معرفی و دانلود کتاب زمان دست دوم

معرفی کتاب زمان دست دوم

کتاب پرفروش نیویورک‌تایمز زمان دست دوم نوشته‌ی نویسنده‌ی برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات سوتلانا آلکسیویچ، درباره سقوط و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و ظهور روسیه جدید و اوضاع اجتماعی و تاریخ شفاهی این کشور اطلاعات ناب و جامعی را ارائه می‌دهد. این کتاب برنده‌ی جایزه‌ی کتاب لس‌آنجلس تایمز و یکی از ده کتاب برتر سال 2017 بوده است.

درباره کتاب زمان دست دوم:

تاریخ اتحاد جماهیر شوروی و سقوط آن در سال 1991 یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخی و سیاسی در سطح بین‌الملل محسوب می‌شد که تأثیرات بسیاری بر روی ملت شوروی و دیگر کشورها داشت. سوتلانا آلکسیویچ روزنامه‌نگار برنده‌ی جایزه‌ی نوبل در کتاب زمان دست دوم (Secondhand Time: The Last of the Soviets) با تعداد زیادی از مردم عادی شوروی سابق گفت‌وگو کرده و صدای آنان را همانند یک پازل گردآوری کرده است تا بتواند برخلاف دیگر روایات رسمی، داستان‌های شخصی و واقعی مردم را نیز به گوش جهانیان برساند.

او با صدها نفر از قشرهای مختلف، سنین و نژادهای متفاوت مصاحبه می‌کند، از استادان دانشگاهی که پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی ته‌سیگار جمع می‌کردند تا قهرمان جنگی که دیگر مورد احترام دیگران نبود؛ از کاسبان و دلالان نوکیسه تا اعضای سابق حزب. این کتاب روایتگر آدم‌هایی است که زندگی‌شان به یک‌باره دگرگون می‌شود.

کتاب زمان دست دوم در مورد کمونیسم و سقوط شوروی صحبت می‌کند. مردم روسیه در این کتاب بار دیگر 30 سال گذشته‌ی خود را مرور می‌کنند و به شما می‌گویند که زندگی در زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی به چه شکل بوده است و حال زندگی در روسیه جدید چه خصوصیاتی دارد.

«صداهایی از آرمان‌شهر» عنوان پنج‌گانه‌ای است اثرِ سوتلانا آلکسیویچ. این پنج‌گانه به‌ترتیب شامل جنگ چهره‌ی زنانه ندارد (1983)، آخرین شاهدان (1985)، پسران رویین (1989)، نیایش چرنوبیل (1997) و زمان دست‌دوم (2013) است.

عنوان این پنج‌گانه با محتوای آثار هم‌خوانی حداکثری داشته و تا حدود زیادی منطقی است. دو مفهوم کلیدی که در همه‌ی این پنج اثر به آن‌ها پرداخته شده «صداها» و «آرمان‌شهر» هستند. این دو مفهوم به‌ویژه در کتاب زمان دست‌دوم نمود بارزی دارند. صداهایی متفاوت با یکدیگر، از گوشه‌گوشه‌ی این سرزمین پهناور، «آرمان‌شهر روسی» را برای شما تصویر می‌کنند؛ آرمان‌شهری که ملل روسی‌زبان در طول صد سال گذشته، در طی و حدفاصل حکومت دو ولادیمیر، لنین و پوتین همواره به دنبال آن بوده‌اند و هرگز هم بدان نرسیده‌اند.

آلکسیویچ همان روش مصاحبه‌ی مستقیم با شهروندان عادی و انتقال بی‌کم‌وکاستِ آن را که در چهار کتاب قبلی به کار گرفته بود برای تنظیم و نگارش حُسن‌ختام پنج‌گانه‌اش، زمان دست‌دوم نیز استفاده کرده است. مصاحبه‌های مربوط به این کتاب طی سال‌های 2012 - 1991 گرفته شده‌اند، پس از فروپاشی نظام شوروی.

مردم طی دهه‌ها یاد گرفته بودند اگر زندگی خود و خانواده‌شان را دوست دارند، ساکت بمانند. حتی اگر شدیدترین بلاها و دردها به آن‌ها تحمیل شده باشد، دندان به جگر بگیرند و به احدی چیزی از سرگذشت‌شان نگویند. خودسانسوری، ترس از ابراز عقیده و وحشت از حکومت و نهادهای وابسته در وجودشان نهادینه شده بود. اما پس از فروپاشی نظام شوروی، دست‌کم برای مدت کوتاهی، شمشیری که بر سر تک‌تک شهروندان شوروی سایه انداخته بود ناپدید شد. با این ‌حال گرفتن مصاحبه و به حرف آوردن کسانی که نسل‌اندر‌نسل یاد گرفته بودند خاموش باشند، کار بسیار دشواری بود.

سوتلانا آلکسیویچ با گفت‌وگوهایی که انجام داده به خوبی توانسته تصویری واقعی و کامل از روسیه کنونی به نمایش بگذارد که همچنان خاطرات ظلم، وحشت، قحطی و قتل‌عام‌ها را با خود حمل می‌کنند؛ با این حال برای آینده‌ای درخشان‌تر می‌کوشند و امیدوارند.

کتاب پیش رو ترکیبی از غم‌ها و پیروزی‌های انسان‌هایی است که یک ملت واحد را تشکیل می‌دهند و نویسنده با به چالش کشیدن مسائلی مانند انسان و انتخاب‌های خوب و بد افراد، شما را با خود همراه می‌کند.

جوایز و افتخارات کتاب زمان دست دوم:

- برنده‌ی جایزه‌ی مدیسی سال 2013
- برنده‌ی جایزه‌ی Ryszard Kapuściński سال 2014
- برنده‌ی جایزه‌ی Los Angeles Times Book Prize سال 2016
- برنده‌ی جایزه‌ی Bela Shayevich سال 2018
- یکی از ده کتاب برتر سال 2017 به انتخاب هفته‌نامه پست و واشنگتن‌پست، بوستون گلوب و وال‌استریت ژورنال
- و همچنین نامزد دریافت 3 جایزه‌ی ادبی دیگر

نکوداشت‌های کتاب زمان دست دوم:

- شاهکار آلکسیویچ هم در مورد سقوط اتحاد جماهیر شوروی می‌گوید و هم مانند سایر کتاب‌هایش صداهای مختلف از مردم عادی را گرد هم آورده که هر کدام داستان‌های خارق‌العاده از عشق و استقامت را بیان می‌کنند. (نیوزویک)

- تحقیقی عظیم در مورد نسلی که باعث سقوط کمونیسم شد. کتاب زمان دست دوم تصویری کاملاً مبهوت‌کننده و عمیق از مردمی را نشان می‌دهد که گویی جایگاه خود را در تاریخ از دست داده‌اند. (سان‌فرانسیسکو کرونیکل)

- کتاب‌های بسیار ارزشمندی در مورد دوره پس از شوروی و قدرت گرفتن پوتین وجود دارد اما نوشته‌ای غیرداستانی که بتواند به درک عاطفی مردم روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی کمک کند، تاریخ شفاهی سوتلانا آلکسیویچ است. (نیویورکر)

- کتاب زمان دست دوم مانند بزرگ‌ترین آثار داستانی یک کاوش جامع و بی‌عیب و نقص از وضعیت انسان ارائه می‌دهد. سبک نگارشی آلکسیویچ با یک رمان‌نویس تفاوت دارد اما از جنبه‌هایی می‌توان این کتاب را با رمان جنگ و صلح تولستوی مقایسه کرد. (وال استریت ژورنال)

- زمان دست دوم به عنوان یک اثر شاهکار در سراسر اروپا شناخته می‌شود و تصویری جامع و صمیمی از مردمی ارائه می‌دهد که پس از رهایی از کمونیسم به سمت سرمایه‌داری رفته‌اند و هر کدام از آن‌ها در یک بحران گیر افتاده‌اند. این کتاب مجموعه‌ای از مونولوگ‌های مردم شوروی سابق است و هر کدام از مصاحبه‌ها نشان می‌دهد که تاریخ نه تنها توسط افراد بزرگ و قدرتمند تعیین می‌شود بلکه مردم عادی که در آشپزخانه‌هایشان مشغول صحبت هستند نیز در این تاریخ‌سازی نقش دارند. (نیویورک‌تایمز)

کتاب زمان دست دوم به چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟

اگر به تاریخ شفاهی کشورهای خارجی و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی علاقه دارید و می‌خواهید مهم‌ترین و جذاب‌ترین وقایع تاریخی و سیاسی را از زبان مردم عادی بشنوید، این کتاب برای شماست.

با سوتلانا آلکسیویچ بیشتر آشنا شویم:

روزنامه‌نگار، مقاله‌نویس و مورخ شفاهی بلاروسی سوتلانا الکساندرا آلکسیویچ (Svetlana Alexievich) نام دارد. او به زبان روسی می‌نویسد و موفق شد جایزه نوبل ادبیات را در سال 2015 دریافت کند. آکادمی سوئد نیز او را به خاطر روایات چندصدایی که مظهر رنج و شجاعت در روزگار معاصر است، شایسته نوبل دانست. همچنین آلکسیویچ اولین نویسنده‌ای از کشور بلاروس به شمار ‌می‌رود که این جایزه را دریافت کرده است.

آلکسیویچ در سال 1948 در ایوانو فرانکیفسک، اوکراین متولد شد و بیشتر عمر خود را در اتحاد جماهیر شوروی و بلاروس امروزی گذراند و مدت طولانی در اروپای غربی تبعید بود. او با شروع کار روزنامه‌نگاری، ژانر داستان‌نویسی خود را توسعه داد و لحظات خاص تاریخی را مبتنی بر گفته‌ها و مشاهدات شاهدان توصیف و روایت کرد. در این روند، او تاریخچه‌ شفاهی چندین واقعه دراماتیک در تاریخ اتحاد جماهیر شوروی را نوشت که عبارتند از: جنگ جهانی دوم، جنگ افغانستان، سقوط اتحاد جماهیر شوروی و فاجعه چرنوبیل.

از جمله کارهای او می‌توان به «آخرین شاهدان (1985)، پسران زینکی (1990)، صداهایی از چرنوبیل (1997) و زمان دست دوم (2013)» اشاره کرد.

کتاب‌های آلکسیویچ از طریق کلاژ و چسباندن مصاحبه‌های دقیق شاهدان وقایع، تاریخ شوروی و مردم آن را ترسیم می‌کند. به گفته دیمیتری بیکوف نویسنده و منتقد روسی، کتاب‌های این نویسنده مدیون ایده‌های نویسنده بلاروسی آلس آداموویچ است، چرا که او احساس می‌کرد بهترین راه برای توصیف وحشت قرن بیستم با نوشتن داستان رقم نمی‌خورد، بلکه ثبت شهادت شاهدان بهترین روش است.

کتاب‌های او پس از سال 1993 توسط انتشارات دولتی بلاروس منتشر نشده، در حالی که ناشران خصوصی در بلاروس فقط دو کتاب او یعنی صداهایی از چرنوبیل و زمان دست دوم را منتشر کرده‌اند. در نتیجه سایر نقاط جهان او را بیشتر از بلاروس می‌شناسند.

او خود را یک روزنامه‌نگار نمی‌داند بلکه به قول خودش ژانر انتخاب شده‌ی او ادبیات مستند است؛ یعنی ارائه هنری از اتفاقات واقعی با چاشنی تعبیرهای شاعرانه.

در بخشی از کتاب زمان دست دوم می‌خوانیم:

«نود درصد وجودم از شوروی ساخته شده بود... درک نمی‌کردم داره چه اتفاقی می‌افته. سخنرانی گایدار رو که از تلویزیون پخش شد یادمه: تجارت کردن رو یاد بگیرید... بازار نجات‌مون می‌ده... اگه تو یه خیابون یه بطری آب‌معدنی بخری و توی خیابون بعدی بفروشی، یعنی بیزینس. ملت گوش می‌دادند، ولی چیزی حالی‌شون نمی‌شد. برگشتم خونه. در رو بستم و زدم زیر گریه. مادرم این‌قدر ترسیده بود که سکته کرد... شاید اون‌ها می‌خواستند قدری اوضاع رو بهتر کنند و یه کار خوب کرده باشند، ولی حس هم‌دردی با ملتِ خودشون در وجودشون کفایت نمی‌کرد. هیچ‌وقت سال‌خورده‌هایی رو که توی خیابون گدایی می‌کردند فراموش نمی‌کنم، در طول خیابون پشت‌سرهم ایستاده بودند. کلاه‌های رنگ‌ورورفته، کت‌های پُروصله‌وپینه... می‌دوم می‌رم سر کار و سریع برمی‌گردم خونه، می‌ترسم سرم رو بالا بگیرم و چشم‌هام توی چشم‌هاشون بیفته... تو یه کارخونه‌ی عطر و ادوکلن‌سازی کار می‌کردم. جای حقوق به‌مون عطر می‌دادند... لوازم آرایشی... »

«سر کلاسِ ما یه دختر فقیر درس می‌خوند. پدر و مادرش توی تصادف کشته شده بودند. با مادربزرگش زندگی می‌کرد. تمام سال رو با یه پیراهن سر کرد. می‌خواستم بگم که هیچکی دلش به حال اون بدبخت نمی‌سوخت. فقر خیلی زود باعث خجالت شد، قبلاً این‌طور نبود... »

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی مترجم
مقدمه: یادداشت‌های یک انسان سرخ
بخش یک: تسکین با مکاشفه
از هیاهوی خیابان تا گپ‌وگفت در آشپزخانه (2001 1991)
درباره‌ی ایوانوشکای ساده‌لوح و ماهی طلایی
درباره‌ی این‌که ما چه‌طور اول عاشق گوربی شدیم، اما بعد ازش متنفر
درباره‌ی «عاشق شدنم» درحالی‌که خیابان‌ها پُر از تانک بود
درباره‌ی این‌که چگونه اشیا با آرمان‌ها و کلمات هم‌سنگ شدند
درباره‌ی این‌که ما میان جلادان و قربانیان بزرگ شدیم
درباره‌ی این‌که باید یکی از این دو را انتخاب می‌کردیم:
تاریخ باشکوه یا زندگی معمولی
درباره‌ی همه‌چیز...
ماجرای سرنوشت ده انسان در ساختمانی با تزئینات داخلی سرخ
درباره‌ی زیبایی دیکتاتوری و راز پروانه‌ی سیمانی
درباره‌ی برادران و خواهران، جلادان و قربانیان و رأی‌دهندگان...
درباره‌ی حرف‌های درگوشی و فریادها... و هیجان
درباره‌ی مارشال تنهای سرخ و سه روز انقلابِ فراموش‌شده
از خاطرات آقای اِن
درباره‌ی الطاف خاطرات و هوس افکار
از خاطرات مادرم
گوشه‌هایی از صحبت با دوستان
درباره‌ی کتابِ مقدسی دیگر و دین‌دارانی متفاوت
درباره‌ی بی‌رحمی شعله‌ها و نجات یافتن به واسطه‌ی آسمان
درباره‌ی حلاوت رنج‌ها و شعبده‌ی روح روسی
قصه‌ی یک عشق
قصه‌ای از دوران کودکی
درباره‌ی دوره‌ای که در آن هر کسی آدم می‌کشد و فکر می‌کند در راه خدا قدم برمی‌دارد
درباره‌ی پرچم سرخ کوچک و لبخندِ تبر
بخش دو: افسونِ پوچی
بریده‌هایی از صحبت‌های خیابانی و گفت‌وگوهای آشپزخانه‌ای (2012 2002)
درباره‌ی گذشته
درباره‌ی حال
در باره‌ی آینده
ده قصه از «خانه زندگی» ‌هایی بدون تزئینات و دکور داخلی
درباره‌ی رومئو و ژولیت...
با قهرمان‌هایی به نام مارگاریتا و ابوالفضل
درباره‌ی مردمانی که بعد کمونیسم یک‌شبه سرتاپا عوض شدند
پیرامون زمانی که همه‌ی ما مثل هم زندگی می‌کردیم
درباره‌ی زمانی که کلاش‌ها و دزدها در خیابان راه می‌رفتند و حتی کلت‌های‌شان را پنهان نمی‌کردند
درباره‌ی زمانی که طنین کلمه‌ی انسان موجب غرور نمی‌شد
درباره‌ی تنهایی‌ای که شباهت زیادی به خوشبختی دارد
درباره‌ی میل به کشتنِ همه‌ی آن‌ها، و سپس درباره‌ی وحشت از این‌که این میل در درونت وجود داشته
درباره‌ی بلا و بدبختی دیگران که خداوند آن را سر راه و مقابل خانه‌ی شما گذاشته
درباره‌ی زندگیِ... و صد گرم خاکستر سبک توی گلدانِ سفید
درباره‌ی عدم‌حساسیت مُردگان و سکوتِ غبار
درباره‌ی تاریکی مرموز و «زندگیِ دیگری که می‌توان از مایه‌ی این زندگی برای خود ساخت»
درباره‌ی عشق
درباره‌ی تفکر و تعمق در بابِ درون‌نگری
درباره‌ی خدا
درباره‌ی شهامت و مردانگی و پس از آن
ملاحظات یک شهروند ساده
سوتلانا اَلکسیویچ: «سوسیالیسم تمام شد. ولی ما هستیم»
مصاحبه‌ی ناتالیا ایگرونووا با سوتلانا اَلکسیویچ
توضیحات