معرفی و دانلود کتاب کودکان و قصه‌های پریان

معرفی کتاب کودکان و قصه‌های پریان

کتاب کودکان و قصه‌های پریان، متنی پژوهش‌محور در حوزه‌ی ادبیات کودک و نوجوان است. علیرضا حسن زاده، نویسنده‌ی این کتاب، با دغدغه‌ی چگونگی درک و تفسیر قصه‌ها از جانب کودکان، دست به قلم برده است. وی برای ارائه‌ی یک بررسی مستند، به شهرهای مختلف ایران سفر کرده و مصاحبه‌هایی را با کودکان داشته است که هر یک از آن‌ها اطلاعات بسیار جالبی را درمورد شیوه‌ی درکشان از محیط پیرامون ارائه می‌دهند.

درباره‌ی کتاب کودکان و قصه‌های پریان

کتاب کودکان و قصه‌های پریان، به قلم علیرضا حسن‌ زاده، با هدف پرورش خلاقیت و مهارت قصه‌گویی در میان کودکان تالیف شده است. نویسنده‌ی این کتاب، طی پژوهش‌های میدانی و سفر به نقاط مختلف کشور، اطلاعات مورد نیاز خود را گردآوری کرده و از این طریق، متنی پژوهش‌محور برای دغدغه‌مندان ادبیات کودک و نوجوان ارائه داده است. افسانه‌ها و اسطوره‌های کهن ایرانی قصه‌های بسیاری برای گفتن دارند و از دیرباز در نقاط مختلف کشور، داستان‌های افسانه‌ای بسیاری در مورد پریان تعریف می‌شده است. نویسنده‌ی این کتاب با بازگو کردن این روایات کهن و مقایسه‌ی آن‌ها با نمونه‌های غربی، سعی کرده است تفاوت‌های فرهنگی را نشان داده و از این طریق یک راهنمای تربیتی به مربیان و والدین ارائه دهد.

کتاب کودکان و قصه‌های پریان با یک مقدمه تحت عنوان شنیدن صدای گروه‌های خاموش ارائه می‌شود. در اینجا نویسنده قصه‌گویی را به عنوان تنها پلی معرفی می‌کند که از آن می‌توانیم به دنیای کودکان وارد شویم. به باور حسن‌زاده، قصه به کودکان می‌گوید که هیچ مرز مطلقی بین خیال و واقعیت وجود ندارد؛ اگر دری قفل‌شده دیدید، با دو کلید می‌توان آن‌ها را گشود. یکی واقعیت و دیگری تخیل. عناوین «در همسایگی پریان» و «رمان نوجوان و چشم‌داشت نوجوانان ایرانی»، دو فصل اصلی کتاب هستند که در آن‌ها مباحثی درمورد درک کودکان و نوجوانان از روایات داستانی ارائه می‌شود. در فصل اول، نویسنده توضیحاتی پیرامون مفهوم و اهمیت قصه در زندگی کودکان ارائه داده و نقش آن را در تخیل، رشد عاطفی و اجتماعی کودکان بیان می‌کند.

فصل دوم کتاب کودکان و قصه‌های پریان، بیشتر به نوجوانان اختصاص داده شده که در سن سرکشی و طغیان هستند. نویسنده در این بخش توضیح می‌دهد که داستان‌هایی که برای نوجوانان نوشته می‌شود باید بازتاب‌دهنده‌ی افکار، احساسات و آرزوهای آنان باشد. به باور علیرضا حسن زاده، قصه‌گویی، نقش مهمی را در شکل‌گیری هویت نوجوانان ایرانی و نحوه‌ی ارتباط آن‌ها با دنیای پیرامون ایفا می‌کند. در این کتاب با یک بررسی دقیق و موشکافانه از قصه‌های پریان ایرانی مواجه می‌شویم که با هدف تربیت و آموزش کودکان و نوجوانان ارائه شده است. نویسنده‌ی این کتاب، از طریق بازگو کردن افسانه‌های قدیمی، سعی دارد الگوهای اصیل و کهن فرهنگی را به نسل آینده نیز منتقل کند. از نظر او نقل داستان‌های افسانه‌ای ایرانی از چند جهت به کودکان کمک می‌کند: تقویت تخیل کودکان؛ آموزش مفاهیم اخلاقی و اجتماعی در قالب داستان؛ تقویت مهارت‌های زبانی و شنیداری؛ تقویت مهارت حل مسئله و افزایش آگاهی فرهنگی.

علیرضا حسن‌ زاده در کتاب کودکان و قصه‌های پریان، شیوه‌های نوآورانه‌ای را برای آموزش و ارتباط با کودکان از طریق قصه‌های پریان ارائه می‌دهد؛ به زعم او، برقراری مکالمه با کودکان درمورد قصه، باعث می‌شود که آن‌ها به مفاهیم عمیق‌تر قصه‌ها فکر کنند و مهارت‌های تفکر انتقادی آن‌ها از این طریق تقویت گردد. تطبیق قصه‌ها با نیازهای عاطفی و روانی کودکان نیز از دستاوردهای دیگر قصه‌خوانی است؛ قصه‌ها باید به نحوی انتخاب شوند که با نیازهای احساسی و تجربی کودکان هماهنگی داشته باشند. برای مثال قصه‌هایی که بر ارزش‌هایی مانند شجاعت و نوع‌دوستی تاکید دارند، نمونه‌های خوبی هستند.

حسن‌زاده بازسازی قصه‌ها از طریق بازی و نمایش را راهی مؤثر برای انتقال پیام قصه‌ها به شیوه‌ای موثرتر می‌داند. همچنین تاکید بر قصه‌های بومی و ملی راهی جهت حفظ هویت فرهنگی از طریق کودکان است؛ قصه‌ها برای تقویت حس هویت و تعلق فرهنگی می‌توانند موثر باشند. این کتاب پژوهش‌محور و آموزنده، به همت انتشارات چتر فیروزه در اختیار شما عزیزان قرار گرفته است.

کتاب کودکان و قصه‌های پریان برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی کتاب کودکان و قصه‌های پریان به تمامی مربیان، والدین و افرادی که دغدغه‌ی آموزش و پرورش کودکان را دارند، پیشنهاد می‌شود. دانشجویان روانشناسی نیز با مطالعه‌ی این کتاب، نکات خوبی در زمینه‌ی روانشناسی کودک و نوجوان دریافت خواهند کرد.

در بخشی از کتاب کودکان و قصه‌های پریان می‌خوانیم

گروهی معتقدند که روباه حیوان خوبی است چون با اینکه گوشت‌خوار است به آهو کمک می‌کند. امّا گروهی دیگر با نگاهی رئالیستی بر این باور هستند که روباه نمی‌تواند آهو را بخورد (جثه کوچک‌تری دارد) و موقعیت او با ببر قابل مقایسه نیست. اگر روباه خرگوش نخورد، می‌توان چنین حکمی درباره او داد.

موضوع وجود یا عدم وجود پری دریایی موضوع جذاب دیگری است که کودکان به آن می‌پردازند. برخی معتقدند که کسی تا حال پری دریایی ندیده پس وجود ندارد و واقعی نیست. گروه دیگری استدلال می‌کنند که ندیدن چیزی دلیل بر نبودن آن نیست. برخی از کودکان معتقدند که آلودگی دریاها باعث شده که پری دریایی‌ها از بین بروند.

یکی از چالش‌های معنایی که کودکان با آن در این روایت از قصه‌ها روبه‌رو شده‌اند،مسئله کشتن یا نکشتن موجود شریر است. در میان قصه‌های این کتاب کشتن دختر کولی (قصه سنگ صبور) و خواهر ناتنی/زگیل پیشانی (قصه ماه‌پیشانی) از سوی کودکان نکوهش می‌شود و آنان در تجربه نزدیک زمانی که قصه را بازسرایی می‌کنند یا بر جای قهرمانان قرار می‌گیرند ترجیح می‌دهند پادافره و تنبیه کمتری را برگزینند. به این دلیل آنان با کشتن زگیل‌پیشانی یا دختر کولی موافق نیستند اما در این میان در یکی از جلسات قصه‌گویی، کشتن یا نکشتن ببر در قصه پاسخ خوبی، خوبی است یا بدی، محل مناقشه کودکان با دو نگاه متفاوت می‌گردد.

اگرچه گروه زیادی کشتن ببر را تأیید نمی‌کنند امّا گروهی کشتن او را لازم می‌دانند. شاید این نگاه به تقابل معنادار «پاسخ خوبی، بدی نیست.» در این قصه ربط می‌یابد. در حالی که حیوان گیاهخوار (نماد خیر، قهرمان قصه)، حیوان گوشت‌خوار را از اسارت یا مرگ نجات می‌دهد، او (مار -ببر) تصمیم به خوردن و قتل حیوان حامی می‌گیرد. این تقابل در میان گروهی از کودکان به مسئله کشتن یا نکشتن ببر تبدیل می‌شود.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه: شنیدن صدای گروه‌های خاموش
فصل اول: در همسایگی پریان
یکی مال من یکی مال تو
پاسخ خوبی، خوبی است یا بدی؟
مرغابی مارخوار، مرغابی ماهی‌خوار
مرد ماهی‌گیر و پری دریایی
تیتی خانم و درویش دیودل
خمک گرانگورین
لچک قرمزی کوچولو
سیاگالش
میرماهی و ابراهیم طبیب
ماه‌پیشانی و زگیل‌پیشانی
سنگ صبور
بلبل سرگشته
صدای کودکان ایرانی در خوانش قصه‌ها: نمونه‌هایی از گفت‌وگو با کودکان ایرانی
قصه پاسخ خوبی، خوبی است یا بدی؟ شهر سنندج
قصه بلبل سرگشته، شهر سنندج
من قصه می‌گویم پس هستم (تفسیر قصه به‌مثابه عاملیت کودکان ایرانی: مفهوم‌پردازی هتروگلیسای ایرانی)
هترو گلیسای کودکی: چند صدایی خودجوش در تفسیر
آرمان‌گرایی و خشونت‌زدایی از جهان
از گرگ مهربان تا ببر خوش‌اخلاق
برابری: مسئله پرخوری و کم‌خوری
زیاده‌خواهی و مسئله اسارت
نقد کودک‌آزاری
درک زیبایی‌شناختی اخلاق در نزد کودکان
آیین گذار: بلوغ و جدایی
خودآگاهی جنسی و قصه‌های پریان
شکستن یا قبول کلیشه‌ها
درک عمیق نظام استعاری قصه‌ها
رئالیسم کودکانه
کودکان با معلولیت و قصه‌های ایرانی
کالاهای فرهنگی و قصه‌های پریان
نیمه روشن
نیمه تاریک
خوان دوم (آخر)
نیمه‌تاریک
نیمه روشن
کارت‌های هفت دوست و هفت دشمن
فصل دوم: رمان نوجوان و افق چشمداشت نوجوانان ایرانی:
چرا درباره جایگاه رمان نوجوان در میان نوجوانان ایرانی باید به تحقیق پرداخت؟
پیشینه مطالعات انسان‌شناختی ادبیات (رمان نوجوان)
روش و رویکرد این کتاب: گفتگو و رابطه بین‌الذهانی با کودکان/نوجوانان
تحلیل گفتمان، چارچوب نظری پژوهش: از یائوس تا پالی و گادامر
نوجوانان ایرانی از افق انتظار خود می‌گویند، گفت‌وگوی اول: زاهدان
گفتوگوی اول، اهواز
میان بزرگسالی و کودکی نوجوان: من طغیان می‌کنم پس هستم!
میراث فرهنگی/روایی، هویت ملی و افق انتظار نوجوانان ایرانی
ابعاد مردم‌شناختی و اجتماعی افق انتظار نوجوانان ایرانی
نگاهی دیگر به افق انتظار و وارونگی نمادین نظم: من نه می‌گویم پس هستم!
من تکرار تو نیستم!
قهرمان نوجوان و منظر روایت
نوجوانی و نمادهای جهانی مبارزه با شر
بینامتنیت و نمادهای اگزوتیک
من تکرار تو نیستم: نگاهی به رمان ایرانی هستی انتخاب شده از سوی نوجوانان در گفتگوهای این کتاب
رمان - مسئله زیبا صدایم کن، وقتی مژی گم شد و پیش از بستن چمدان
پدر خاکستری
فرانکشتاین و اندام دختران مرده
در چند/هم‌صدایی نوجوانانه بن‌بست نیست
سخنی در پایان
معرفی جامعه مورد مطالعه و روش تحقیق
شناسنامه گفت‌وگو درباره قصه‌پریان و عامیانه
شناسنامه گفت‌وگو درباره رمان نوجوان
ضمیمه 1: مسئله کودکی
ضمیمه 2: پرسش‌های بازی حفاظت از محیط زیست
منابع