معرفی و دانلود کتاب نگاهی به ادبیات کودک

معرفی کتاب نگاهی به ادبیات کودک

صبا گلی فرهود در کتاب نگاهی به ادبیات کودک، قصد دارد توضیح کوتاهی درباره‌ی فرهنگ عامه و فرهنگ مدرسی ایران و اهمیت و نقش ارزش‌های فرهنگی این دو عرصه در ساخت بعد فرهنگی شخصیت کودکان بدهد.

ماکسیم گورکی، نویسنده‌ی بزرگ روس در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، می‌گوید: «توده‌ی مردم نه تنها نیروی پدیدآورنده‌ی ارزش‌های مادی جامعه‌اند، بلکه سرچشمه‌ی زاینده‌ی پایان ناپذیر ارزش‌های معنوی آن نیز هستند.»

در یک قرن گذشته بسیاری از ملت‌های آسیایی و آفریقایی و آمریکای لاتین با کشف این نیروی عظیم مردمی و استفاده از فرهنگ و ارزش‌های فرهنگی این گروه انسانی، توانسته‌اند به پیوندهای قومی خود انسجام بخشند و رشته‌های یکپارچگی وحدت را میان خود استوار سازند.

برخی از این ملت‌ها حتی از مایه‌های ستیزنده و پیکارجوی فرهنگ ملی خود همچون سلاحی برنده در فروپاشی نظام‌های خودکامه‌ی سلطه‌گر بر جامعه‌های خود و گسستن روابط استثمارگرانه‌ی اجتماعی و اقتصادی استفاده کرده و در مبارزه با فرهنگ‌های مهاجم بیگانه و بی‌اثر کردن ماهیت تخریبی آن‌ها بهره‌ها گرفته‌اند.

در بخشی از کتاب نگاهی به ادبیات کودک می‌خوانیم:

اگر بخواهیم تعریفی کمابیش جامع ولی فشرده و کوتاه از فرهنگ عامه به دست دهیم باید بگوییم که فرهنگ عامه، یا فولکلور، مجموعه معارف و رفتار عام و مشترک گروهی از مردم است که از راه تقلید و به شیوه‌های شفاهی انتقال می‌یابد؛ به عبارت دیگر، فرهنگ عامه آگاهی‌هایی است که از راه زبان و نشانه و ایما و حرکت و تصویر و نقاشی، از فردیه فرد و از نسل به نسل، آموخته و نقل می‌شود. اجزای ترکیبی هریک از موضوع‌های فرهنگ عامه به اقتضای وضع و موقعیت دوره و نظامی که مردم در آن زندگی می‌کنند پدید می‌آید.

از این رو، هر موضوعی از فرهنگ عامه، در مراحل آغازین پدیداری و کاربردی ویژگی و جلوهای نو کار - ویژه‌ای سودمند دارد؛ لیکن پس از گذشت مدت زمانی از دوره حیات و پویایی اجتماعی اش، همراه با دگرگونی‌های اجتماعی جامعه‌ای که در آن پدید آمده با حفظ یا از دست دادن سودمندی خود رنگ کهنگی و قدمت و صبغه تاریخی و سنتی می‌گیرد و به گنجینه میراث فرهنگی یا اجتماعی مردم افزوده می‌گردد. فرهنگ عامه را می‌توان به اعتبار عامل یا عامل‌های مشترک و عامی که میان یک گروه بزرگ یا کوچک اجتماعی وجود دارد تقسیم‌بندی و نام‌گذاری کرد.

از این رو، مثلاً می‌توان فولکلور یا فرهنگ عامه ایران را به لحاظ مشابهت در شکل نظام اقتصادی و اجتماعی به فرهنگ بلوچی، ترکمنی، ترکی و گیلکی، از لحاظ حوزه مشترک جغرافیایی به فرهنگ عامه بندری، کویری و دشتی؛ از نظر وحدت دینی به فرهنگ عامه اسلامی، زرتشتی، یهودی و ارمنی تقسیم کرد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
عرصه‌های فرهنگی
الف) فرهنگ عامه
ادبیات عامه
ب) فرهنگ مدرسی یا رسمی
اجتماعی کردن کودکان
الف) جامعه سنتی
ب) جامعه غیر سنتی
مکتب نو ادبی در داستان نویسی و ترانه پردازی
الف) ادبیات برای بزرگسالان
ب) ادبیات برای کودکان
ویژگی‌های مهم
مهم‌ترین اهداف ادبیات کودک و نوجوان
مراحل تاریخ ادبیات کودک و نوجوان
سرچشمه ادبیات کودکان
مراد از ادبیات کودکان به معنی واقعی آن
ادبیات کودک و نوجوان در ایران
جمع‌آوری داستان‌های عامیانه ایرانی
ادبیات مشروطه
ادبیات نوین
ادبیات کودک در سال‌های پس از 1340
ادبیات کودک در دهه 50 و 60
ادبیات کودک در دهه 70
تصویر سازی برای کتاب کودک
تصویرگری کتاب کودک و نقش آن در گسترش ابعاد ذهنی و شخصیتی کودکان
کتاب تصویری و جایگاه آن
اهداف تصویرگری
سطح نداشتن تصویر و نداشتن بعد سوم
نقاط ضعف در تصویرگری
خصوصیات تصویر
نقش تخیل در کتاب‌های تصویری
رابطه تصویر با متن
نقش قصه
نقش قصه در تکوین شخصیت کودک
شرایط گزینش قصه برای کودکان
شخصیت در قصه
واژگان قصه
انواع قصه
بیان قصه (قصه گویی)
نکته‌های قابل توجه در قصه گویی
اجرا با نمایش قصه
تشویق کودکان به بازگویی قصه
بررسی شفافیت و تیرگی معنایی در شعر کودک
نقش شعر و سرود
نقش موسیقی
نقش نمایش عروسکی
تخیل و باورپذیری کودک در نمایش عروسکی
نقش روانشناسی شخصیت در ادبیات کودک و نوجوان
بررسی شخصیت پردازی سه گانه می‌آسترید لیندگرن
شخصیت‌ها
نگاهی نوین به تقسیم‌بندی داستان‌های واقعی در ادبیات کودکان و نوجوانان
انواع داستان‌های واقعی
تقسیم‌بندی پیشنهادی برای داستان‌های واقعی
ادبیات کودکان و نقش آن در تثبیت شخصیت آنان
منابع و مواخذ