معرفی و دانلود کتاب عروس طوقی

معرفی کتاب عروس طوقی

کتاب عروس طوقی نوشته‌ی ایرج افشاری اصل، مجموعه‌ای از متون نمایشی است که هر کدام با هدفی به نگارش درآمده‌اند و هر کدام مناسب رده سنی خاصی از کودکان و نوجوانان است.

دنیای کودکان خیلی لطیف و شیرین و باصفاست. دنیای آن‌ها یک صف عروسک، سه تا سنجاقک و دو تا شاپرک است. سورئال‌ترین و جادویی‌ترین دنیا، متعلق به کودکان است. دنیایی که در آن حیوانات، گل‌ها و حتی اشیاء می‌توانند حرف بزنند. دنیایی پر از شگفتی و رمز و راز و کمتر هنرمند فرهیخته و متبحری را می‌توان سراغ داشت که گوشه چشمی به دنیای کودکان نداشته باشند و در خلق آثارشان از پردازش به دنیای آن‌ها غافل باشند.

ادبیات کودکان، به دلیل موقعیت بسیار ظریف، حساس و پرمخاطره‌ای که بچه‌ها دارند و به دلیل تُردی و شکنندگی فراوان روح بلورین آن‌ها و تأثیرات عمیق و گوناگونی که این ادبیات در نحوه‌ی تفکر و ساختمان آینده‌ی ایشان دارد، پا را از محدوده یا گستره‌ی هنر، بنا بر برخی از تعاریف متداول و مقبول هنر، بیرون می‌گذارد و به بسیاری از علوم و فنون توسل می‌جوید.

نوشتن ادبیات کودکان، یک علم است، یک فن است، و در نهایت امر یک هنر. به علت اهمیت ادبیات کودکان، بزرگان ادب در دوره‌ای از فعالیت هنری - ادبی خود به خلق آثار کودکان پرداخته‌اند.

در آثار کودکان باید از عناصری بهره جست تا اثر ادبی در دل کودکان خوش بنشیند. عناصری چون ایماژ، تخیل، تأویل، خلق واژگان جدید، زیبایی در کاربرد زبان، آشنایی‌زدایی و بهره‌جویی از فرهنگ عامیانه در ابعاد کلی آن و دیگر تحولاتی که در عرصه‌ی زبان‌شناسی می‌توان از آن‌ها بهره جست. و در این بین منظومه‌ها به دلیل امکان بهره‌وری از فرهنگ وسیع عامیانه، از ظرفیت خاصی در غنا بخشیدن به ادبیات کودکان برخوردار است.

در بخشی از کتاب عروس طوقی می‌خوانیم:

(کلبه‌ای کوچک با ملزومات آن در گوشه‌ای خلوت و دنج از جنگل. پیرمرد جلوی کلبه، میزی را آماده می‌کند. روی میز میوه و شیرینی می‌گذارد. قاب عکسی را کنار دوتا شمع می‌گذارد. شمع‌ها را روشن می‌کند. زیر لب شعری را زمزمه می‌کند.)

پیرمرد: شیرینی و شربتت کو؟ ایناهاش
آینه و شمعدونت کو؟ ایناهاش
سفره قلمکارت کو؟ ایناهاش
نقل و نمکدونت کو؟ ایناهاش (با اشاره به خودش)
نقل و نبات خودشه خود آب نبات خودشه (اناری را برمی‌دارد.)
انار دونه دونهانار هزار تا دونه
وای که چقدر خوشحالم کی حالمو می‌دونه

چه شبی بشه امشب... عجب شبیه امشب... گوشه‌ی دنج... خلوت و آروم... خدایا شکرت، بالاخره به آرزوم رسیدم... چه آرامشی... بعد چند سال کار و زندگی توی شهر دود و بوق، این کلبه‌ی نقلی رو تو این جنگل ساختم... چقدر این آرزو شیرینه... بالاخره این چند سال آخر عمرو یه نفس راحتی بکشم... چه آرامشی داره این جنگل... (نفس عمیقی می‌کشد.) احساس می‌کنم دوباره جوون شدم... (به قاب عکس روی میز نگاه می‌کند.) نگار خاتون کجایی؟ کجایی که ببینی چه بهشتیه اینجا... روحت شاد باشه... (رعد و برق می‌زند، شُرشُر باران سر می‌گیرد.) کوتاه و تنگ و تاریک/ شد آسمان تاریک/ آن جلوه‌های رنگین/ رفت از جهان روشن/ باران آمد شُرشُرشُر/ آب راه افتاد گُرگُرگُر/ اما به زودی افتاد/ برقی به دامن ابر/ آتش گرفت و گُر زد/ با شعله‌اش تن ابر/ باران آمد شُرشُرشُر/ آب راه افتاد گُرگُرگُر/ پیچید بر خود از درد/ تا طاقتش سر آمد/ مانند غول زخمی/ فریاد او برآمد/ باران آمد شُرشُرشُر/ آب راه افتاد گُرگُرگُر. (پیرمرد لحظاتی زیرباران می‌ماند و می‌خواند. وسایل روی میز را جمع کرده داخل کلبه می‌شود.) آنوقت اشک سردش/ باران شد و فرو ریخت/ شد جسم او همه آب/ از چشم‌های او ریخت/ باران آمد شُرشُرشُر/ آب راه افتاد گُرگُرگُر/ اشک بلور پاکش/ هم خاک را صفا داد/ هم جان به جنگل ما/ هم زندگی به ما داد/ باران آمد شُرشُرشُر/ آب راه افتاد گُرگُرگُر. (سگی (خال خالی) پارس کنان به کلبه نزدیک می‌شود. به در می‌کوبد.)

فهرست مطالب کتاب

عروس طوقی
هم تو هم من
دار و دسته‌ی در به درها
توکایی در قفس
آهو و پرندگان
شازده کوچولو
به دنبال بهار
زنگ عطار
راز پروانه‌های لهیب عشق
بلای سیاه
پرواز را به‌ خاطر بسپار
عمو نوروز
شهر الفبا
همه‌ی ایران
سرای من است
کشورهای جهان
دو رکعت انتظار
از خُرما تا زیتون
شاپرک فداکار
مارمولکِ دُم‌بریده
روباه و کلاغ‌ها
بهار اومد
نمایش‌های کوتاهِ کوتاه
کارکرد فولکلور در نمایشنامه‌های کودکان