معرفی و دانلود کتاب عشق در زمانه تنهایی: سه مقاله درباره رانه و میل

معرفی کتاب عشق در زمانه تنهایی: سه مقاله درباره رانه و میل

کتاب عشق در زمانه تنهایی دربردارنده‌ی سه جستار از پل فرهائگ است که با اتکا به روانشناسی فروید و لکان کوشیده به رابطه‌ی اروتیسم، قدرت و سکسوالیته بپردازد و آن‌ها را در دوران معاصر بازتعریف کند. این استاد و روانکاو بلژیکی، با مرور تاریخ ادبیات، هنر و سینما، دو مفهوم میل و رانه را از یکدیگر تفکیک می‌کند و با کمک گرفتن از لکان تفسیر مجددی از عقده‌ی ادیپ فرویدی و عناصر روانکاوی او ارائه می‌دهد.

درباره‌ی کتاب عشق در زمانه تنهایی

در تمام طول تاریخ، انسان درگیر دو مفهومی بوده که به زندگی‌اش معنا داده؛ اروتیسم و مرگ. یا آن‌چنان‌که فروید می‌گوید لیبیدو و مرگ دو سائقی (تحریک‌کننده) هستند که انسان را محاصره کرده‌اند و او را به دو سوی متفاوت می‌کشند؛ اولی میل به خوشبختی و شادی را در انسان زنده می‌کند و دیگری ما را به سمت خودویرانگری و پرخاشگری و تخریب می‌برد. این یافته‌ها نه‌فقط علم روانکاوی و روانشناسی، که کل جامعه را دگرگون کردند و واکنش‌هایی فرهنگی را در پی داشتند. تا جایی که خیلی از آثار هنری تلاش کردند رویکردی روانشناختی پیدا کنند و این امیال را بروز دهند. اما نکته اینجاست که در محصولات فرهنگی پیش از آن نیز این میل‌ها به شکلی ناخودآگاه راه یافته و خود را نشان داده بودند. پل فرهائگ (Paul Verhaeghe) استاد و روانکاو برجسته‌ی بلژیکی که از میراث‌داران فروید و لکان به‌حساب می‌آید، ازجمله کسانی است که تلاش کرده ردپای این سائق‌ها را در جامعه و آثار ادبی و فرهنگی بیاید. او در کتاب عشق در زمانه تنهایی (Love in a Time of Loneliness) نه‌فقط به رابطه‌ی جنسی و مرگ، که به ضلع سوم آن‌ها نیز اشاره می‌کند؛ یعنی قدرت. از دیدگاه فرهائگ قدرت یکی از امیال همیشگی انسان‌هاست و نقش پررنگی در تمام تاریخ داشته. اگر فروید رابطه‌ی بین اروتیسم و مرگ را تبیین کرده بود، او می‌خواهد نقش قدرت را در ارتباط با آن‌ها درک کند. اینکه مرگ و قدرت چه تأثیری از هم می‌گیرند و رابطه‌ی ظریف بین اروتیسم و قدرت چگونه قابل تعریف است.

پل فرهائگ بحثش را در کتاب عشق در زمانه تنهایی،‌ با یک پرسش ابدی آغاز می‌کند: عشق چیست؟ انسان از بدو پیدایش خود با این مفهوم مواجه بوده و آن را درک کرده. اما آیا عشق امروزی همان عشق قرن‌ها پیش است؟ فرهائگ در همان ابتدای کتابش این موضوع را منتفی می‌داند و معتقد است که در دوران مدرن، زوجیت آن معنای گذشته را ندارد. به تعبیر او، اساساً کلمه‌ی زوج، مسأله‌دار شده و نمی‌توان همان توقع همیشگی را از آن داشت. رابطه‌ی زن و مرد دیگر بدیهی نیست و کارکردی مشابه با دهه‌ها پیش ندارد. فرهائگ برای اثبات ادعایش به محصولات فرهنگی و هنری سال‌های اخیر نگاهی می‌اندازد و آن‌ها را مرور می‌کند. یکی از این موارد که او بدان آن‌ها اشاره می‌کند، فیلم‌های پیش از دهه‌ی 1970 میلادی و پس از آن است. در دهه‌ی شصت فیلم‌ها از جوانانی یاغی می‌گفتند که می‌خواستند آزاد زندگی کنند و هیچ محدودیتی برای خود قائل نبودند، اما در اواخر دهه‌ی هفتاد، فیلم‌ها در مورد آدم‌ها و خانواده‌های فروپاشیده بود. کسانی که دیگر هیچ عشقی نداشتند و زندگی‌شان ویران شده بود. فرهائگ این را نتیجه‌ی یک زلزله فرهنگی می‌داند. او حتی به کتاب‌های کودکان هم نگاهی می‌اندازد و تغییر انگاره‌ی خانواده و زوج را در آن‌ها می‌یابد.

جستار دیگر کتاب عشق در زمانه تنهایی به موضوع مناقشه‌برانگیز و حساس عقده‌ی ادیپ می‌پردازد که تا دهه‌ها محل بحث بوده و همچنان نیز هست. پل فرهائگ در این جستار از ایده‌های لکانی کمک می‌گیرد تا این مسأله را نیز بازتعریف کند. به زعم او در دوره‌ی پست‌مدرن، این عقده دیگر مسأله نیست و اهمیتی ندارد. جستار نهایی نیز به موضوع رانه اختصاص ‌یافته. نویسنده در این قسمت بین رانه و میل تمایز قائل می‌شود و کارکردهای هر یک را توضیح می‌دهد. ویژگی مهم کتاب این است که در پی حل مسأله و راه حل نیست. بله فرهائگ پرسش‌هایش را درباره‌ی عشق و مرگ، با زبانی ساده مطرح کرده و مخاطب را وادار می‌کند خود پاسخ آن‌ها را بیابد.

کتاب عشق در زمانه تنهایی را نشر شوند با ترجمه‌ی مهدی ملک و وحید میهن پرست منتشر کرده است.

نکوداشت‌های کتاب عشق در زمانه تنهایی

• در مقایسه با مطالب فست‌فودی‌ای که در کتاب‌ها درباره‌ی عشق و رابطه‌ی جنسی نوشته می‌شود، این کتاب حکم یک وعده‌ی غذایی ویژه را دارد! (مجله استاندارد)
• کتاب‌های عامه‌پسند در مورد عشق، دوست دارند به مخاطبشان جواب‌های ساده بدهند. اما فرهائگ سؤالات درستی می‌پرسد و از خواننده‌اش می‌خواهد تا پاسخ آن‌ها را در خود بیابد. نتیجه‌ی آن درخشان است! (نشریه‌ی Libelle)

کتاب عشق در زمانه تنهایی برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به روانکاوی و فلسفه علاقه دارید، این کتاب برای شماست. دانشجویان و پژوهشگران این رشته‌ها نیز می‌توانند اثر حاضر را مطالعه کنند.

در بخشی از کتاب عشق در زمانه تنهایی: سه مقاله درباره رانه و میل می‌خوانیم

باید از نخستین عشق در شکل آغازینش دست کشید. به بیان دیگر، هر رابطه‌ی عاشقانه‌ای تا بدان جا که بازگشتی تمام و کمال به وضعیت وحدت نخستین را انتظار می‌کشد، بذر ناکامی را در درون خود دارد. این ناکامی بعد از همجوشی گذرای اوج لذت تنانه به مثابه‌ی پدیداری باقیمانده از همزیستی آغازین، قوی‌تر از هر زمان دیگر احساس می‌شود. گفته‌ی حکمت‌آمیز «post coitum omne animal triste» (بعد از آمیزش هر حیوانی غمگین می‌شود)، کشفی فرویدی نیست. آن‌چه کشفی فرویدی به شمار می‌آید ارتباط آن به بازنمایی است. به باور فروید، کودک تلاش خواهد کرد تا با توهم‌پردازی درباره‌ی وضعیت همزیستی آغازین، لذت آن را احیاء کند. این توهم‌پردازی همان بازنمایی و تصور وضعیت آغازین برای خود است. دو نسخه‌ی رقیق‌شده از این وضعیت در بزرگسالان عبارت‌اند از رویاها و فانتزی‌ها که هر دو به خاطر ویژگی‌شان در برآورده کردن آرزوها شناخته می‌شوند.

چیزی غریب درباره‌ی این پدیده‌ی برآورده شدن آرزوها وجود دارد. در رویاها، به‌ندرت پیش می‌آید که آرزویی که قرار است برآورده شود مشخص باشد و حتی در رویاپردازی روزمره، برآورده شدن عملیِ آرزو لذت اضافه بر سازمان محسوب می‌شود. با این حال در وجود ویژگی راضی‌کننده در هر دوی این فرآیندها شکی نیست. در گفت‌وگوهای روزمره هم چنین چیزی قابل مشاهد است، برای نمونه به این جملات رد و بدل شده میان دو نفر توجه کنید: «اوه، من شبِ پیش رویای بی‌نظیری داشتم». «درباره‌ی چی بود؟». «کاملاً مطمئن نیستم درباره‌ی چی بود». بنابراین چه چیزی برآورده شدن آرزوها را می‌سازد؟ در این‌جا مسئله این نیست که «فلان» عمل تکمیل شود، حال آن عمل هر چه می‌خواهد باشد، بلکه مسئله بازنمایی آن است. و این بازنمایی‌ای بسیار خاص بوده و کاملاً با نمادپردازی به واسطه‌ی واژه‌ها تفاوت دارد (نمادپردازی به واسطه‌ی واژه‌ها فرآیندی است که همواره باعث ایجاد فاصله می‌شود). بلاواسطگی‌ای که در تصاویر رویا تجربه می‌شود پژواکی دور از وحدت پیشاکلامی است، ما کاملاً محو تصویر می‌شویم، ما این تصویر هستیم و در واقع این ذات لذت به شمار می‌آید.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی مترجمان
پیش‌گفتار
1. زوج ِناممکن
عشاقِ تکنیکیِ نگران
فانتزی‌هایی که واقعیت را خلق می‌کنند
درباره‌ی زیست‌شناسی چه؟
میل منقسم
غرایزِ حیوانی، رانه‌های انسانی
رانه‌ها: جزئی و فروبسته
عشق عبارت است از...
... کامل و انحصارگرایانه
... علت فقدان و میل
هنر نه گفتن
قدرت تخیل
عشق و رانه-تونل
دور از مادر...
دو داستان از عشق - عشق اعطای آن چیزی است که خود فاقد آن هستی
عشق شعر است
2. پرکشیدن پدران
فروید، اودیپوس زمانه‌ی خود
ادیپوس در مسیری اشتباه
راه‌حل سنتی
نخست سیر کردن شکم‌ها و سپس اخلاق
حکایت‌های سنتی و واقعیت تاریخی
مرکز ناممکن حوزه‌ی گفتاری
اورستیس در قرن بیستم یا در زیر آفتاب هیچ چیز تازه‌ای نیست
پدران اولیه
Credo quiaabsurdum: من به این معتقدم چون هیچ معنایی ندارد
«اراده به دانستن»: اروتیسم و هیولاها
سوپرایگوی منحرف: لذت ببر!
دسته‌ی هراس‌آور قهرمانان
3. رانه
اضطرارهای مقاومت‌ناپذیر
جکیل و هاید
میل (رانه): داستانی بی‌پایان
رانه (میل): امر آنی
رانه و تروما
سیب ممنوعه
تخطی: جهان سادومازوخیستی
با کمکی کوچک از دوستانم...
معنای زندگی - غایت‌شناسی
اروس در برابر تاناتوس
یادداشت‌ها
کتاب‌شناسی
فیلم‌شناسی
نمایه‌ی نام‌ها