معرفی و دانلود کتاب فلسفه و اخلاق زیستی: مقالاتی درباره فلسفه اخلاق در علوم پزشکی

معرفی کتاب فلسفه و اخلاق زیستی: مقالاتی درباره فلسفه اخلاق در علوم پزشکی

کتاب فلسفه و اخلاق زیستی دربردارنده‌ی سه مقاله از مبیه جروم توسام، لنارت نوردن فلت و فردریک اسونوس است که در آن‌ها موضوع اخلاق در علم پزشکی مورد بحث قرار گرفته و از جنبه‌های مختلف بررسی شده است. این فیلسوف‌ها با تمرکز بر رابطه‌ی فلسفه و پزشکی، نشان می‌دهند که نگرش پزشکی مدرن در کجا ریشه دارد، رویکردهای معاصر در مورد سلامتی و بیماری چیست و هرمنوتیک پزشکی را چطور می‌توان توضیح داد.

درباره‌ی کتاب فلسفه و اخلاق زیستی

رابطه‌ی بین پزشک و بیمار همیشه موضوعی مناقشه‌برانگیز به شمار می‌رفته. تا مدت‌ها این رابطه یک‌طرفه بود؛ یعنی پزشک به‌عنوان فردی آگاه و صاحب دانش، در جایگاه قدرت قرار داشته و عموماً با تحکم با بیمارش برخورد می‌کرد. همین موضوع باعث شد تا در محافل علمی، بحث اخلاق در پزشکی مطرح شود. موضوعی که قرار بود در رابطه‌ی بین این دو بازنگری کند و جایگاه انسانی آن‌ها را نشان دهد. اما مشکل اینجا بود که هیچ نهادی برای آموزش یا یادآوری این مسأله شکل نگرفت و به خاطر همین همیشه مسکوت ماند؛ تا دوره‌ی معاصر که بسیاری از اندیشمندان، مخصوصاً فیلسوف‌ها سعی کردند آن را به شکل جدی‌تر مطرح کنند. کتاب فلسفه و اخلاق زیستی متشکل از سه مقاله از مبیه جروم توسام (Mbih Jerome Tosam)، لنارت نوردن فلت (Lennart Nordonfelt) و فردریک اسونوس (Fredrik Svenaeus) است که در آن‌ها همین مسأله مورد بحث قرار گرفته و از چند زاویه تحلیل شده است. نویسندگان که همگی فیلسوف و استاد دانشگاه به شمار می‌روند، در مقالاتشان از منظر فلسفه‌ی اخلاق به پزشکی نگریسته‌اند و کوشیده‌اند مواجهه‌ی فلسفه با پزشکی مدرن را توضیح دهند.

مواجهه‌ی پزشک با بیمار تا حد زیادی تحت تأثیر روحیه و نگرش و جهان‌بینی خود اوست. اینکه پزشک انگیزه‌های انسانی و معنوی دارد یا صرفاً به دنبال کسب درآمد است، قطعاً روی رابطه‌ی بین او و بیمار اثر می‌گذارد و آن را تغییر می‌دهد. تا جایی که حتی شیوه‌ی تشخیص بیماری و معالجه هم متناسب با آن می‌تواند عوض شود. این مسأله تا آن حد مهم است که خیلی از فلاسفه اعتقاد دارند، تجهیزات و درمان و مباحث فنی، همگی فرع بر نگرش پزشکی هستند و بر اساس آن تعیین می‌شوند. برای مثال اعتقادات مردم و باورهای مرسوم در مورد بیماری‌ها، قطعاً پزشک را هم متأثر می‌کند و گریزی از آن ندارد. در این شرایط مسأله‌ی اخلاق بسیار اهمیت پیدا می‌کند. اینکه پزشک بداند نگاهش به بیمار و بیماری از کجا سرچشمه می‌گیرد، باعث می‌شود در رفتارش مراقبت بیشتری به خرج بدهد. به‌تبع آن می‌تواند در فلسفه‌ی پزشکی هم بیشتر تعمق کرده و مفاهیم و بنیادهای آن را درک کند. کتاب فلسفه و اخلاق زیستی بر همین مبنا، تلاش دارد به مضامین اصلی فلسفه‌ی پزشکی بپردازد و آن‌ها را تفسیر کند.

مقاله‌ی اول این کتاب متعلق به مبیه جروم توسام، فیلسوف کامرونی است که به نقش فلسفه در پزشکی اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که پزشکی مدرن متأثر از فلسفه‌ی دکارت است که باعث شده بیمار به یک ابژه تقلیل پیدا کند. در این وضعیت روح و ماهیت انسان نادیده گرفته شده و مثل یک ماشین معیوب با او رفتار می‌شود که باید تعمیر گردد. نویسنده به جنبه‌های مختلف پزشکی، از متافیزیکی تا معرفت‌شناختی هم می‌پردازد و آن‌ها را نشان می‌دهد. مقاله‌ی دوم کتاب فلسفه و اخلاق زیستی که از لنارت نوردن فلت است، روی دو مفهوم سلامت و بیماری متمرکز می‌شود و رویکردهای مدرن را در مورد آن‌ها توضیح می‌دهد. این فیلسوف از سیستم فعلی که سلامت را ارزش و بیماری را ضدارزش می‌داند انتقاد می‌کند و به دسته‌ای دیگر اشاره دارد که گرایششان نسبت به آن‌ها ضدارزشی و صرفاً توصیفی است. او می‌گوید که در گذشته ارزش‌گذاری‌ها نه بر اساس سلامت یا بیماری، که بر مبنای فضیلت‌های فردی بود. فردریک اسونوس در مقاله‌ی سوم این کتاب در مورد هرمنوتیک پزشکی بحث می‌کند و خوانش گادامر از ارسطو را توضیح می‌دهد. همین‌طور از نسبت بین سلامت و زندگی خوب می‌گوید.

کتاب فلسفه و اخلاق زیستی را نشر شوند با ترجمه‌ی ناصر مومنی منتشر کرده است.

کتاب فلسفه و اخلاق زیستی برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این کتاب به پزشکان پیشنهاد می‌شود. همین‌طور علاقه‌مندان به فلسفه و مبحث اخلاق نیز از مخاطبان این مقالات هستند.

در بخشی از کتاب فلسفه و اخلاق زیستی: مقالاتی درباره فلسفه اخلاق در علوم پزشکی می‌خوانیم

سلامتی اکنون یکی از مهم‌ترین ارزش‌های ما به حساب می‌آید. بسیاری از مردم به‌خصوص در عصر جدید، سلامتی را ارزشمندترینِ ارزش‌ها در زندگی می‌دانند. از نظر آن‌ها سلامتی چیزی است که مانند طول عمر باید از آن محافظت کرد و تا حد امکان افزایشش داد. بنابراین، علم و هنر پزشکی هم در جوامع شرقی و هم در جوامع غربی به جایگاهی مهم در عصر جدید دست یافته‌ است. پزشکان و دیگر دست‌اندرکاران سلامتی افرادی مهم و انسان‌هایی والا به حساب می‌آیند و در اغلب کشورها حقوق زیادی دریافت می‌کنند. در برخی محافل آن‌ها جای کشیشان یا حتی خدایان اعصار قدیم را گرفته‌اند. امروزه همچنین توسعه‌ی سریع جنبش ترویج سلامتی را شاهد هستیم که اگر هم نه کاملاً، دست‌کم تا‌حدی با پیشرفت پزشکی ارتباط دارد. مروجان سلامتی از انواع مختلف، برای بسیاری از مردمان امروز نقش توصیه‌کنندگان و تأمین‌کنندگان سلامتی را ایفا می‌کنند. صنعت تجاری هم همین مراحل را دنبال می‌کند. حجم عظیمی از محصولاتی که ادعا می‌شود برای سلامتی افراد مفید هستند به بازار عرضه می‌شوند و با موفقیت به فروش گذاشته می‌شوند.

اما وضعیت همواره این‌گونه نبوده است. در طول اعصار پزشکی در اروپای غربی زندگی روی کره‌ی زمین، همواره زندگی مهم و اصلیِ بشر به حساب نمی‌آمد. این زندگی تنها آمادگی و مقدمه‌ای بود برای زندگی ابدی با خدا. از این رو، سلامتی در این زندگی نمی‌توانست بیشترین ارزش را داشته باشد، بلکه کسب آمادگی برای زندگی ابدی و به همین جهت زندگی کردن طبق وظایفی که در متون الهی و به‌خصوص کتاب مقدس بر آن‌ها دلالت شده بود، بسیار مهم‌تر بود. به علاوه، بسیاری از فیلسوفانِ زندگی در فرهنگ غرب فضائلی غیر از زندگی سالم را موعظه می‌کردند. برای مثال، افلاطونِ بزرگ در قرن چهارم قبل از میلاد می‌گوید، نباید توجه و هم و غم‌ خویش را بر سلامتی‌ و پرسش‌هایی در باب سلامتی و بیماری متمرکز کنیم. وقتی انسان‌ها بر سلامتی‌شان متمرکز می‌شوند و می‌خواهند در همه حال با یک پزشک مشورت کنند، خود این نشانه‌ای از وضع ناسالم است. نباید به پزشکان اجازه‌ی حکمرانی بر دیگران را داد. انسان‌ها نیز نباید مسئولیت زندگی‌شان را به دست دیگران بسپرند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی مترجم
فصل اول: نقش فلسفه در پزشکی جدید/ مبیه جروم توسام
فصل دوم: فهم مفهوم سلامتی/ لنارت نوردن‌فلت
فصل سوم: هرمنوتیک پزشکی متأثر از گادامر: مسئله‌ی فرونسیس/ فردریک اسونوس
نمایه‌ی نام‌ها