معرفی و دانلود کتاب یادداشت‌هایی در باب سینماتوگرافی: همراه با مقاله‌ای از سوزان سانتاگ

معرفی کتاب یادداشت‌هایی در باب سینماتوگرافی: همراه با مقاله‌ای از سوزان سانتاگ

وقتی از سینما می‌گوییم، دقیقاً از چه صحبت می‌کنیم؟ کتاب یادداشت‌هایی در باب سینماتوگرافی نوشته‌ی روبر برسون فیلم‌ساز و هنرمند قرن بیستم یکی از منابع باارزش حوزه‌ی سینما برشمرده می‌شود. در این کتاب نویسنده از دریچه‌ی نظری به چیستی و ماهیت سینما می‌پردازد. علاوه بر این، تجربیات برسون به‌عنوان اسطوره‌ی فیلم‌سازی فرانسه جنبه‌ی عملی کتاب را نیز تقویت کرده است.

درباره‌ی کتاب یادداشت‌هایی در باب سینماتوگرافی

روبر برسون (Robert Bresson) یکی از بزرگ‌ترین کارگردان‌های تأثیرگذار بر سینمای فرانسه با نوشتن کتاب یادداشت‌هایی در باب سینماتوگرافی (Notes on the Cinematographer) تصویری دقیق و صریح از سینما به جا می‌گذارد. او در این کتاب به تفاوت میان سینما و تئاتر می‌پردازد و در ساحت‌های مختلف، از جمله فلسفه، دیدگاه خود نسبت به هنر و سینما را بیان می‌کند. این کتاب به قلم علی‌اکبر علیزاده ترجمه و توسط نشر بیدگل منتشر شده است.

بخش قابلِ‌توجهی از کتاب شامل جملات کوتاه و قصار نویسنده می‌شود که نگاه فلسفی او در پس جمله‌ها به چشم می‌آید. نکته‌ی جالب و منحصر‌به‌فردی که یادداشت‌های برسون دارند، شباهت بارزشان به فیلم‌سازی او است. نثر تصویری، معانی مبهم و متناقض، مختصر بودن و صرفه‌جویی در ابزار از ویژگی‌های مشترک کلام و سینمای او هستند.

این کتاب تألیفی از مبانی نظری و چهل سال زندگی سینمایی برسون است که به درک فیلم‌هایش بسیار کمک می‌کند. او در کتاب یادداشت‌هایی در باب سینماتوگرافی بر تفاوت بین سینماتوگرافی و سینما اشاره می‌کند و آفرینش سینما را چیزی بیشتر از تصویربرداری از تئاتر می‌داند. برسون بر تأثیر تصویر بر باز شدن قفل روح انسان نیز تأکید دارد و آن را شگفت‌انگیز می‌داند.

در این کتاب علاوه بر یادداشت‌های نویسنده از سال 1958 تا 1974، مقاله‌ای از سوزان سانتاگ نیز در انتهای کتاب آورده شده است. در این مقاله سانتاگ به تشریح سبک خاص فیلم‌های برسون می‌پردازد. این کتاب را می‌توان راهنمایی جامع برای خوانش آثار این هنرمند دانست.

نکوداشت‌های کتاب یادداشت‌هایی در باب سینماتوگرافی

• یادداشت‌هایی درباب سینماتوگرافی، پالایش نهایی اندیشه‌های برسون است. (The New York Times)
• نیمه فلسفه، نیمه شعر... یادداشت‌هایی درباب سینماگرافی در مکان‌هایی مانند هنر و جنگ برای فیلم‌سازان خوانده می‌شود. (The A.V. Club)
• یادداشت‌هایی در باب سینماتوگراف مانند یک جانور نادر است: مانیفست فیلم‌سازی که امروزه آدم چندان همانند او نمی‌بیند. در این کتاب، فلسفه هنری برسون آشکار می شود. (زاک صالح، نقد کتاب لس آنجلس)
• اگر کارگردانی وجود داشت و انتظار داشتید چیزی بنویسد که در واقع یک یادداشت فلسفی در مورد هنر و علم فیلم‌سازی است، او برسون بود... این مجموعه‌ای است که فراتر از موضوع خود است. در واقع این یک فلسفه است. (Guardian)

• کتاب یادداشت‌هایی در باب سینماتوگرافی مناسب چه کسانی است؟

  خواندن این کتاب به تمام کسانی که به‌نوعی در حرفه‌ی سینما مشغول یا به آن علاقه‌مند هستند، توصیه می‌شود.

با روبر برسون بیشترآشنا شویم

روبر برسون کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس فرانسوی در سال 1901 به دنیا آمد. او بعد از تمام کردن دانشگاه بیشتر به نقاشی و عکاسی مشغول بود تا اینکه در سال 1934 اولین فیلم کوتاه خود را ساخت. با شروع جنگِ‌جهانی دوم او به ارتش ملحق و در سال 1940 توسط آلمان‌ها اسیر شد.

برسون فیلم‌های کلاسیک مهمی مثل «مردی فراری»، «خاطرات یک کشیش روستا»، «جیب‌بر» و «شاید شیطان» خلق کرد. او سبکی منحصربه‌فرد در فیلم‌سازی داشت و در فیلم‌هایش از بازیگرهای غیرحرفه‌ای بازی می‌گرفت. برسون دو بار برای کارگردانی فیلم‌های «محکوم به مرگی گریخته است» و «پول» جایزه‌ی جشنواره کن را از آن خود کرد. یگانه کارگردان فرانسه در سال 1999 بدون هیاهوی خبری از دنیا رفت.

جملات برگزیده‌ی کتاب یادداشت‌هایی در باب سینماتوگرافی

• از سینمایى که به تآتر متوسل مى‌شود، نمى‌توان هیچ توقعى داشت.
• هیچ‌چیز زشت‌تر و بى‌تأثیرتر از آن هنرى نیست که بر مبناى فرم هنر دیگرى شکل گرفته باشد.
• بازیگران. هرچه‌قدر بیشتر به بیانگرى خود (روى پرده) اتکا مى‌کنند، کمتر به آن چیزى که مى‌خواهند دست پیدا مى‌کنند. خانه‌ها و درخت‌ها نزدیک‌تر مى‌شوند، بازیگران دورتر.
• در سینماتوگرافى هیچ‌چیز پوچ‌تر و بى‌معناتر از این نیست که فکر کنیم اگر یک حرکت از پیش مشخص شده باشد و یا عبارتى این‌چنین گفته شود تا طور دیگرى، طبیعى‌تر است.

در بخشی از کتاب یادداشت‌هایی در باب سینماتوگرافی می خوانیم

بر سر سینما چه آمده است؛ آیا باید هم‌زبان با سوزان سونتاگ از پایان یا «زوال سینما» سخن بگوییم؟ قطعا پاسخ به این سوآل در ارجاع به خیل تصاویرى که اطراف ما را از هر سو پر کرده مثبت است. شاعران بزرگ سینما یا از دست رفته‌اند و یا این‌که دیگر فیلم نمى‌سازند: «کارکردن براى فرانسیس فورد کاپولا و پل شرایدر در بهترین سطح غیرممکن شده است.

همین نتیجه را مى‌توان در سطحى وسیع‌تر در سرنوشت غم‌انگیز برخى از بزرگ‌ترین کارگردانان آخرین دهه این قرن دید. امروزه چه جایگاهى مى‌توان براى آدم‌هاى تک‌رویى نظیر هانس یورگن سیبربرگ درنظر گرفت که به‌کلى از فیلم‌ساختن دست کشید، و یا براى گدارِ بزرگ که امروزه با ویدئو، فیلم‌هایى در مورد تاریخ سینما مى‌سازد؟... بین‌المللى‌کردن هزینه و بنابراین گروه بازیگران، براى آندرى تارکوفسکى در دو فیلم آخر حرفه شگفت‌انگیز و به صورتى غم‌انگیز، کوتاه اش فاجعه‌بار بود؛ و الکساندر ساخاروف چگونه تحت شرایط خشن کاپیتالیسم روسى براى فیلم‌هاى عالى‌اش پول تهیه مى‌کند؟».

درنهایت، آن‌چه که امروزه به اسم سینما به خورد تماشاگران حریص آن داده مى‌شود، نوعى عامه‌گرایى تمام‌عیار است که چهره مبتذل خود را در پس نقاب اصالت پنهان مى‌کند. اما بیایید ازپاسخ‌هاى کلیشه‌اى فراتر برویم. بلایى که امروزه بر سر سینما آمده است، بیش از آن‌که از طرف خود سینما باشد، ناشى از تصاویر بلاهت‌بار، ملال‌آور و همه‌جاحاضرى است که تلویزیون در اختیار ما مى‌گذارد.

حال باید صادقانه به این امر ایمان بیاوریم که تلویزیون، به حادترین شکل ممکن، از سینما اسطوره‌زدایى کرده است. تصویر سینمایى، با ظهور تلویزیون به تعبیر بنیامین آئوراى خود را به‌کلى از دست داده است: «در این جهانِ متشکل از حضور تلویزیونى، جهان چندرسانگى، جهان کالاى مطلق و ذات تبلیغاتى کالا، آن‌چه هست، سرریز تصاویر است و چیزى براى دیدن در کار نیست.

فهرست مطالب کتاب

مقدمهٔ مترجم
بخش اول - 1950 1958
یادداشت‌هاى تکمیلى - 1960 1974
سبک معنوى در فیلم‌هاى روبر برسون - سوزان سونتاگ