معرفی و دانلود کتاب تعهدات منع تبعیض در موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت

معرفی کتاب تعهدات منع تبعیض در موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت

کتاب تعهدات منع تبعیض در موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت نوشته خلیل شیخ محمدی، به بررسی کلیات تعهدات منع تبعیض در حقوق تجارت بین‌الملل، تعهدات منع تبعیض در موافقتنامه گات 1994، استثنائات تعهدات منع تبعیض در موافقتنامه گات 1994 می‌پردازد.

تجارت مزیت اقتصادی ذاتی دارد که عامل مهمی برای توسعه اقتصادی جهانی است. به عبارت دیگر تجارت آزاد تحت نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت فی نفسه هدف نیست، بلکه ابزاری برای رسیدن به توسعه اقتصادی جهانی است؛ یعنی ترقی کلی تولید کالاها، اشتغال‌یابی، افزایش درآمد واقعی هر شخص و افزایش برابری در سطح زندگی افراد در سطح جهان مطمح نظر است. این نظام کاملا منطبق و مرتبط با اهداف اقتصادی سازمان ملل متحد است. بخش نهم منشور سازمان ملل متحد، کسب همکاری اقتصادی بین‌المللی برای پیشرفت سطح زندگی مردم، فرصت‌های اشتغال و شرایط اقتصادی، اجتماعی مردم را در نظر دارد. همه دولت‌های عضو سازمان ملل متحد به اتخاذ اقدامات جمعی و فردی برای کسب این اهداف اقتصادی متعهد شده‌اند.

مبنای اساسی این روابط تجاری به کار بردن سیاست چند جانبه در مقابل سیاست یک‌ جانبه، اجماع در مقابل رضایت فردی و همبستگی در مقابل ملی‌گرایی است. نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت متشکل از مجموعه موافقتنامه‌هایی است که طیف گسترده‌ای از موضوعات اقتصادی را پوشش می‌دهند. درک و تفسیر این موافقتنامه‌ها باید سازگار با اهداف اعلام شده در موافقتنامه تأسیس سازمان جهانی تجارت 1994 (موافقتنامه مراکش) باشد.

اهداف این نظام به ما این اختیار و امکان را می‌دهد که برای کامیابی جهانی در سطح بین‌المللی فکر کنیم و در سطح ملی عمل نماییم. رویکرد این نظام، تجارت عادلانه متضمن دسترسی به فرصت‌های رقابتی کامل و برابر برای همه کشورهای شرکت کننده در تجارت است. همچنین این سیستم مبتنی بر همکاری بین‌المللی است به این دلیل که اعضای سازمان از لحاظ توسعه اقتصادی نابرابر هستند و رقابت عادلانه میان آن‌ها تحت شرایط یکسان نمی‌تواند وجود داشته باشد.

در این راستا ساختار حقوقی سازمان جهانی تجارت بر چند اصل یا قاعده حقوقی از قبیل عدم تبعیض، آزادسازی تجاری، تجارت عادلانه، شفافیت، رفتار ویژه و متفاوت با کشورهای در حال توسعه و رفتار متقابل مبتنی است. همچنین این اصول و قواعد ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. به عنوان مثال تجارت عادلانه موجب استثناء‌پذیری اصل منع تبعیض و جواز رفتار ویژه و متفاوت با کشورهای در حال توسعه گردیده است یا اصل منع تبعیض موجبات تسریع و گسترش آزادسازی تجارت میان کشورهای عضو را فراهم می‌نماید. زیرا در نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت، آزادسازی تجارت از طریق رفع تدریجی موانع غیرتعرفه‌ای و تبدیل آن به تعرفه‌ها، تثبیت سقف تعرفه‌ها و تعهد به کاهش تدریجی سطح تعرفه‌ها صورت می‌گیرد. در این وضعیت به عنوان نمونه اگر یکی از کشورهای عضو اقدام به رفع برخی موانع تجاری در روابط میان خود و چند کشور خاص (عضو یا غیرعضو) نماید، مثلا نرخ تعرفه کالاهای خاصی را کاهش دهد، بنابر تعهد رفتار ملت کامله‌الوداد از جمله تعهدات بنابر اصل منع تبعیض، متعهد به ارائه این امتیاز به همه کشورهای عضو سازمان جهانی تجارت است و بدین ترتیب رفع مانع تجاری به طور خود به خود و بدون نیاز به انجام مذاکرات تجاری جدید، در سطح گسترده و بین همه کشورهای عضو محقق می‌شود.

در بخشی از کتاب تعهدات منع تبعیض در موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت می‌خوانید:

شرط عدم رفتار نامطلوب‌تر در مقررات مختلفی از موافقتنامه گات و موافقتنامه‌های بعدی مذاکره شده در چارچوب سازمان جهانی تجارت به عنوان بیانی از اصل اساسی رفتار برابر با محصولات وارداتی در مقایسه با رفتار اعطایی به محصولات خارجی تحت تعهد رفتار ملت کامله‌الوداد یا به محصولات داخلی بنابر تعهد رفتار ملی می‌باشد.

این عبارت در بند 4 ماده 3 برابری مؤثر فرصت‌های رقابتی برای محصولات وارداتی نسبت به اجرای حقوق، مقررات و شرایط مؤثر بر فروش، خرید، عرضه برای فروش، حمل و نقل، توزیع یا استفاده داخلی را ایجاب می‌کند.

در قضیه "کره، ضوابط مختلف بر گوشت گاو" ضابطه مورد اختلاف، نظام توزیع جزیی دو گانه برای فروش گوشت گاو بود. از جمله گوشت‌های وارداتی باید در فروشگاه‌های اختصاصی که تنها گوشت گاو وارداتی را می‌فروختند یا در فروشگاه‌های بزرگ‌تر که دارای بخش‌های فروش مجزا بودند، فروخته می‌شد. رکن استیناف رأی داد: "ضابطه‌ای که رفتاری متفاوت با محصولات وارداتی نسبت به محصولات داخلی مقرر می‌کند، ضرورتا مغایر با ماده (4) نیست، مادامی که شرایط رقابتی نامطلوبتری نسبت به محصولات وارداتی ایجاد نکند."

بنابراین اعضا می‌توانند ضوابط حقوقی رسما متفاوت نسبت به محصولات وارداتی اجرا نمایند، در صورتی که رفتار مطلوب‌تری به آن‌ها اعطا شود یا در مواردی که اجرای مقررات حقوقی رسما یکسان در عمل رفتار نامطلوب‌تری بر محصولات وارداتی موجب می‌شود، لذا ضوابط حقوقی رسما متفاوت، عدم رفتار نامطلوب‌تر بر آن‌ها را تضمین می‌کند، یا هنگامی که رفتار متفاوت موجد شرایط رقابتی نامطلوب‌تری نسبت به محصولات وارداتی نباشد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
فصل اول: کلیات تعهدات منع تبعیض در حقوق تجارت بین‌الملل
فصل دوم: تعهدات منع تبعیض در موافقتنامه گات 1994
فصل سوم: استثنائات تعهدات منع تبعیض در موافقتنامه گات 1994
منابع و مأخذ