معرفی و دانلود کتاب ده نفر قزلباش - جلد اول

معرفی کتاب ده نفر قزلباش - جلد اول

کتاب ده نفر قزلباش - جلد اول نوشته حسین مسرور، یکی از رمان‌های ارزشمند و مهم تاریخی ایرانی است که اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران را در دوره صفوی به ویژه در سال‌های حکومت شاه اسماعیل، شاه طهماسب و شاه عباس روایت می‌کند.

داستان کتاب حاضر از زمانی شروع می‌شود که پس از قرن‌های زیادی تسلط حکومت‌های مختلف و بیگانه بر گوشه و کنار ایران، صفویان با در اختیار داشتن دو سلاح تشیع و ایرانیت به پا خاستند تا ایران از هم گسیخته را یکپارچه و متحد و دست بیگانگان را از آن کوتاه کنند. لیک دشمنان زیادی مانند ازبک‌ها، عثمانی‌ها و دولت‌های غربی نمی‌توانستند آرام بنشینند… ده قزلباش که از سوی شاه طهماسب صفوی به ماموریت مهمی رفته‌اند. جریان رمان ده نفر قزلباش از جایی آغاز می‌شود که حرم‌خانهٔ سلطنتی شاه طهماسب‌، در ارگ تربت حیدریه، به‌ محاصرهٔ عبد‌الله خان ازبک درآمده است. شاه طهماسب‌ که تسلیم حرم‌خانه به اُزبک‌های ضد‌شیعه را فاجعه‌ای بزرگی می‌داند، به 18 قزلباش (سربازان ارتش صفویه) داوطلب، فرمان می‌دهد شب و روز حرکت کنند و در مدت زمان کوتاهی از قزوین به تربت حیدریه برسند. آنان باید به هر نحوی شده از صف محاصره ازبک‌ها عبور کنند و حکم مرگ زنان حرم‌سرای سلطنتی را به دست رئیس قراولان خاصه برسانند. از 18 سربازی که برای این کار داوطلب شده بودند، 8 قزلباش کشته می‌شوند و 10 نفر خودشان را به ارگ سلطتنی می‌رسانند.

کتاب ده نفر قزلباش از مهم‌ترین الگوهای رمان تاریخی فارسی است. وقایع از زمان شاه طهماسب اول شروع و به شاهان دیگر این سلسله ختم می‌شود که در سال‌های بعد از شهریور 1320 منتشر شده است. حسین مسرور، نویسنده این اثر، که او را می‌توان از بزرگ‌ترین نویسندگان داستان‌های تاریخی ایران دانست، در این اثر، توانایی برجسته‌ای در روایت ماجرا، پرورش شخصیت‌ها، کاربرد زبان مخصوص عصر صفوی و بیان دقیق اوضاع اجتماعی و اداری و شیوه‌های گوناگون زندگی در آن دوران از خود نشان می‌دهد.

صفویه یک ایران متحد از خود برجای گذاشتند که با یک ملت هم‌صدا و هم‌کیش اداره می‌شد، پشت سر پادشاهانی که همه چیز خود را برای ایران می‌خواستند و ایران را برای ایرانی!... این بود شعار شاهان صفوی.

چون شاهان صفوی با قوه‌ی ایمان سلطنت می‌کردند و پیروان ایشان بنا به اصول صوفی‌گری و پیر و مریدی، فرمان مرشد کامل (شاه) را اجرا می‌کردند، نوع حکومت آنان با حکومت‌های استبدادی و قهر و غلبه بر ایل و عشیره، فرق بسیار داشت. روی همین اصل بود که حکومت عهد صفوی، حکومت ملی و کاملا آزادی بود که ایرانیان کمتر نظیر آن را دیده بودند.

شهریاران این سلسله به قدری محبوب ایرانیان بودند که گاه‌گاهی اشخاص به دروغ خود را به صفویه نسبت می‌دادند و مردم هم فریب‌ خورده دور ایشان جمع می‌شدند. بلکه اگر دقت کنیم سرکشی و شورش‌های مردم ایران در دوران نادری هم از این منبع سرچشمه می‌گرفت و از این علاقه‌ی ناشی می‌شد، یعنی مردم میل نداشتند یکی دیگر را به جای آن خاندان بر تخت سلطنت ایران مشاهده کنند، گرچه جهانگیر و فاتح باشد.

پادشاهان صفوی به قول امروز دموکرات کامل بودند و با مردم زندگی کرده، با لباس درویشی با افراد و جماعات آمیزش می‌نمودند، وضع مردم را زیر نظر داشتند در خیال اندوختن مال و ثروت برای خود نبودند و اکثر مخارج خود و حرم‌خانه را از ممر عایدات مستقل و درآمدهای شخصی خودشان تأمین می‌کردند، و دست به پول مالیات دیوان (دولت) نمی‌زدند.

از طرف دیگر، خزانه‌های پادشاهی و گنجینه‌های سلطنتی ایشان از کثرت طلا و جواهر چشم جهانیان را خیره می‌ساخت. به قول «شاردن» سیاح، آدمی پشت تل جواهرات دیده نمی‌شد و گنج‌ خانه‌ی اصفهان، در قلعه‌ی طبرک از گوهرهای گران‌بها آکنده بود.

دولت صفوی پس از آنکه ایرانی متحد ایجاد و زنگ اختلاف و نفاق را از دفتر حیات ملت ایران پاک کرد، دنیا وارد عهد جدید شد و جهان با اوضاع تازه‌تری روبرو گردید. دولت روسیه بنای بزرگ‌ شدن را گذاشته، به سر حدات ایران نزدیک گردید. دولت ازبک در مرکز آسیا تشکیل شده مدعی مالکیت خراسان شد. دولت عثمانی یک دولت عظیم و یک امپراتوری اسلامی شده، ممالک مسلمان را بنا به عنوان خلافت، ملک مطلق خود می‌پنداشت.

از همه بدتر، دولت‌های اروپایی با سپاه و ساز و برگ به سواحل آسیا پیاده شده، ایران و هند را مطمح نظر و لقمه‌ی لذیذ و خوردنی پنداشته در کناره‌های این دو مملکت به عنوان تجارت به اقسام مختلف، بنای نفوذ و تخریب را گذاشته بودند. خوشبختانه در این موقع صفویه مالک‌الرقاب بودند و مملکت ایران مانند یک فرد واحد، دارای دین و مسلک و عقاید منظم و یکسان بود و آبادانی آن در حد کمال سیر می‌کرد، پادشاهی چون شاه عباس کبیر فرمانروای کشور و سپاه فاتح او در مرزهای ایران نشسته بود. بهترین نوع راه‌سازی که امروز در عالم معمول است، آن روز در ایران منشاء عمل بود و تجارت خارجی و روابط اقتصادی ایران، آغاز حرکت و جنبش کرده بود. بنا بر این جهات، دشمنان عصر جدید نیز در پشت دیوارهای ایران متوقف مانده، خیال خام خود را از سر به در کردند.

در بخشی از کتاب ده نفر قزلباش - جلد اول می‌خوانید:

یک ماه از این تاریخ گذشت و مردم فراری کم‌کم به شهر بازگشته، در گوشه و کنار جایگیر شدند. فرماندهی عثمانلو دستور داشت که با تبریزیان به ملایمت رفتار کرده از آنان دلجویی کند، بنابراین شهر می‌رفت به حالت عادی خود بازگردد. یک شب احمدپاشا بلوک‌باشی سیواس نزد عثمان‌ پاشا آمده گفت:

دو روز است پسرم گم شده و هر چه کوشش کرده‌ام پیدا نشده است. یک نفر تبریزی می‌گفت دیدم با چند نفر جوان سپاهی به شکار می‌رفت.

عثمان‌پاشا گفت:
گمان نمی‌کنم چگونه سپاهی جرأت می‌کند در خاک دشمن به شکار برود و شب بماند، حرفی است مزخرف! از این مردم بترسید و به ظاهرشان اعتماد نکنید. شنیده‌ام در حین برخورد با عثمانلو صدای ساییدن دندان‌هایشان را مخفی نمی‌کنند.

دستور داد مراقبت کنند و پسر بلوک‌ باشی را هر جا هست به او برسانند. اما چند روزی نگذشته بود که متفرقه‌ی آغاسی به عنوان پاشا شکایت آورد که برادرش یوسف‌ پاشا گم‌ شده و اثری از او به دست نیامده است. عثمان‌ پاشا دیوان بیگی یا داورغه ترک را طلبیده، فرمان داد که کوشش کرده گمشدگان را بجوید و از تفرقه‌ی لشکریان و از رفتن ایشان به جاهای خطرناک ممانعت به‌ عمل آورد.

اما چند روز دیگر سه نفر از معاریف لشکر ترک که هر یک دسته‌ی بزرگی را اداره می‌کردند از میانه ناپدید شده، شب به منزلگاه خود بازگشت نکردند. یکی از این سه نفر امیر سنجق ارزروم بود که یک تومان لشکر همراه داشت و در جنگ تبریز پیش‌ قدم شده، از راه شنب غازان وارد شهر شده بود.

کم‌کم اهمیت موضوع گمشدگان در اردوی عثمانلو پیچیده، از اول غروب رفت‌ و آمد ممنوع می‌شد و از خارج‌ شدن افراد و ولگردی آنان در شهر قدغن اکید به‌ عمل می‌آمد.

فهرست مطالب کتاب

سخن ناشر
پیش‌گفتار
پیش‌نگار
1: کاروان هرات
2: شبگیر
3: درون قلعه‌ی تربت
4: عشق خوش آغاز
5: باغ سعادت‌آباد
6: ایلچی روم
7: سیب خوشبوی هرات
8: سه نفر صوفی
9: مهتاب مهمان‌دوست
10: تبریز شریک پایتخت
11: قاپوق در انتظار
12: شب‌های باغ یاس
13: پذیرایی در یک موزه‌ی پربها
14: کاروان حجاز
15: زندانی قلعه قهقهه
16: شمع بی‌زبان
17: در بهشت‌آباد
18: سلامه‌ی آسیابان
19: جشن در چمن
20: انجمن ستاره‌شناسان
21: اسب عروس
22: سرنوشت
23: حق و حساب
24: دوم شوال
25: عشق خوش‌انجام
26: باغچه‌سرا
27: شبگیر
28: خانه‌ی ارشاد
29: شب آبستن
30: در روشنایی سحر
31: مردان تاریخ
32: پادگان صفی‌آباد
33: پس زن پرستو کجا بنشیند؟
34: یک وجب از خاک ایران به دشمن نخواهم داد
35: در کاخ تخت صفر
36: آفت تأخیر
37: آشیانه‌ی عقاب یا قلعه‌ی الموت
38: تبریز وظیفه‌ی خود را انجام می‌دهد
39: طوفان انتقام
40: شنب‌غازان و گنبد غازان خان
41: صبح نیشابور