معرفی و دانلود کتاب چالش‌ها و خلاهای قانونی در حمایت از زنان بی‌سرپرست

معرفی کتاب چالش‌ها و خلاهای قانونی در حمایت از زنان بی‌سرپرست

مهدی جودی و سپهر اسمعلیان افشار در کتاب چالش‌ها و خلاهای قانونی در حمایت از زنان بی‌سرپرست، به واکاوی یکی از معضلات جدی جامعه‌‌ی کنونی پرداخته‌اند و راهکارهایی را برای رفع آن عرضه کرده‌اند. نویسندگان در این کتاب حقوقی، ضمن بررسی مفهوم‌شناختی بی‌سرپرستی بانوان، کلیه‌ی قوانینی را که به حقوق ایشان مربوط‌اند، مورد جرح و تحلیل قرار داده‌اند. سپس تعارضات و کمبودهای قانون را در مواجهه با مسائل و مشکلات زنان بی‌سرپرست مطرح کرده‌اند.

درباره‌ی کتاب چالش‌ها و خلاهای قانونی در حمایت از زنان بی‌سرپرست

جنگ ایران و عراق که پیامدهای مخرب آن هنوز هم گریبان جامعه‌ی ما را رها نکرده، همچنین مرگ‌و‌میر ناشی از تصادفات رانندگی یا آسیب‌های جانی در محل کار و عوامل این‌چنینی، موجب شده‌اند امروزه شاهد آمار و ارقام فزاینده‌‌ی زنان بی‌سرپرست یا بدسرپرست در جامعه باشیم. البته ناگفته نماند که رشد روزافزون طلاق‌ها نیز به گسترش پدیده‌ی بی‌سرپرستی زنان دامن می‌زند. در چنین شرایطی، اگر کمک‌های اقتصادی و اجتماعی لازم به این گروه از افراد ارائه نشود، نه‌تنها ایشان، بلکه فرزندانشان نیز در معرض خطرات جانی، مالی و اجتماعی قرار خواهند گرفت.

با توجه به این‌که تحقق عدالت اجتماعی همواره در حکومت اسلامی از اولویت‌های اصلی بوده و اصل بیست‌و‌یکم قانون اساسی ایران نیز بر این نکته تأکید نموده، به نظر می‌رسد رسیدگی به مشکلات زندگی زنان بی‌سرپرست و بدسرپرست، باید هرچه سریع‌تر از سوی نهادهای دولتی پیگیری شود. بااین‌حال، توجه داشته باشید یکی از موانعی که ممکن بر سر راه حمایت از زنان بی‌سرپرست قرار داشته باشد، کمبود بستر قانونی مناسب و سکوت قانون‌گذار در مورد رسیدگی به امور این قشر از جامعه است. متأسفانه همین نکته درباره‌ی متون قانونی ایران نیز صدق می‌کند. برای پی بردن به شکاف‌های قانونی مربوط به بحران زنان بی‌سرپرست، پیشنهاد می‌کنیم با مهدی جودی و سپهر اسمعلیان افشار، در کتاب چالش‌ها و خلاهای قانونی در حمایت از زنان بی‌سرپرست همراه باشید و چند و چون این موضوع را از نگاه ایشان مورد تحلیل قرار دهید.

مطالب کتاب حاضر، در ذیل سه فصل به مخاطبان ارائه شده‌اند. فصل نخست به مفاهیم و نظریه‌های اساسی مرتبط با حمایت قانونی از زنان بی‌سرپرست پرداخته. همان‌طور که می‌دانید، شمول معنایی مفاهیم و تعریف آن‌ها، هم در متن قانون و هم در جلسات دادگاه‌ها اهمیت بسیاری دارند. به طوری که بخشی از مواد قانونی صرفاً برای تعریف و مشخص نمودن مفاهیم مورد نظر قانون‌گذار تدوین شده‌اند. اشتغال، حمایت، خانوار، تبعیض و... برخی از مفاهیمی هستند که نویسندگان کتاب در فصل اول، مورد بررسی قرار داده‌اند. در نیمه‌ی دوم همین فصل، نظریه‌ی نظام طبقاتی، کنش مثبت زنان و نظریه‌ی عدالت اجتماعی مطرح شده‌اند.

فصل دوم منحصراً بر بی‌سرپرستی برخی از بانوان و چالش‌هایی که پیش رو دارند متمرکز شده. آمارهای داخلی و خارجی‌ای که در این رابطه وجود دارند، عواملی که موجب بی‌سرپرستی زنان می‌شوند، بیکاری و تبعیض، بیکاری زنان، نگرش دوجنسیتی و ارتباط آن با توسعه‌ی اقتصادی، اشتغال زنان و تأثیر آن بر توسعه‌ی اقتصادی، مشکلات عاطفی و اجتماعی زنان بی‌سرپرست، ناامنی عمومی موجود در جامعه، کمبودهای عاطفی این گروه از زنان و موقعیت‌هایی که ممکن است آن‌ها را به سوی ارتکاب جرم سوق بدهد، بزهِ ناشی از کمبود شغل و بی‌کاری از سوی زنان بی‌سرپرست و... تنها برخی از مباحثی هستند که به‌طور دقیق، در دومین فصل کتاب بیان شده‌اند.

مهدی جودی و سپهر اسمعلیان افشار، فصل سوم کتاب چالش‌ها و خلاهای قانونی در حمایت از زنان بی‌سرپرست را به قوانین موجود در مورد حمایت از بانوان بی‌سرپرست اختصاص داده‌اند. نویسندگان در این فصل، ضمن بررسی قانون اساسی، به برخی از کاستی‌های آن در رابطه با بی‌سرپرستی گروهی از زنان اشاره کرده‌اند. سپس به سراغ برنامه‌های توسعه رفته‌اند و با دیدگاهی انتقادی، آن‌ها را مورد موشکافی قرار داده‌اند. همچنین موضوعات و مسائلی را ذکر کرده‌اند که تازگی دارند و احتمالاً در سایر متون رشته‌ی حقوق نمی‌توان ردی از آن‌ها پیدا کرد؛ مسائلی مانند: قوانین تأمین اجتماعی و ایرادات آن‌ها، نقایص قانون تأمین اجتماعی زنان و کودکان بی‌سرپرست که در سال 1371 تصویب شده، راهکارهایی که می‌توان برای پشتیبانی از زنان بی‌سرپرست ارائه نمود، بهره‌گیری از سرمایه‌های اجتماعی زنان، استفاده از روش‌های توانمندسازی ایشان، آموزش به این گروه از بانوان و توجه به گسترش فرهنگ حمایت از آن‌ها.

کتاب حاضر دارای دو جنبه‌ی تئوری و کاربردی است. دو فصل نخست آن تنها بر مباحث تئوری متمرکز شده‌اند و اطلاعاتی برای درک بهتر موضوع اصلی، در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند. در فصل سوم، نویسندگان در تلاش بوده‌اند تا راه‌حلی برای برون‌رفت از وضع موجود معرفی کنند. راه‌حلی که می‌تواند مورد توجه نهادهای اجرایی نیز قرار بگیرد. بد نیست به این نکته هم اشاره کنیم که آسیب‌ دیدن زنان بی‌سرپرست و کودکانشان، به لحاظ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، در سطح کلان نیز موجب ناهنجاری‌های غیرقابل‌جبرانی خواهد شد. به‌طور مثال، روی آوردن چنین افرادی به کارهای خلاف و انواع جرائم، کل جامعه را متضرر خواهد کرد. از سوی دیگر، ایجاد فرصت‌های شغلی برای بانوان بدون سرپرست، موجب می‌شود کشورمان به منبعی گسترده از نیروهای انسانی دسترسی داشته باشد که می‌توانند تولیدات بیشتر و خودکفایی اقتصادی را با خود به دنبال بیاورند.

مطالعه‌ی این اثر علاوه‌بر دست‌اندرکاران رشته‌ی حقوق، برای جامعه‌شناسان و برنامه‌ریزان فرهنگی نیز خالی از فایده نخواهد بود. انتشارات چتر دانش، چاپ و نشر این کتاب حقوقی را بر عهده داشته است.

کتاب چالش‌ها و خلاهای قانونی در حمایت از زنان بی‌سرپرست برای چه کسانی مناسب است؟

دانشجویان و اساتید رشته‌ی حقوق، نظریه‌پردازان و صاحب‌نظران این حوزه، وکلا، قضات و تمامی افرادی که به‌طور حرفه‌ای در حال فعالیت در دادگستری‌ها و مراجع قانونی هستند، با مطالعه‌ی دقیق کتاب چالش‌ها و خلاهای قانونی در حمایت از زنان بی‌سرپرست، نکات مهمی را در زمینه‌ی حقوق بانوان بی‌سرپرست، طبق قوانین فعلی خواهند آموخت.

در بخشی از کتاب چالش‌ها و خلاهای قانونی در حمایت از زنان بی‌سرپرست می‌خوانیم

2-4- چالش آسیب‌های اجتماعی

رسالت همۀ ادیان الهی، سعادت دنیوی و اخروی بشر بوده است و در دین مبین اسلام، عزت و سربلندی آحاد جامعه از اهمیت بسزایی برخوردار است. تأمین عدالت اجتماعی از طریق برقراری توازن اجتماعی و تأمین اجتماعی، فراهم‌نمودن رفاه عمومی، رشد و توسعۀ جامعه و در نهایت تأمین امنیت و نظم در جامعه و پیشگیری و کاهش مفاسد اجتماعی، حفظ نهاد خانواده و اصل رعایت حقوق شهروندی، همگی اصولی می‌باشند که اسلام از چهارده قرن پیش، این اصول را داخل در نظام اجتماعی خود کرده است و به مدد آن‌ها آسایش، رشد و تعالی جامعه را تضمین می‌نماید. مسئولیت تحقق این اصول در نظام اجتماعی و برنامه‌ریزی بر طبق آن‌ها، برعهدۀ حاکمان است که متولیان کلیۀ امور جامعه هستند و منابع مالی، سرمایه و اقتدار لازم را در اختیار دارند.

گرچه اصول مطرح‌شده در شریعت اسلام در راستای تضمین زندگی بهتر برای کلیۀ افراد جامعه می‌باشد، اما در این میان به‌دلیل نیاز و آسیب‌پذیری بیشتر اقشار نیازمند، توجه ویژه به حمایت از آن‌ها ضرورت دارد و مکرراً در تعالیم اسلامی توصیه شده است که سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های حکومت با هدف رفع مشکلات و بهبود زندگی این اقشار باشد و از آن جا که زنان بی‌سرپرست از جمله نیازمندترین و آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه می‌باشند، ضروری است در اولویت‌های سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های حکومت باشند.

فهرست مطالب کتاب

سخن ناشر
مقدمه
فصل اول: مفاهیم و نظریه‌ها
1-1- مفاهیم
1-1-1- خانوار
1-1-2- زنان سرپرست خانوار
1-1-3- اشتغال
1-1-4- حمایت
1-1-5- تبعیض
1-1-6- توانمندسازی
1- 2- نظریه‌ها
1-2-1- نظریه نظام طبقاتی
1-2-2- نظریۀ کنش مثبت زنان
1-2-3- ادله فقهی
1-2- 4- نظریه عدالت اجتماعی
فصل دوم: بی‌سرپرستی زنان، آثار و چالش‌های موجود
2-1- آخرین آمارِ موجود و علل بی‌سرپرستی
2-1-1- آمار داخلی
2-1-2- آمار جهانی
2-1-3- عوامل بی‌سرپرست شدن (خودسرپرستی و...) زنان
2-2- چالش بیکاری و تبعیض
2-2-1- پدیده بیکاری و زنان
2-2-2- دیدگاه جنسیت و توسعۀ اقتصادی
2-2-3- اشتغال زنان و توسعۀ اقتصادی در ایران
2-3- چالش مشکلات اجتماعی و عاطفی
2-3-1- ناامنی عمومی
2-3-2- فشار تعدد و تعارض چند نقش
2-3-3- کمبودهای عاطفی
2-4- چالش آسیب‌های اجتماعی
2-4-1- شکاف طبقاتی
2-4-2- مفاسد اجتماعی و موقعیت‌های جرم‌زا
فصل سوم: بررسی قوانین موجودو راهکارهای حمایتی
3-1- قوانین موجود
3-1-1- قانون اساسی و برخی کاستی‌ها
3-1-2- برنامه‌های توسعه و نواقص اجرایی
3-1-3- قوانین تأمین اجتماعی و تناقضات و خلأها
3-1-4- اقدامات شورای فرهنگی - اجتماعی زنان
3-1-5- قانون تأمین زنان و کودکان بی‌سرپرست مصوب 1371 و نقایص اجرایی
3-1-6- نقص قوانین در پرداخت مستمری
3-1-7- قانون کار در مورد مشکلات شغلی و نظام پرداخت‌ها
3-1-8- قانون کار در مورد طرح دورکاری
3-2- راهکارهای حمایتی
3-2-1- استفاده از سرمایه‌های اجتماعی خودِ زنان
3-2-2- استفاده از راه‌های توانمندسازی
3-2-3- تأکید بر فرهنگ حمایت اجتماعی
3-2-4- آموزش
3-2-5- توجه به مسئله امنیت
منابع