معرفی و دانلود کتاب خاطرات و خطرات - جلد اول: توشه‌ای از تاریخ شش پادشاه و گوشه‌ای از دوره زندگی من

معرفی کتاب خاطرات و خطرات - جلد اول: توشه‌ای از تاریخ شش پادشاه و گوشه‌ای از دوره زندگی من

زندگی مهدی قلی هدایت، ملقب به مخبرالسلطنه، نویسنده‌ی کتاب خاطرات و خطرات - جلد اول با یکی از پرآشوب‌ترین و جنجالی‌ترین دوره‌های تاریخ ایران همراه بود. مهدی قلی خان هدایت در زمان حکومت ناصرالدین شاه قاجار به‌دنیا آمد. او در دوران حکومت مظفرالدین شاه اولین سمت دولتی خود را به‌دست آورد و در زمان حکومت رضاشاه پهلوی از آخرین سمت سیاسی خود، یعنی ریاست مجلس بازنشسته شد. مخبرالسلطنه که در دوره‌ی زندگی خود شاهد حکومت شش پادشاه، دو سلسله‌ی پادشاهی، دو جنگ جهانی و چندین واقعه‌ی سیاسی بسیار مهم، از جمله کودتای بیست‌وهشت مرداد، صدور فرمان مشروطه، به توپ بسته شدن مجلس و قیام شیخ محمد خیابانی بود، خاطرات زندگی خود را در قالب یکی از جذاب‌ترین خودزندگی‌نامه‌های تاریخ ادبیات گرد آورده است.

درباره‌ی کتاب خاطرات و خطرات - جلد اول

اگر به تاریخ معاصر ایران علاقه داشته باشید، حتماً با نام مهدی قلی خان هدایت (Mehdi Qoli Hedayat) یا مخبرالسلطنه آشنایی دارید. مهدی قلی خان هدایت، یکی از مهم‌ترین رجال سیاسی اواخر دوره‌ی قاجار و دوره‌ی اول پهلوی است که در زمان زندگی و فعالیت حرفه‌ای خود شاهد برخی از حساس‌ترین وقایع تاریخ معاصر ایران بوده و در وقوع بسیاری از آن‌ها نقش فعال داشته است. کتاب خاطرات و خطرات مجموعه‌ای مستند از خاطرات این بزرگ‌مرد تاریخ ایران است که توسط نشر ارس در دو مجلد به چاپ رسیده است.

مهدی قلی خان هدایت در زمان حکومت ناصرالدین شاه قاجار و در خاندانی قدرتمند و فرهنگی چشم به جهان گشود. او علاه‌بر یادگیری زبان فارسی و آشنایی با علوم تاریخ، ریاضیات و موسیقی، به زبان‌های آلمانی، فرانسوی، انگلیسی و عربی نیز تسلط داشت. مخبرالسلطنه در زمینه‌های متعددی از جمله موسیقی، فلسفه و ریاضیات، آثار علمی و فلسفی متعددی از خود بر جای گذاشته اما کتاب خاطراتش، که تجربه‌ی زندگی پرفراز و نشیبش در سال‌های خونین و پرآشوب تاریخ ایران را مستند کرده، شناخته شده‌ترین اثر اوست.

مهدی قلی هدایت، در زمان حکومت مظفرالدین شاه قاجار لقب مخبرالسلطنه را دریافت کرد و به اولین سمت حکومتی خود، یعنی ریاست گمرک و پستخانه‌ی آذربایجان منصوب شد. این اولین وظیفه و نقش رسمی مخبرالسلطنه در دربار قاجار بود و تا زمان صدور فرمان مشروطیت وظایف و مسئولیت‌های متعددی به‌دنبال آن به او سپرده شد. او که در صدور فرمان مشروطیت نقش فعالی داشت، پس از تشکیل اولین کابینه‌ی رسمی ایران، اولین سمت سیاسی رسمی خود، یعنی سمت وزارت علوم را بر عهده گرفت. مخبرالسلطنه پس از به‌توپ بسته شدن مجلس از ترس جان خود به آلمان فراری شد و تا زمان استقرار مشروطیت دوم به ایران بازنگشت.

مهدی قلی هدایت پس از بازگشت به ایران به سمت والی آذربایجان منصوب شد و تا سال 1299 که برای سومین بار به ولایت آذربایجان گماشته شد، تجربه‌های مختلفی از جمله قتل برادرش صنیع‌الدوله، سفر دوباره به اروپا، وزارت عدلیه و وزارت داخله‌ی کشور را از سر گذراند و بالاخره در زمانی که به مقام ولایت آذربایجان بازگشت، با وقایع حساسی از جمله قیام شیخ محمد خیابانی و ابوالقاسم لاهوتی مواجه شد.

مخبرالسلطنه تا زمان سقوط حکومت قاجار و روی کار آمدن رضاشاه پهلوی چندین جایگاه و وظیفه‌ی دیگر را نیز در دربار قاجار تقبل کرد و بالاخره پس از گذشت یک سال از حکومت رضاشاه، به سمت نخست وزیری گماشته شد. او به‌مدت شش سال در این جایگاه خطیر به دولت پهلوی خدمت کرد و بالاخره در سال 1312 شمسی بازنشستگی خود را به‌طور رسمی اعلام نمود. او پس از بازنشستگی، ساختمان‌ها و مجموعه‌های خیریه‌ی ارزشمندی مانند بیمارستان، مسجد و مدرسه را وقف عام کرد و در همین دوره، برخی از اثرگذارترین آثار مکتوب خود، از جمله کتاب خاطرات و خطرات را از خود به‌جا گذاشت.

او در کتاب خاطرات و خطرات - جلد اول علاوه‌بر مستند کردن تجربیات و آموخته‌های یکی از آگاه‌ترین و اثرگذارترین رجال سیاسی تاریخ معاصر، برخی از حساس‌ترین وقایع سیاسی ایران در سده‌ی اخیر را نیز مستند کرده است. جلد اول این مجموعه شامل خاطرات این مرد بزرگ از دوره‌ی پیش از آغاز فعالیت‌های سیاسی‌اش، تا زمان به‌ توپ بسته شدن مجلس را مکتوب می‌کند که در مجموع، یکی از جذاب‌ترین و مهم‌ترین آثار مستند تاریخ معاصر ایران را فراهم آورده است.

کتاب خاطرات و خطرات - جلد اول به وسیله‌ی نشر ارس چاپ شده و در اختیار مخاطبان فارسی زبان قرار گرفته است.

کتاب خاطرات و خطرات - جلد اول برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی کتاب خاطرات و خطرات - جلد اول را به تمام علاقه‌مندان به مطالعه و پژوهش در باب تاریخ معاصر ایران پیشنهاد می‌کنیم.

در بخشی از کتاب خاطرات و خطرات - جلد اول: توشه‌ای از تاریخ شش پادشاه و گوشه‌ای از دوره زندگی من می‌خوانیم

شبی شاه میرزا عبدالله را تنها می‌خواهد، کنار بخاری جلوس می‌کند به میرزا می‌گویند، بنشین ساز بزن ما میل داریم ضرب بگریم و با لبه‌ی پیش بخاری ضرب می‌گیرند، تصور می‌کنم موجبات آشفتگی‌ای فراهم بوده است، خواسته‌اند از اهمیت آن بکاهند.

معروف است فتحعلی شاه هم گاهی شعری سرهم می‌کرده است و از ملک‌الشعراء صبا تصدیق می‌خواسته اگر تصدیق مطبوع نمی‌افتاده است ملک‌الشعرا محکوم می‌شده است به این که به آخورش ببندند‌، روزی شاه شعری می‌خواند و از ملک تصدیق می‌خواهد تعظیم می‌کند و راه می‌افتد می‌فرمایند کجا؟ عرض می‌کند، دم آخور.

وقتی شاه مصراعی می‌سازد و مصراع دیگر را از ملک می‌خواهد «نگار ما هوش ما که دل سراچه‌ی اوست» ملک می‌گویند «تمام لذت عالم میان پاچه‌ی اوست»

ناصرالدین شاه مرد سفاکی نبود، قضیه‌ی طناب انداختن نه نفر سرباز را خدشه‌ای گرفته‌اند و با ملاحظه‌ی مقتضیات و طرز پیشامد می‌توان مغتفر شمرد.

قبل از سفر اول فرنگ، شاه به شاهزاده عبدالعظیم می‌رود، در مراجعت سربازهایی می‌خواهند عرضی بکنند، سوران ملازم مانع می‌شوند، سربازان سنگ به‌طرف آن‌ها پرتاب می‌کنند یک دو سنگ به کالسکه‌ی شاه می‌خورد اسب‌ها رم می‌کنند، یکی از قیش‌ها پاره می‌شود و سبب معطلی‌، علاء‌الدوله نسبت تحریک به میرزا حسین خان می‌دهد‌، بعضی سربازان را می‌گیرند به شهر می‌آورند ده نفر بوده‌اند حکم به طناب انداختن آن‌ها می‌شود با عصبانیت شاه و سوءظن به سپهسالار الحاح او مؤثر نمی‌افتد و نه نفر را طناب می‌اندازند البته در سر سفر با سعایت علاء‌الدوله و وحشتی که در شاه پیدا شده بوده است مخفف جرم است، لیکن از قباحت عمل نمی‌کاهد، می‌بایست استنطاق و تحقیقات شده باشد.

فهرست مطالب کتاب

درآمد
اما بعد
دیپلماسی
پیشگفتار
تاریخچه
انتساب رضاقلی خان با حاجی میرزا آقاسی و ایلخانی
وصلت با شاهرخ بگ
حکایت
آغاز کتاب
خانه‌ی دیتریثی
صحبت‌های صبحانه
قضاوت
ورزش
سرخجه
آمدن میرزا جوادخان به ‌برلن
مکتوب پدرم به اخوی
آمدن ناصر‌الدین شاه به برلن
انارشیست (ضدحکومت)
ملاحظه و طرفداری
طلاب آلمانی
سفر پانزده روزه
دقت در حساب
آن برگو
تجدید دیدار
خبر ناگوار
ابتدای تلفن
حرکت به‌طرف تهران
ورود به تبریز
ورود به تهران
سبب خواستن مهندس معدن
تقرب به سلاطین فنونی دارد
تحصیل فارسی و عربی
انوری و معزی
تغییر منزل و معالجه‌ی معده
ورود من به موسیقی
خرید کشتی (1300)
مقدمات و شرح مذاکرات
سوادنامه‌ی شاه به ولیعهد آلمان
صورت جواب و سؤال با بیسمارک
یادداشت دیگر
تعلیم زبان آلمانی در دارالفنون
ایجاد کلاس پیاده نظام و توپخانه
مدرسه‌ی آلمانی
باز تلگراف‌خانه
درد دل ناصر‌الدین شاه
بنای مدرسه‌ی دارالفنون 1266
فوت محمدشاه
بعض معلمین دارالفنون
یادداشت پدرم
شوخی ناصر‌الدین شاه
در جزء یادداشت‌ها دیدم
افتتاح دارالفنون
یادداشت پدرم
نقل از روضۀالصفاء
عروسی صنیع‌الدوله
اندیشه‌ی انگلیس از‌ آن که آلمان در ایران امتیاز ‌راه‌آهن بگیرد
چیزی از ذوق ناصر‌الدین شاه
عریضه‌ی انیس‌الدوله به ناصر‌الدین شاه نمونه‌ای است از لیاقت بانوان
تأهل من
خواب
ورود به خدمت رسمی
روزهای سواری
سان سوار در گچسر
جوراب اعتماد‌السلطنه پای خرس
هدیه‌ی دوستانه
ترجمه از آلمانی
صندوق عدالت
توسل به آمریکا
بیانات ناصر‌الدین شاه به خط امین‌السلطان
معدن فیروزه
گربه و ماهی
جشن پنجاه سالگی سلطنت
از آن حرف‌ها
از یادداشت پدرم
غوغای رژی
رقعه‌ی محرمانه
مکتوب پدرم به شاه
تحریک سلطان عبد‌الحمید به ‌تلافی جنگ روس
سید جمال افغان
ضرابخانه
ولیعهد در تهران
مردم جن دارند
سلام
سلام تحویل
ترتیب سلام تحویل
عید قربان
آش‌پزان
کورشو کورشو
ضرب گرفتن ناصر‌الدین شاه
یاد باد آن روزگاران یاد باد
ورود مظفرالدین شاه 24 ذی حجه 1313
اخذ غرامت پول سیاه
عریضه‌ی صنیع‌الدوله به خط من
کناره‌گیری وزیر داخله
معامله‌ی امین‌الدوله با صنیع‌الدوله
عروسی محسن
حساب ‌خزانه‌داری
مدرسه‌ی علمیه
سفر دوم مظفر‌الدین شاه به اروپا
مسافرت به آنورس
حرکت به لندن
آکواریوم
برج لندن
هاید پارک
چاپخانه‌ی دولتی برلن
احسن القصص
چرا همه‌اش را نگفتی
23 هزار طلاق
من خودم را به وین می‌اندازم
طبعیت برنمی‌گردد
عروس شهرها
باید فردا به کلیسا برویم
سوختم که نسوزانم
رقابت
شصت پیراهن
خذالغابات و اترک المبادی
عضو اهم خانواده
حدود
دوشیزه‌ی پولادی
سان لشگر در برلن
تفریح پوتسدام
مکتوب مخبر‌الملک به برلن
حرکت به تهران
مدرسه‌ی نظام
مقدمات مشروطیت
دستخط تشکیل مجلس 14 جمادی‌الاخره‌ی 1324 قمری
کسالت مظفر‌الدین شاه
محمدعلی شاه
ورود وکلای آذربایجان
تحصیل دستخط مشروطیت
احوال وکلا
صحبت من در مجلس
احضار امین‌السلطان
کابینه‌ی اتابک 20 ربیع‌الاول 25
خاتمه‌ی قانون اساسی
کابینه‌ی ناصر‌الملک 18 رمضان 3 آبان 25
غوغای تقویم
میدان توپخانه
در اوقات جنجال و تیرگی احوال
کابینه‌ی هفتم 4 ربیع‌الثانی 1336
انجمن اصناف
سفر اول آذربایجان ربیع‌الاول 1326
حرکت به آذربایجان
‌رقعه‌ی مخبر‌الملک
ایت خلیل
توپ بستن به مجلس 9 جمادی‌الاخره‌ی 1326
تلگراف تهران
به وزارت داخله
ورود به تفلیس روز جمعه
ورود به وینه
جواب مخبر‌الملک
‌رقعه‌ی مخبر‌الملک 14 محرم 1327 برابر 6 فوریه 1909
مکتوب صنیع‌الدوله
قید بیجا
مکتوب دیگر مخبر‌الملک
دستخط چاپ‌شده‌ی ملوکانه از ‌باغ‌شاه
مکتوب دیگر مخبر‌الملک
کارت تقی‌زاده 10 رمضان
مراسله‌ی انجمن ایالتی تبریز 9 شهر صیام 1326
مکتوب من به انجمن ایالتی
نامه‌ی انجمن سعادت ایرانیان اسلامبول سلخ جمادی‌الاولی 1328 نمره‌ی 35
مکتوب دیگر انجمن سعادت در اسلامبول 17 ج 1327/1
جواب
‌رقعه‌ی مخبر‌الملک 38 ربیع‌الثانی 1337، 19 مه 1909
مکتوب تهران
از برلن به شاه عرض شد
به مشیرالسلطنه نوشته شد
مکتوب انجمن ایالتی 13 ذیقعده‌ی 1336 از تبریز
تلگراف وزارت داخله
دعوی بر ظل‌السلطان
ملاقات با سفیر روس
تفلیس
رقعه‌ی مخبر‌الملک 11 شعبان 27
متحد‌المال که در تبریز ملاحظه شد؛ به عموم ولایت 3 شعبان 1327
خبر تلگراف تهران
تلگراف سرکار ‌حجت‌الاسلام آقای محمد کاظم خراسانی
صحبت‌های سردم
اعلان
غوغای قراجه‌داغ
عزیمت سردار ملی به اردبیل
اردوی تهران
پیغام قنسول انگلیس
مکتوب سردار بهادر از اهر لیله 26 محرم 1328
‌راپرت تلگرافی 10 ربیع‌الاول 28
رقعه‌ی مخبر‌الملک حکایت از اوضاع تهران 8 صفر 1338
رقعه‌ی نیکلا قنسول فرانسه
تلگراف وزارت داخله 239، 16 شعبان 1328
1597 وزیر داخله
تفتیش قنسولگری روس در منزل ثقۀ‌الاسلام غره‌ی جمادی‌الاولی 28
مؤسسه‌ی خیریه‌ی دار‌التربیه
جنجال عروسی یک عروس و دو داماد
آمدن پسرهای رحیم خان به قراجه‌داغ
مزاحمت رسومات
مراسله‌ی جنرال قنسولگری به ایالت جلیله
مراسله‌ی ایالت جلیله به جنرال قنسولگری روس
تلگراف حضوری ایالت ‌به طهران 10 مهر ج 12، ‌ 1328
تلفن باغ شمال
مکتوب صنیع‌الدوله
حکومت شما استبداد است یا مشروطه
‌رقعه‌ی حاج کاظم ملک‌التجار
قتل آقا سید عبدالله شب 7 رجب 1328
محاکمه در عدلیه
رقعه‌ی ژنرال قنسول روس 7 ربیع‌الثانی سنه‌ی 1328 تبریز
احضار حضرت قلی رئیس طایفه‌ی حاجی خواجه‌لو
اجاره‌ی خالصه ذیقعده‌ی 28
تشکیل عدلیه
آقاخان شیطان‌آبادی
جنجال علیه من 20 ذیحجه 28
تلگراف به تهران
تلگراف رمز من به محتشم‌السلطنه
تلگراف صنیع‌الدوله
شرط‌نامه‌ی ایلات مشکین
مکتوب اسلامبول
تکلیف استعفا
آمدن رحیم خان
فاجعه‌ی صنیع‌الدوله 6 صفر 1329
تلگراف مخبر‌الملک 8 صفر 1329
مکتوب نیر‌الملک عمو
ورود ناصر‌الملک 12 صفر
‌رقعه‌ی مخبر‌الملک
مقام اقدس نایب‌السلطنت عظمی
‌رقعه‌ی حاج محمدتقی شاهرودی
حمل تنخواه بانک انگلیس
شرارت یکانی‌ها
امان‌الله میرزا رئیس قشون
اردبیل
نسخ مالیات نمک 2 جمادی‌الثانی 29
استعفاء
مکتوب نیر‌الملک عمو
حرکت از تبریز
‌رقعه‌ی مخبر‌الملک غره‌ی رمضان 29 - 126 و 911
ای بسا آرزو که خاک شود