معرفی و دانلود کتاب روانشناسی فلسفی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان (علم النفس)

معرفی کتاب روانشناسی فلسفی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان (علم النفس)

کتاب روانشناسی فلسفی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان (علم النفس) نوشته‌ی محمد گودرزی برای درس «روان‌شناسی از دیدگاه اندیشمندان مسلمانِ» مقطع کارشناسی رشته‌ی روان‌شناسی، در هشت فصل تألیف شده است. این اثر در هر فصل به بررسی و دیدگاه نفس‌شناسی یک اندیشمند همچون کندی، فارابی، ابن‌سینا، غزالی، ملاصدرا، سهروردی و... می‌پردازد. مطالب کتاب حاضر با زبانی ساده و قابل‌ِفهم به‌ رشته‌ی تحریر درآمده‌اند و امید است که برای همه‌ی علاقه‌مندان به این حوزه و دانشجویان رشته‌ی روان‌شناسی مفید واقع شود.

در بخشی از کتاب روانشناسی فلسفی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان (علم النفس) می‌خوانیم

کندی معرفت را دو نوع می‌داند. نخست معرفتی که از راه حواس به دست می‌آید. چنین معرفتی درنگاه کندی نسبت به پدیده‌ها در حد پدیدارها و ظواهر اشیاء باقی می‌ماند و به حقیقت اشیاء راهی ندارد. دوم معرفت عقلی، چنین معرفتی از ظواهر اشیاء عبورکرده به باطن آن‌ها نفوذ نموده حقیقت ذاتی آن‌ها را به صید فهم درمی آورد. کندی چنین معرفتی را تنها مختص انسان می‌داند ودیگرحیوانات راازدست یابی به چنین معرفتی محروم می‌داند. البته هرانسانی یارای رسیدن به چنین معرفتی را ندارد مگراینکه ازلذایذ شهوانی وتهورات غضبی چشم پوشیده باشد ونفسش را که جوهره‌ای الهی دارد از علایق مادی تجردنموده‌، مستعد دریافت حقایق نماید. دراینصورت است که به کنه حقایق اشیاء راه می‌یابد وآن‌ها را فهم می‌کند. وی در باره نفس ناطقه‌ی مجرده‌ی انسانی درارتباط با شناخت شناسی گوید ((جوهرش جوهرباری تعالی است، او-چون به تجرد رسد-همانگونه که می‌تواند به خداوند علم پیداکند، سایر اموررانیز می‌تواند بداند، چراکه ودیعه‌ای ازنور خداوند متعال است)) (ابوریده: 1950، 240).

کندی دست‌یابی به حقایق اشیاء را تنها از راه بریدن از لذایذ وشهوات نمی‌داند بلکه قائل به این است که درکنار طهارت باطنی، نیاز به مهارت فکری است. به عبارتی هم باید باطنی صافی داشت هم ذهنی و قاد هم قلبی پاک و راز ورز داشت هم عقلی ورزیده و استدلال ورز وی در این باره گوید ((اگر نفس در حین ارتباط با بدن، شهوات و لذایذ را رها کند، از پلیدی رها شود و در راه شناخت اشیاء بسیار بیندیشد و پرس‌وجوی کند، کاملا صیقل داده می‌شود و صورتی ازن ور خداوند با او متحد می‌گردد؛ آنگاه در اثر این صیقلی که از راه پالایش و طهارت دروحادث شده، نور خداوند درون جانش به کمال می‌رسد. دراین حالت است که صورت‌های تمامی اشیاء و معرفت نسبت به آن‌ها در او آشکار می‌گردد، همانگونه که صورت‌های خیالی دیگر اشیای محسوس در آینه صیقلی، آشکار می‌شود)) (همان: 276). و در جایی دیگر گوید ((... زیرا هنگامی که آدمی از پلیدی پاک شود، نفس وی جلا یابد و استعداد و توان امور غیبی را کسب می‌نماید)) (همان: 278).

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
فصل 1: کندی
زندگی‌نامه
تألیفات
تعریف نفس
قوای نفس
معرفت‌شناسی
فصل 2: فارابی
زندگی‌نامه
تالیفات
تعریف نفس
قوای نفس
عقل فعال
معرفت‌شناسی (شناخت‌شناسی)
فصل 3: ابن‌سینا
زندگی‌نامه
تالیفات
تعریف نفس
اثبات نفس
انواع نفس
قوای نفس
1- قوای نفس نباتی
2- قوای نفس حیوانی
قوای ظاهره
قوای باطنی
3-قوای نفس انسانی
عقل قدسی
معرفت شناسی
فصل 4: غزالی
زندگی‌نامه
تالیفات
تعریف نفس
طبیعت نفس
قوای نفس
قوای نفس ناطقه
عقل
مراتب عقل نظری
معرفت‌شناسی
فصل 5: ابن‌رشد
زندگی‌نامه
تالیفات
تعریف نفس
قوای نفس
مراتب عقل نظری
معرفت‌شناسی
فصل 6: سهروردی
زندگی‌نامه
تالیفات
تعریف نفس
تحلیل
انواع نفس
اثبات وجود نفس
قوای نفس
حدوث یا قدم نفس
دلایل سهروردی
جاودانگی نفس
سرنوشت نفوس در دیدگاه سهروردی
تناسخ در دیدگاه سهروردی
معرفت شناسی
فصل 7: ملاصدرا
زندگی‌نامه
تالیفات
تعریف نفس
تحلیل
اثبات نفس
انواع نفس
قوای نفس
اختلاف دیدگاه ملاصدرا درباره‌ی قوه خیال
مراتب عقل نظری
مراتب عقل عملی از نگاه ملاصدرا
حدوث یا قدم نفس
دلایل ملاصدرا
جاودانگی نفس
بقاء نفس از دیدگاه ملاصدرا
تبیین بقای نفس و علت بقای آن
سرنوشت نفوس در دیدگاه ملاصدرا
تناسخ در دیدگاه ملاصدرا
معرفت‌شناسی
فصل 8: نفس در قرآن
نتیجه
منابع