به امید نیاز دارد و او خود شخصاً انسان امیدواری نیست.

کتاب حاضر به‌طور کلی شامل دو بخش است. در بخش نخست آن متن‌هایی قرار دارد که همگی نوشته‌ی ژرژ باتای هستند. در بخش دوم کتاب نیز دو متن گنجانده شده‌اند که آلن اس. وایس و ژولی ویلسون نگارش آن‌ها را به عهده داشته‌اند. به عبارت دیگر، مقالات بخش اول کتاب، ایده‌های باتای را به قلم خودش نشان می‌دهند اما در بخش دوم تلاش شده تا اندیشه‌های این نویسنده از دیدگاه دو اندیشمند دیگر بررسی شوند.

اگر با باتای، آثار، تفکرات و ایده‌های او آشنایی زیادی ندارید و نگرانید در درک مطالب کتاب قهقهه‌ی شهریاری دچار مشکل شوید، باید بگوییم با وجود مقدمه‌ی مفصلی که در ابتدای کتاب قرار گرفته، دیگر جای هیچگونه نگرانی در این مورد باقی نمی‌ماند. برخی از مفاهیم کلیدی مطرح‌شده در مقالات نیز، در بخش مقدمه به‌تفصیل تشریح شده‌اند. این بخش که مترجمان کتاب عهده‌دار نگارش آن بوده‌اند، حاوی برخی از انتقاداتی است که نسبت به تفکرات باتای مطرح شده. همچنین با توجه به مطالب کتاب، پاسخی نیز برای این انتقادات بیان شده‌ است.

باتای در دورانی زندگی می‌کرد که رویکردهای فکری چون فاشیسم و استالینیسم پدید آمده بودند و در فضای سیاسی و اجتماعی آن دوران نفوذ می‌کردند. بدیهی است که این نویسنده هم نسبت به آن‌ها بی‌توجه نبوده و بخشی از آثار خود را به این دو جریان فکری اختصاص داده. البته هیچ موضوعی به اندازه‌ی مسئله‌ی حاکمیت و شهریاری در مقالات این اثر اهمیت نداشته. شهریاری و حاکمیتی که باتای از آن سخن می‌گوید، ریشه در آثار و افکار نیچه، دورکهیم، موس، ساد و هوبرت دارد. نویسنده آمیزه‌ای از اعتقادات این اندیشمندان را در مورد حاکمیت با باورهای خود ترکیب کرده و آن را اساس بخش عمده‌ای از مقالات و یادداشت‌های خود قرار داده است. معنای ویژه‌ای که او از شهریاری مد نظر دارد، لزوماً با قدرت نظامی همراه نیست اما گاه شهریاران ممکن است از قدرت نظامی نیز برخوردار باشند. با خواندن کتاب حاضر می‌توانید به سایر ویژگی‌هایی که باتای برای یک شهریار در نظر داشته، پی ببرید. باتای از همین مفهوم شهریاری برای تبیین مراحل شکل‌گیری فاشیسم و نازیسم استفاده می‌کند. بااین‌اوصاف، فهم و درک این مفهوم، شاه کلید درک مقالات این اثر و سایر آثار ژرژ باتای محسوب می‌شود‌.

توجه داشته باشید که در کتاب قهقهه‌ی شهریاری، افزون‌بر مقالات باتای، برخی از یادداشت‌های مطبوعاتی و چند مصاحبه‌ی او نیز قرار گرفته‌اند که مطالعه‌ی آن‌ها می‌تواند خوانندگان را هرچه بیشتر با سیمای علمی وی آشنا کند. از ویژگی‌های قابل‌توجه مطالب این بخش از کتاب می‌توان به صراحت بیان باتای و طنز خاص او اشاره کرد. دیدگاه رادیکالیسم نویسنده نیز در سراسر کتاب به‌روشنی به چشم می‌خورد.

دانشجویان و اساتید یا علاقه‌مندانی که خواهان مطالعه در زمینه‌ی موضوعات سیاسی هستند و قصد دارند آن‌ها را از نقطه‌نظر فلسفه بررسی کنند، با مطالعه‌ی کتاب قهقهه‌ی شهریاری نکته‌های فراوانی را می‌آموزند. همچنین با نگرش یکی از بزرگ‌ترین فلاسفه و اندیشمندان معاصر در رابطه با حکومت، فاشیسم، نازیسم و... بیشتر آشنا می‌شوند. ایمان گنجی، پویا غلامی و محدثه زارع، مشترکاً برگردان این کتاب را به انجام رسانده‌اند و نشر چشمه نیز عهده‌دار چاپ و انتشار آن شده است.

کتاب قهقهه‌ی شهریاری برای چه کسانی مناسب است؟

دانشجویان و پژوهشگران رشته‌ی علوم سیاسی و مخاطبان علاقه‌مند به مباحث این حوزه می‌توانند با تهیه‌ی کتاب قهقهه‌ی شهریاری به مجموعه‌ای از مقالات خواندنی، در زمینه‌ی موضوعات فلسفی-سیاسی دسترسی داشته باشند.

در بخشی از کتاب قهقهه‌ی شهریاری: مقالات ژرژ باتای درباره سیاست می‌خوانیم

باتای در «ساختار روان‌شناختی فاشیسم» میان عرصه‌های واقعیتِ همگون و دیگرگون افتراق قائل می‌شود؛ همگونگی اجتماعی با عرصه‌ی تولید گره می‌خورد. او می‌نویسد:

تولید مبنای نوعی همگونگی اجتماعی است. جامعه‌ی همگون جامعه‌ی تولیدی، یعنی جامعه‌ی مفید است... مخرج‌مشترک که بنیانِ همگونگی اجتماعی و فعالیت از آن نشئت گرفته پول، یعنی هم‌ارز قابل محاسبه‌ی محصولات متفاوت فعالیت جمعی است... با توجه به قضاوت جامعه‌ی همگون، هر انسان به اندازه‌ی آن‌چه تولید می‌کند، می‌ارزد؛ به بیان دیگر، انسان دیگر وجودی برای خود نیست...

باتای در برابر همگونگی اجتماعی نوعی دیگرگونگی اجتماعی را قرار می‌دهد که با قلمروِ عناصر غیرتولیدی جامعه مربوط است و می‌گوید «جهان دیگرگون شامل همه‌ی آن چیزهایی می‌شود که از هزینه‌گری غیرتولیدی نتیجه می‌شوند... شامل همه‌ی چیزهایی که جامعه‌ی همگون به مثابه‌ی زایدات دفع می‌کند...» پس هزینه‌گری غیرتولیدی در یک جامعه به مثابه‌ی بخش‌های بی‌استفاده، طردشده و جذب‌ناشدنی، از جمله طبقات فرودست (فرم‌های ناپاک) و نیز فرم‌های قدسی (پاک) سر برمی‌آورد. بااین‌حال، باتای قدرت واقعی نظم مأنوس را در امر بی‌استفاده و غیرتولیدی می‌بیند. او می‌نویسد: «واقعیت دیگرگون از جنسِ نوعی نیرو یا شوک است. خود را همچون یک بار و یا یک ارزش ارائه می‌دهد، به شیوه‌ای کمابیش انتزاعی از ابژه‌ای به ابژه‌ای انتقال می‌یابد، تو گویی تغییرِ در حالِ رخ دادن نه در جهانِ ابژه‌ها بل صرفاً در داوری‌های سوژه‌ها بوده باشد.»

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
بخش اول: ژرژ باتای: مقالات و قطعه‌ها
پیش به سوی انقلاب واقعی
توطئه‌ی مقدس
ضدحمله: دعوت به عمل
برنامه‌ی اَسِفال
واپسین متن اَسِفال: یازده یورش
ساختارِ روان‌شناختی فاشیسم
درباره‌ی شهریاری
گفت‌و‌گوی مارگاریت دوراس با ژرژ باتای
بخش دوم: درباره‌ی باتای
شهریاریِ ناممکن: میان اراده‌ی قدرت
و اراده‌ی پیش‌آمد
هزینه‌گری غیرتولیدی و بنیان فضایی زمین
واژه‌نامه