معرفی و دانلود کتاب مدهوش عربستانی شاعر گمنام عصر صفوی

معرفی کتاب مدهوش عربستانی شاعر گمنام عصر صفوی

کتاب مدهوش عربستانی شاعر گمنام عصر صفوی نوشتۀ عباس سعیدی، به نقد، تفسیر و تصحیح نسخه خطی دیوان این شاعر ناشناخته می‌پردازد و ویژ‌گی‌های اشعار وی را مورد بررسی قرار می‌دهد.

درباره کتاب مدهوش عربستانی شاعر گمنام عصر صفوی:

تاریخ ادبیات ایران سرشار از نویسندگان و شاعران ناشناخته و گمنامی است که کمتر کسی آن‌ها را می‌شناسد و نام و نشان آنان تنها در بعضی از تذکره‌های خطی وجود دارد و نسخه‌های خطی آثارشان سالیان بسیاری است که در گوشه‌ای از قفسه‌های کتابخانه‌ها و به دور از چشم شعر دوستان خاک می‌خورد.

این سرگذشت بیشتر از همه در میان ادیبان، شاعران و نویسندگانی دیده می‌شود که پس از حملۀ مغول یا در دوران صفوی به اجبار وطنشان را ترک کردند و به هند یا آناتولی و بیزانس رفتند. یکی از این شاعران ناشناخته اما ماهر و خوش‌ذوق سید مبارک‌خان مشهور به مدهوش عربستانی است.

شاعری که در قالب مثنوی می‌سرود و از والی‌زادگان حویزه بود که به ناچار به هند کوچ کرد. مدهوش عربستانی به دلیل نام خود در کتاب‌های تذکره و تاریخ ادبیات با شاعرانی همچون مدهوش قلندر اصفهانی و مدهوش گلپایگانی اشتباه گرفته می‌شود و به غلط دیوان مثنوی وی را به نام شاعر دیگری منصوب کرده‌اند. با این حال در تعدادی از تذکره‌های باقی‌مانده از دربار بابر خیلی کوتاه و مختصر از او نام برده شده است. تنها نسخه دیوان او نسخه‌ای خطی در کتابخانه و موزۀ ملک است.

مدهوش عربستانی کیست؟

سید مبارک‌خان شیرازی متخلص به مدهوش از شاعران عصر صفویه در قرن یازدهم هجری است. اطلاعات دقیقی از زندگی، تاریخ تولد و زادگاه وی در دست نیست و در کتاب‌‎خانه‌های تاریخ ادبیات همچون تاریخ ادبیات صفا و تاریخ ادبیات هرمان اته نیز اسمی از او برده نشده است.

اطلاعاتی که اکنون از او باقی مانده مطالبی است که به طور پراکنده در تذکره‌ها آورده شده یا اشاراتی است که شاعر از خود در دیوانش مطرح کرده است. در بسیاری از کتب، وی را با مدهوش جرفادقانی و میرمدهوش برادر میرجلال‌الدین سیادت نیز اشتباه گرفته‌اند و آن‌ها را یکی دانسته‌اند. از تاریخ فوت و محل دفن او نیز هیچ اطلاعاتی در دست نیست.

از اشارات شاعر در مثنوی‌هایش مشخص می‌شود که وی شیعی مذهب است و به ائمه شیعه خصوصاً امام حسین (ع) ارادت خاص دارد. در جای‌جای بسیاری از اشعارش به اظهار ارادت به خاندان اهل بیت و امام اول شیعیان پرداخته و به تناسب جایگاه به احادیث ائمه اطهار جهت تفهیم مبانی فکری خود متوسل شده است.

کتاب مدهوش عربستانی شاعر گمنام عصر صفوی برای چه کسانی مناسب است؟

این اثر را به دوستداران ادبیات و شعر فارسی و نقد ادبی پیشنهاد می‌کنیم.

در بخشی از کتاب مدهوش عربستانی شاعر گمنام عصر صفوی می‌خوانیم:

در بسیاری از موارد شاهد هستیم که شاعر دو کلمه نادرست را قافیه قرار داده و گاه با بسنده نمودن به ردیف در شعر از آوردن قافیه پرهیز نموده و یا به غفلت قافیه را فراموش کرده است.

یک جهان ویران پسندد دلقکی
تا که پوشد کهنه پشمین دلقکی
تا به کی اندر زیان و سود به سودا
در دل تو فکر و در دماغ تو سودا
روی هر ناکس نااهل مبین
با حریفان ارازل منشین
زندقه سوزانی ملت ز تو
سلسله جنبانی دولت به تو
ورنرسی ختم سخن خانه را
خاتمه از شکر کم نامه را
این کل و کل فرق نکرده ز هم
محضری آرد که نظامی منم

فهرست مطالب کتاب

معرفی شاعر
ویژگی‌های زبانی و ادبی مثنوی مدهوش عربستانی
ویژگی‌های زبانی
ویژگی‌های ادبی
متن مثنوی سید مبارک‌خان مدهوش عربستانی
منابع