معرفی و دانلود کتاب مارکسیسم و ستم بر زنان

معرفی کتاب مارکسیسم و ستم بر زنان

لیز فوگل در کتاب مارکسیسم و ستم بر زنان، با بازکاوی و بازخوانی سنت مارکسیستی و تحلیل ظرفیت‌های آن در توجه به مسئله‌ی زنان، از ظرفیت‌های این سنت بهره می‌گیرد و نظریه‌ای واحد در حوزه‌ی فمینیسم مارکسیستی طرح می‌کند که شکلی تکامل‌یافته‌تر و کم‌ایرادتر از صورت‌های قبلی آن است.

درباره‌ی کتاب مارکسیسم و ستم بر زنان

لیز فوگل (Lise Vogel) جامعه‌شناس فمنیست‌مارکسیست معاصر است که با دیدی انتقادی به سنت مارکسیستی و شیوه‌ی نگاه این تفکر به زنان نگریسته و با تجزیه و تحلیل دیدگاه‌های کارل مارکس و فریدریش انگلس، از طرفی به دنبال زمینه‌ها و علل ستم بر زنان در جنبش‌های سوسیالیستی در شرق و غرب است و از طرفی ظرفیت‌های این تفکر برای توجه به مسائل زنان را بازمی‌کاود. کتاب مارکسیسم و ستم بر زنان (Marxixm And The Oppression Of Women) حاصل تأملات و پژوهش‌های او در این حوزه است.

فوگل در این کتاب استدلال می‌کند که سنت مارکسیستی کلاسیک در توجه به مسائل زنان و رفع مشکلات آنان موفق نبوده. با این حال معتقد است که تفکر مارکسیستی این ظرفیت را دارد که به مرحله‌ی برابری حقوق زن و مرد با در نظر گرفتن شرایط متفاوت، دست یابد. بدین منظور او با تعمق در سنت مارکسیستی و پژوهش در وضعیت فمینیسم در حال حاضر، نظریه‌ی فمنیست‌مارکسیستی‌ای پیش روی مخاطبان می‌گذارد که تا جای ممکن ایرادات سنت کلاسیک را برطرف کرده باشد.

لیز فوگل دیدگاه‌های مارکس را در حوزه‌ی مسائل زنان توسعه‌نیافته می‌داند، با این قید که می‌پندارد آرای مارکس شامل نکاتی است که برای مبارزه علیه سرکوب زنان در جامعه‌ی طبقاتی سرمایه‌داری مفید و کاربردی است. او هم‌چنین نظرات انگلس را به دلیل آرمان‌شهری بودن و تکیه بر نظریه‌ی سیستم دوگانه ناقص می‌شمارد. گرچه او را شخصی بسیار تأثیرگذار می‌شناسد.

در کتاب مارکسیسم و ستم بر زنان، نویسنده دو دیدگاه انگلس و مارکس یعنی نظریه‌های سیستم‌های دوگانه و بازتولید اجتماعی را در مقابل هم قرار می‌دهد و با تجزیه و تحلیل و نقد این دو رویکرد، نظریه‌ی انگلس را کنار گذاشته، با توجه به نظریه‌ی بازتولید اجتماعی مارکس، به استدلال می‌پردازد.

رویکرد او در حوزه‌ی مسائل جنسیتی بر پایه‌ی برابری جنسیتی و حذف نابرابری‌ها با توجه به اختلافات است. او مفهوم تنوع جنسیتی را پیشنهاد می‌کند بدین معنا که تعهد به برابری‌ها مانع از احترام به تفاوت‌ها نشده و قوانین بی‌طرف جنسیتی حاکم باشد. گرچه در مسائلی به تبعیض مثبت به نفع زنان رأی می‌دهد.

کتاب حاضر شامل درآمد، چهار بخش، یک پیوست و یک مؤخره است. مترجم پیش از آغاز کتاب مقدمه‌ای درباره‌ی زندگی لیز فوگل و آرای او نگاشته است. پس از آن تأثیر کتاب مارکسیسم و ستم بر زنان را در جوامع علمی بررسی کرده و گزارشی از نقدهای مهمی که بر این کتاب شده، به دست داده است. متن کتاب با درآمدی از نویسنده آغاز می‌شود که طی آن مقدماتی تاریخی و جامعه‌شناختی از مسئله‌ی فمنیسم سوسیالیستی ارائه کرده.

بخش اول کتاب به بررسی ماهیت فمینیسم سوسیالیستی اختصاص دارد. در این بخش نویسنده مجادلاتی را که در طول یک دهه درباره‌ی این مفهوم ایجاد شده شرح می‌دهد. سپس به جایگاه مسئله‌ی زنان در این نهضت فکری می‌پردازد. تحلیل‌های او از وضعیت زنان در دوره‌ی کلاسیک مارکسیسم و انتقادات او بر این عصر در این بخش جای گرفته است. در بخش دوم کتاب، فوگل دیدگاه‌های مارکس و انگلس را در زمینه‌ی مسائل زنان در ارتباط با تفکر مارکسیستی به طور خلاصه بیان و بررسی می‌کند. در تقابل دو نظریه‌ی بازتولید اجتماعی و سیستم‌های دوگانه، او دیدگاه اول را می‌پذیرد و استدلال‌هایش را بر همین پایه بنا می‌کند. بخش سوم مربوط به وضعیت جنبش سوسیالیستی در دوران جنگ جهانی دوم است. در بخش چهارم نویسنده اساس نظریه‌اش را بیان می‌کند. او در سه فصل به ترتیب بر مبنای مفاهیم میراث دوگانه، بازتولید نیروی کار و فراسوی کار خانگی این بخش را شکل می‌دهد. پیوست کتاب به بازبینی در مسئله‌ی کار خانگی اختصاص دارد. و عنوان مؤخره‌ی کتاب «سرمایه، نیروی کار و روابط جنسیتی» است.

کتاب مارکسیسم و ستم بر زنان توسط فرزانه راجی ترجمه شده و توسط نشر چرخ که بخش مربوط به علوم انسانی نشر چشمه است، به چاپ رسیده است.

در نکوداشت‌ کتاب مارکسیسم و ستم بر زنان

• هر کتابی تاریخچه‌ی عجیب خود را دارد. هنگامی که برخی از کتاب‌ها با موجی از تحسین عمومی به اوج موفقیت می‌رسند، برخی دیگر به سرعت در گمنامی فرو می‌روند اما در روندی زیرزمینی به موجودیت خود ادامه می‌دهند و با تلاش گروه‌هایی از پیروان وفادار، ناگهان نامشان در دنیا طنین می‌افکند. کتاب لیز فوگل، از این دست آثار است. (سو فرگوسن و دیوید مک‌نالی، در مقدمه بر کتاب)

کتاب مارکسیسم و ستم بر زنان برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب حاضر برای علاقه‌مندان به جامعه‌شناسی، آثار فمنیستی و تفکرات مارکسیستی مناسب است.

در بخشی از کتاب مارکسیسم و ستم بر زنان می‌خوانیم

سنت سوسیالیستی منشأ خانواده را اعلام نظر قطعی مارکسیستی درباره‌ی‌ خانواده و بنابراین درباره‌ی به‌اصطلاح مسئله‌ی زنان تلقی کرده است. به‌علاوه، سنت سوسیالیستی کتاب را دقیقاً بازتاب دیدگاه‌های مارکس و همچنین انگلس می‌داند. هیچ‌یک از این ادعاها ارزیابی منصفانه‌ای از جایگاه این اثر به دست نمی‌دهد. در وهله‌ی اول، موضوع منشأ خانواده، همچنان که از عنوان آن پیداست، نه‌فقط تکامل خانواده بلکه تکامل مالکیت خصوصی و دولت است. این نکته بسیار مهم است، زیرا بیانگر آن است که کتاب درباره‌ی فرودستی زنان اهداف محدودی دارد. منشأ خانواده به جای ارائه‌ی تحلیلی جامع درباره‌ی زنان، خانواده و بازتولید طبقه‌ی کارگر، صرفاً درصدد است تا برای برخی وجوه خاص مسئله، بستر تاریخی و نظری مطمئنی دست‌وپا کند. در وهله‌ی بعدی، ردونشان شتاب‌زدگی در نگارش منشأ خانواده در سراسر کتاب پیداست. صرف‌نظر از این‌که چنین اثری از آنِ مارکس یا منتهای تلاش انگلس باشد، به گفته‌ی خود انگلس: «جایگزین ناچیزی است برای آن‌چه دوست فقیدم دیگر مجالی برای انجام آن نداشت.»

در تهیه‌ی پیش‌نویس منشأ خانواده، اتکای انگلس نه‌تنها به جامعه‌ی باستان مورگان بلکه به مجموعه‌دفتر‌هایی بود که مارکس در آن‌ها فرازهایی از نوشته‌های نویسندگان مختلف را درباره‌ی جوامع بدوی یادداشت کرده بود. این «دفتر‌های قوم‌شناسی»، که در سال‌های 1881 - 1880 تدوین شد، شامل چکیده‌ای طولانی از کتاب مورگان است. هدف مارکس از گردآوری این مطالب به‌هیچ‌روی روشن نیست و انگلس چارچوب ایجادشده در این «یادداشت‌ها» را تا حدی تغییر داد. بنابراین، برای درک ساختار و معنای کتاب انگلس لازم است محتویات، مفروضات نظری و کاستی‌های جامعه‌ی باستان مورگان را بررسی کنیم.

مورگان انسان‌شناسی امریکایی و ساکن شمال نیویورک بود. او در جامعه‌ی باستان درصدد است نشان دهد آن‌چه چهار ویژگی اساسی جامعه‌ی بشری می‌انگارد به ‌گونه‌ای کاملاً موازی تحول می‌یابند: اختراعات و اکتشافات، دولت، خانواده و مالکیت.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه ی مترجم
تأثیر و نقد کتاب مارکسیسم و ستم بر زنان
یک: درآمد
بخش یک: فمینیسم سوسیالیستی
دو: یک دهه مجادله
سه: فمینیسم سوسیالیستی و مسئله ی زنان
بخش دو: مارکس و انگلس
چهار: دیدگاه های آغازین
پنج: مارکس: سال های پختگی
شش: انگلس: یک صورت بندی نارسا
بخش سه: جنبش سوسیالیستی
هفت: بین الملل دوم
هشت: به سوی انقلاب
بخش چهار: از مسئله‌ی زن تا رهایی زنان
نه: میراث دوگانه
ده: بازتولید نیروی کار
یازده: فراسوی کار خانگی
پیوست: بازبینی کار خانگی
مؤخره ای بر کتاب مارکسیسم و ستم بر زنان: سرمایه، نیروی کار و روابط جنسیتی
یادداشت‌ها
منابع
نمایه