معرفی و دانلود کتاب ایران صفوی: نوزایی امپراتوری ایران

معرفی کتاب ایران صفوی: نوزایی امپراتوری ایران

اندرو نیومن، مورخ نامدار اهل انگلستان، در کتاب ایران صفوی: نوزایی امپراتوری ایران به مرور تاریخ ایران در عصر حکمرانی شاهان سلسله‌ی صفویه پرداخته، و در این مسیر، مستندات ارزشمند بسیاری را ارائه داده است. گفتنی‌ست که اثر مذکور، جایزه‌ی بین‌الملی کتاب در حوزه‌ی مطالعاتی ایران را برای مؤلف خود به ارمغان آورده است.

درباره کتاب ایران صفوی: نوزایی امپراتوری ایران

کتاب ایران صفوی (Safavid Iran)، نوشته‌ی اندرو. جی. نیومن، پژوهشی ارزنده در باب تاریخ ایران در سده‌های دهم تا دوازدهم قمری است. مؤلف در این اثر درخشان که تاکنون تحسین بسیاری از صاحب‌نظران را به دنبال داشته، به بازخوانی مجموعه‌ی حوادث سیاسی، اجتماعی و مذهبی‌ای پرداخته که در ایرانِ عصر صفوی به وقوع پیوستند. در این مسیر، وی از منابع گوناگونی سود برده است؛ از جمله منابع فارسی، عربی و حتی لاتین.

کتاب ایران صفوی از هشت فصلِ مفصل تشکیل شده است. در فصل نخست این اثر، به روزهای تأسیس سلسله‌ی صفویه سفر می‌کنیم و با شخصیت شاه اسماعیل (ملقب به اسماعیل اول) آشنا می‌شویم؛ بزرگمردی صوفی‌مسلک که سلسله‌ی صفویه را بنیان نهاد و از سال 1501 تا 1524 میلادی بر سرزمین ایران حکم راند. اسماعیل یکم بیش از همه با اقدامِ تاریخ‌سازش در رسمیت بخشیدن به مذهب تشیع در کشور ایران شناخته می‌شود.

فصل دوم کتاب پیش رو به مرور ایام تثبیت قدرتِ سلسله‌ی صفویه اختصاص یافته است. در این فصل از اقدامات گوناگون شاه طهماسب مطلع می‌گردیم و حوادثِ منجر به در گرفتنِ جنگ داخلی را در عصر پادشاهی او پی می‌گیریم.

شخصیت‌های مرکزی فصل سوم دو پادشاه صفوی با نام‌های اسماعیل دوم و محمد خدابنده‌اند. ایران در عصر حکمرانی این دو پادشاه تحولات فراوانی را به چشم دید؛ تحولاتی که جملگی در فصل مذکور مورد موشکافیِ مؤلف قرار گرفته‌اند.

فصل چهارم در باب تاریخ ایران در عصر سلطنت شاه عباس اول است. شاه عباس، در کنار اسماعیل یکم، یکی از مشهورترین شاهان صفوی به شمار می‌رود. سرزمین ایران در عصر حکمرانی شاه عباس به اوج و شکوهی کم‌سابقه نائل آمد. اقدامات سازنده‌ی شاه عباس، امروزه زبانزد عام و خاص به نظر می‌رسند. با این همه، در کارنامه‌ی این پادشاه بلندآوازه‌ی صفوی نقاط تیره‌ای نیز مشهود است. این نقاط تیره به دقت در فصل چهار کتاب حاضر مورد بحث قرار گرفته‌اند.

فصول پنجم تا هشتم کتاب ایران صفوی، به ترتیب به مرور حوادث تاریخی ایران در عصر حکمرانی پادشاهان پیش رو اختصاص یافته‌اند: شاه صفی، شاه عباس دوم، شاه سلیمان و شاه سلطان حسین.

به طور کلی باید گفت که شاهان سلسله‌ی صفویه، نقشی بس مهم و خطیر در گذار جامعه‌ی ایرانی از بربریت قرون وسطی به مدنیتِ دنیای نوین داشته‌اند. اقدامات نیک و بد این شاهان، برخی از مهم‌ترین فصول تاریخ سرزمین ایران را رقم زده است. مذهب، هنر، اقتصاد و سیاست، از جمله مهم‌ترین حیطه‌هایی‌اند که عصر صفویه دستخوش تغییر و تحول شدند. دامنه‌ی این تغییر و تحولات تا همین امروزِ ما گسترده است. از همین رو، آشنایی با تاریخ عصر صفویه برای تمام ایرانیان ضرورتی غیرقابل چشم‌پوشی دارد. مطالعه‌ی کتاب ایران صفوی کمکی شایان به حصول این آشنایی خواهد نمود.

لازم به ذکر است که کتاب ایران صفوی ذیل مجموعه‌ی «پژوهش‌های نوین تاریخیِ» نشر کتاب پارسه به انتشار رسیده است. مترجم فارسی این اثر عیسی عبدی نام دارد.

درباره مجموعه پژوهش‌های نوین تاریخی

آثاری که ذیل مجموعه‌ی «پژوهش‌های نوین تاریخی» از بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه به انتشار رسیده‌اند، عناوینی تاریخی‌اند که جملگی به قلم برجسته‌ترین مورخین ایرانی و خارجی به رشته‌ی تحریر درآمده‌اند. هدف اولیه‌ی بنیانگذاران این مجموعه، آشنا ساختن مخاطبین فارسی‌زبان با تحولات تاریخی ایران و جهان، از دوران باستان تا برهه‌ی معاصر بوده است. تحقق پیوندی میان‌رشته‌ای میان تاریخ و علومی چون جامعه‌شناسی، سیاست و فلسفه، از دیگر اهداف تنظیم‌کنندگان مجموعه‌ی پژوهش‌های نوین تاریخی به شمار می‌رود. لوگوی مجموعه‌ی مورد بحث، طرحی‌ست برگرفته از ظرفی سیمین که اژدهایی باشکوه با بال‌هایی افراشته بر آن نقر شده است. این ظرف سیمین یکی از آثار نفیسِ به‌جامانده از دوران شاهنشاهی ساسانی است.

نکوداشت‌های کتاب ایران صفوی: نوزایی امپراتوری ایران

• در کتاب ایران صفوی به حجم عظیمی از مطالب ارزشمند و مستندات خواندنی برمی‌خوریم. (Charles Melville, Reader in Persian History, University of Cambridge)
• پژوهشی بدیع و ترغیب‌کننده درباره‌ی یکی از مهم‌ترین برهه‌های تاریخ سرزمین ایران. کتاب اندرو. جی. نیومن یکی از معتبرترین آثار درباره‌ی تاریخ ایران است که در طول بیست و پنج سال گذشته به انتشار رسیده. (Professor Gene Garthwaite, Dartmouth College)
• اندرو. جی. نیومن در کتاب ایران صفوی، ارزیابی کاملی از نقش شاهان صفویه در تحولات تاریخی ایران ارائه نموده است. (Amazon)

کتاب ایران صفوی: نوزایی امپراتوری ایران مناسب چه کسانی است؟

علاقه‌مندان به آشنایی با تاریخ سرزمین ایران در قرون پانزده تا هجده میلادی، مخاطبین اصلی اندرو. جی. نیومن در کتاب ایران صفوی بوده‌اند.

با اندرو. جی. نیومن بیشتر آشنا شویم

اندرو. جی. نیومن (متولد سال 1900) مورخ و استاد مطالعات اسلامی در دانشگاه ادینبورگ انگلستان است. عمده‌ی تمرکز این نویسنده، بر دوران تکوین مکتب تشیع در اقلیم جغرافیایی ایران معطوف شده است. وی در این باره آثار تحقیقی ارزشمندی، در قالب مقاله و کتاب به رشته‌ی تحریر درآورده است. از جمله‌ی این آثار می‌توان به دو کتاب با عناوین «حدیث به مثابه‌ی گفت‌وگوی مدرسه‌ی قم و بغداد» و «ایران صفوی» اشاره نمود. کتاب نخست که به زبان فارسی نیز ترجمه شده، تاکنون بحث‌های بسیاری را در محافل علمی ایران رقم زده است. نیومن در کتاب مذکور توجه خاصی به تاریخ مذهبی، سیاسی و اجتماعی دو شهر قم و بغداد داشته است. به طور کلی باید گفت که گستره‌ی علایق پژوهشی اندرو. جی. نیومن (Andrew J. Newman) بسیار وسیع است. دانش عمیق او در باب تاریخ ایران اسلامی سبب شده که آثارش توجه بسیاری از متخصصان و صاحب‌نظران ایرانی را به همراه داشته باشد.

در بخشی از کتاب ایران صفوی: نوزایی امپراتوری ایران می‌خوانیم

در نتیجۀ گسترش فعالیت‌های پژوهشی، امروزه محققان و افراد عادی علاقه‌مند به ایرانِ عصر صفوی، به مجموعۀ شگفت‌انگیزی از منابع دست اول و دست دوم که به زبان‌های گوناگون نگاشته شده، دسترسی دارند. اینک بیش از بیست وقایع‌نامۀ <درباری> که از دوران صفویه به زبان فارسی موجود است، در دسترس همگان قرار دارد (بنگرید به ضمیمۀ دوم).

این متون همراه با منابع فارسی دیگری از جمله نامه‌های درباری دیپلماتیک و اسناد موقوفات دینی از نظر اهمیت جلب مخاطب، با سفرنامه‌های سیاحان و فرستادگان غربی که به‌طور پراکنده به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیایی، لاتین، روسی و لهستانی نگاشته شده‌اند، رقابت می‌کنند. به‌علاوه اسنادی هم از تاجران و رجال غربی آن دوره به زبان‌های هلندی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، پرتغالی و اسپانیایی و هم‌چنین متون قابل‌توجهی به زبان ارمنی بر جای مانده است.

اگرچه شخصیت‌های دینی آن دوره برخی آثار خود را، به‌ویژه آن‌هایی که ظاهراً عامیانه بودند، به زبان فارسی می‌نوشتند، بیش‌تر علمای شیعۀ آن روز، چه آن‌هایی که مقیم ایران بودند و چه آن‌هایی که در خارج اقامت داشتند، آثار عالمانۀ خود را به زبان عربی می‌نگاشتند. تذکره‌های علمای دوره که تقریباً همۀ آن‌ها را اکنون به صورت چاپ‌شده در اختیار داریم، به هر دو زبان عربی و فارسی نگاشته شده‌اند. هم‌چنین، به خاطر تعاملات عثمانیان و صفویان، برخی متون سیاسی نظامی، تجاری و دینی نیز به زبان ترکی بر جای مانده که بیش‌ترشان، در کمال شگفتی، از نظر دور مانده‌اند. علاوه بر منابع مکتوب، بناها، کتیبه‌ها، سکّه‌ها، آثار سفالی، فرش، دیوارنگاره‌ها و نقاشی‌ها، صنایع فلزی و دست‌نوشته‌های کوتاه و تصاویر تک‌برگی مهمی نیز از آن دوره به جا مانده است.

فهرست مطالب کتاب

یادداشت ناشر
دربارۀ مجموعه
سخن مترجم
پیش‌گفتار و قدردانی
مقدمه
فصل اول: زمینه‌سازی و بنیانگذاری: اسماعیل اول
اسماعیل و پیوند با ترکان و تاجیکان
ترک و تاجیک در قلب کشور
فرهنگِ سیاست، سیاستِ فرهنگ
چالش‌های درونی و بیرونی: چالدران و پس از آن
واکنش علمای شیعه
خلاصه و جمع‌بندی
فصل دوم: سازمان‌یابی و تثبیت پادشاهی
شاه طهماسب
جنگ داخلی، و پس از آن
و تهدیدهای خارجی
واکنش ترکان
تداوم حمایت تاجیکان
تثبیت بدعت‌گذاری صفویه
طهماسب و تاجیک‌ها
طهماسب و دین‌مداری
خلاصه و نتیجه‌گیری
فصل سوم: دومین جنگ داخلی
اسماعیل دوم و محمد خدابنده
هم‌پیمانی و تعارض‌ها
پویایی درونی: ترک و تاجیک در دومین جنگ داخلی
دورۀ فترت اهل سنت
آفرینش‌های هنری در دومین جنگ داخلی
خلاصۀ کلام و نتیجه‌گیری
فصل چهارم: چالش‌های بزرگ و پاسخ‌های به‌یادماندنی
سلطنت شاه‌عباس اول (995 1038 ق/1587-1629م)
چالش‌ها
واکنش‌های سیاسی و نظامی: ایجاد، تحکیم و گسترش
واکنش‌های معنوی: تحکیم دوبارۀ‌ مشروعیت شاه‌عباس
واکنش‌های اقتصادی
ابراز وفاداری (نقش ثروت)
تاریخ در قامت سیاست
بُعد عوامانه: بحران معنوی در صحنۀ‌ شهری
خلاصه و نتیجه‌گیری
فصل پنجم: دگرگونی‌های دربار و ارمغان دورۀ آرامش
شاه صفی (1038-1051ق/1629-1642م)
آرامش یا بحران؟ آشوب در مرکز
نوزایشِ بحران معنوی
واکنش‌های گوناگون در مراکز ناپایدار: تلاش برای مشروعیت
خلاصه و جمع‌بندی
فصل ششم: شاه‌عباس دوم
جلوس آرام و روی کار آمدن وزیر جدید
ابریشم و سکه
رویکرد سنجیده به آشوب معنوی
وزارت محمدبیگ و محمد مهدی کرکی: کانون‌های آشنا و سیاست‌های مأنوس
اقتصاد در خدمت مشروعیت‌سازی
دورۀ فترت ایرانی
خلاصه و نتیجه‌گیری
فصل هفتم: رویارویی با مخالفان: سلطنت شاه سلیمان
آرام‌ترین جلوس بر اریکۀ شاهی
بحران‌ها و واکنش‌های اجتماعی اقتصادی
چالش‌های مذهبی و راهکارهای چندگانه: محمدباقر مجلسی و تشیع صفوی
گفتمان معماری و هنر
خلاصه و نتیجه‌گیری
فصل هشتم: گشایش یا شکست: پادشاهی سلطان حسین
نهادینه‌سازی انتقال قدرت
تعدیل منافع: تداوم گفتمان تکثرگرایی صفویان
چالش‌های بیرونی و درونی و واکنش دربار
حفظ توازن مذهبی
تصویر کلی از اقتصاد: تنوع مالیات‌ها
نوآوری و مصرف
گشایش یا شکست؟
سخن آخر: شعر و سیاست
ضمیمه یکم: تاریخ‌های کلیدی
ضمیمه دوم: تاریخنامه‌های کلیدی و سیاحان
کتابنامه
نمایه