معرفی و دانلود کتاب ریحانه

معرفی کتاب ریحانه

کتاب ریحانه دربرگیرنده‌ی نمایشنامه‌ای است در سه اپیزود که در آن، سیروس همتی با بهره‌گیری از زبان محاوره و بافت فرهنگی بومی ایرانیان، ماجرای دادگاهی را برای بازپس‌گیری یک قطعه‌ زمین روایت می‌کند. اگرچه درون‌مایه‌ی محوری اثر، موضوعی به‌ظاهر ساده است اما تنوع شخصیت‌ها، فضاسازی‌های سنتی نویسنده و ایجاد تعلیق‌های به‌جا، این نمایشنامه را به اثری خواندنی و پرکشش بدل کرده است.

درباره‌ی کتاب ریحانه

در نخستین صفحات کتاب ریحانه درمی‌یابیم با نمایشنامه‌ای روبه‌رو شده‌ایم که نه از شرح صحنه‌ها در آن خبری هست و نه نحوه‌ی ادای جملات از سوی شخصیت‌ها مشخص شده. ممکن است در ابتدای امر به نظر برسد چنین نمایشنامه‌ای تنها اسباب زحمت بیشتر کارگردان یا مخاطب را فراهم می‌کند اما در حقیقت، سیروس همتی با کاربرد چنین روشی می‌کوشد هم به کارگردان اجازه بدهد که درک خود و سلایقش را وارد نمایشنامه بکند و هم مخاطب فرصتی خواهد داشت تا به دور از جزئی‌نگری‌های معمول نمایشنامه‌نویسان، از قوه‌ی تخیل خود کمک گرفته و شخصیت‌ها و صحنه‌ها را متناسب با خیال خود مجسم کند. ‌‌البته نگارش چنین متونی پیش از این نیز در ادبیات معاصر سابقه داشته و نویسندگان شناخته‌شده‌ای چون محمد چرمشیر و یوریک کریم مسیحی نیز از این طریق آثار موفقی را به نگارش درآورده‌اند.

ماجرای اصلی کتاب ریحانه حول محور دادگاهی می‌چرخد که قرار است طی آن قطعه زمینی به فردی منتقل شود. البته برای این انتقال شهادت شاهدان ضرورت دارد و همین موضوع است که پای تازه‌عروس و تازه‌داماد نمایش را به دادگاه می‌کشاند. ابتدای کتاب با مشاجره‌ی همین زن و شوهر آغاز می‌شود. آن‌ها که مدتی پیش مراسم عروسی خود را در همان قطعه زمین برگزار کرده‌اند، اکنون منتظر به دنیا آمدن اولین فرزندشان هستند. همه‌چیز به نظر عادی می‌آید تا اینکه «ریحانه» دمدمه‌های صبح راهی خانه‌ی آن‌ها می‌شود تا با اصرار، آن‌ها را به‌عنوان شاهد به محکمه ببرد. ریحانه قصد دارد از این طریق، زمینی را که به پدر درگذشته‌اش تعلق داشته، از آن خود کند.

استفاده از زبان محاوره در این نمایشنامه به‌وضوح به چشم می‌خورد و موجب گیرایی بیشتر آن برای مخاطبانش می‌شود. اصطلاحات عامیانه نیز در این نمایشنامه نقش پررنگی دارند و با ایجاد فضای سنتی ایرانی، درک رخدادها را برای مخاطب فارسی‌زبان بسیار راحت‌تر می‌کنند؛ به‌طوری که بافت اجتماعی و فرهنگی نمایشنامه برای مخاطب آشنا، ملموس و قابل‌درک خواهد بود و احساس هم‌ذات‌پنداری را در او زنده می‌کند.

هرچند مردم از شهادت دادن به نفع ریحانه و زمینی که به نظر می‌رسد میراث پدری‌اش باشد واهمه دارند و دادستان هم از احقاق حق او امتناع می‌کند، اما گویا ریحانه به این راحتی‌ها تسلیم نمی‌شود و قصد دارد هر طور شده، ارث پدری و حق و حقوق قانونی‌اش را به دست آورد.

سیروس همتی در خلال ماجراها از معضلات اجتماعی و بی‌عدالتی‌هایی می‌گوید که گریبان همه‌ی مردم را گرفته است. از آزادی‌هایی که تنها در لفظ وجود دارند و به وقت نیاز، هیچ اثری از آن‌ها در محکمه و قانون وجود ندارد. یک نمونه‌ی بارز آن را زمانی می‌بینیم که ریحانه با شهادت‌هایی که از اطرافیان گرد آورده برای اثبات مالکیت خود نسبت به زمین، به محکمه می‌رود اما چون دادستان قصد تصاحب زمین را دارد، سعی می‌کند با وارونه جلوه دادن قانون، ادعای ریحانه را نامشروع و غیرقانونی نشان بدهد.

سادگی بیان از مشخصه‌های اصلی این نمایشنامه است که تا آخرین جملات آن حفظ می‌شود. تعدد کاراکترها ویژگی دیگر کتاب ریحانه است که با مهارت نویسنده در معرفی و بازنمایی خلقیات شخصیت‌ها همراه شده. کتاب حاضر را باید داستانی در مورد زندگی و برای زندگی دانست! به این معنا که سعی دارد یکی از بحران‌های معمول انسان‌ها -غصب شدن میراث پدری و تلاش برای تصاحب دوباره‌ی آن- را به تصویر بکشد و موضع متفاوت انسان‌ها را نسبت به یک بحران واحد نشان بدهد. گویی نویسنده از مخاطبان دعوت می‌کند تا هریک خود را به‌جای شخصیت‌های متعدد نمایشنامه قرار بدهند و ببینند در چنین اوضاعی چه واکنشی خواهد داشت!

انتشارات نیستان چاپ و انتشار کتاب ریحانه را به انجام رسانده است.

کتاب ریحانه برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به نمایشنامه‌های فارسی و قلم نویسندگان معاصر ایرانی، گروه اصلی مخاطبان کتاب ریحانه به شمار می‌آیند. مطالعه‌ی کتاب حاضر شما را با سبک و سیاق یکی از نمایشنامه‌نویسان مبتکر و نوآور حال حاضر آشنا کرده و مرحله‌ی تازه‌ای از سیر نمایشنامه‌نویسی را به شما نشان خواهد داد.

با سیروس همتی بیشتر آشنا شویم

سیروس همتی، نویسنده‌‌ی موفق ایرانی است که در سال 1351، در شهر تهران متولد شده. تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی رشته‌ی ریاضی در دانشگاه تربیت معلم به پایان رسانده و هم‌اکنون به‌عنوان معلم ریاضی به تدریس در مدارس اشتغال دارد. همتی همچنین در زمینه‌ی نویسندگی، کارگردانی، هنرپیشگی و طراحی صحنه فعالیت‌های چشمگیری داشته. به‌طور مثال، ایفای نقش در فیلم سینمایی «مارمولک»، به کارگردانی کمال تبریزی و حضور در سریال «خداحافظ بچه»، به کارگردانی منوچهر هادی از شناخته‌شده‌ترین هنرنمایی‌های او در عرصه‌ی سینما و تلویزیون هستند.

اخذ جایزه‌ی کارگردانی و طراحی صحنه برای نمایش «ببخشید خط روی خط افتاده» از جشنواره‌ی تئاتر بانوان در سال 1377 و همچنین دریافت جایزه‌ی کارگردانی برای نمایش «محرمانه» از جشنواره‌ی تئاتر استانی تهران در سال 1379 دو مورد از افتخارات این هنرمند و نویسنده‌ی پرکار محسوب می‌شوند. «سه سه»، «هفت کوتوله و تمساح»، «مجلس برادرکشی» و... عناوین برخی از کتاب‌های سیروس همتی به شمار می‌آیند.

در بخشی از کتاب ریحانه می‌خوانیم

مامور: آب زمزم بود؟... آبِ فرات بود؟...
باغبان: آب قنات بود
مامور: به ظاهر این اطراف مطراف نمی‌خوره که قنات داشته باشه
باغبان: قنات چندتا همساده خشک شده... ولی قنات این باغ نه... مردم این حوالی آبِ خوردن‌شون و از قنات این باغ می‌برن
مامور: با این حساب، کار و کاسبی صاحب قنات سکه‌اس
باغبان: نه... روح‌ش هم از این جریان خبر نداره
مامور: مگه میشه؟!...
باغبان: برا چی نشه
باغبان: بهم اختیار تام داده... تاکید کرده خمس و زکات باغ با من... هرچی که صلاح ببینم، همونه... حق ندارم بابت آب خوردن یا اجاره‌ی باغ به عروس و دوماد... پولی از مردم بستونم... صاحب این باغ، خاکی‌تر از خاکه
مامور: اسمش چیه؟
باغبان: ریحانه
مامور: ریحانه؟!...

فهرست مطالب کتاب

ریحانه
کاش می‌شد سرنوشت از سر نوشت
قره‌نی