معرفی و دانلود کتاب صوتی پاریس از دور نمایان شد: پاریس به روایت مسافران دوره‌ی قاجار

معرفی کتاب صوتی پاریس از دور نمایان شد: پاریس به روایت مسافران دوره‌ی قاجار

نخستین تصاویری را که از پاریس امروزی داریم، مدیون گزارش‌ها و سفرنامه‌هایی هستیم که مسافران دوران قاجار در وصف این شهر نوشته‌اند. از این میان نُه سفرنامه در کتاب صوتی پاریس از دور نمایان شد به کوشش علی‌اکبر شیروانی گردآوری شده‌اند؛ سوغاتی معنوی که با گذشت بیش از یک قرن، کماکان توجه علاقه‌مندان را به خود معطوف می‌دارد.

درباره‌ی کتاب صوتی پاریس از دور نمایان شد

اولین تصاویری که از ممالک غربی و اروپای معاصر در ذهن ایرانیان ساخته شده‌، از خلال سفرنامه‌ها و گزارشات دوران قاجار برآمده است. در این بازه‌ی تاریخی به‌سبب سهولت حمل‌ونقل و گسترش تعاملات سیاسی ایران با سایر کشورها، پای ایرانیان برای نخستین بار به سرزمین‌های دوردست باز شد. مسافران محدود به طبقه‌ی خاصی از اجتماع بودند و سفر تنها نصیب سران مملکت و افرادی می‌شد که از شأن اجتماعی بلندمرتبه و رفاه مالی قابل توجهی برخوردار بودند. عموم مردم تنها از دریچه‌ی این سفرنامه‌ها به تماشای تصاویری از شهرهای دیار فرنگ می‌پرداختند. کتاب پاریس از دور نمایان شد (Paris appeared from afar) دربرگیرنده‌ی نُه سفرنامه‌ی قاجاری است که علی‌اکبر شیروانی، نویسنده و پژوهشگر توانای معاصر آن‌ها را گردآوری و تدوین کرده است. این اثر که نخستین کتاب مجموعه‌ی تماشای شهر نشر اطراف به شمار می‌رود، صورت‌بندی منسجمی از اولین مواجهه‌ی ایرانیان با شهر پاریس، پایتخت زیبای کشور فرانسه را در اختیار ما می‌گذارد.

در میان افرادی که سفرنامه‌هایشان را در این کتاب می‌خوانیم، چند نام شهیر و آشنا به چشم می‌خورد. دو سفرنامه‌ی این کتاب با نام‌های «پانوراما یعنی دورنما» و «استخوان‌های مرده‌های مقدسین» به قلم ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه نوشته شده‌اند. فرخ خان امین‌الدوله، سفیر کبیر دربار ناصری، شرح مشاهدات خود را در سفرنامه‌ی «یک دسته موزیکانچی» به رشته‌ی تحریر درآورده است. علی خان ظهیرالدوله که از دراویش صفی‌علی‌شاهی و بنیان‌گذار انجمن اخوت بود، سفرنامه‌ای تحت عنوان «اطلس گلدار زرد نیم‌رنگ» در این مجموعه دارد. «خانه‌ی نمره‌ی دوازدهم» نوشته‌ی حاجی پیرزاده‌ی نائینی، سفرنامه‌نویس و عارف نامدار و پرنفوذ دوران قاجار، «جاهای خیلی تماشایی» اثر میرزا نصرالله، وزیر امور خارجه و نخست‌وزیر قاجاریه، «خونابه‌ی لطیف و درختان موزون» به قلم میرزا ابوطالب خان، جهانگرد ایرانی ساکن هند، سفرنامه‌ای از میرزا عبدالرئوف با نام «شهره در دلفریبی و غارتگری» و «حوری‌ها با لباس‌های بسیار لطیف» به نگارش میرزا محمدعلی محلاتی ملقب به حاجی سیاح، نخستین فرد ایرانی که توانست از تابعیت آمریکا برخوردار شود، دیگر آثاری هستند که در کتاب صوتی پاریس از دور نمایان شد می‌شنوید.

نثر گیرای قجری و توصیفات عینی و دقیق نگارندگان که گاه همچون کودکی خردسال از مواجهه با پدیده‌های جدید شگفت‌زده می‌شوند، این کتاب را به اثری خواندنی و شنیدنی تبدیل کرده است.

درباره‌ی مجموعه کتاب تماشای شهر

فراوانی سفرنامه در هیچ دوره‌ای از تاریخ ایران مطابق دوره‌ی قاجار نیست. در این دوران به واسطه‌ی رواج استفاده از قطار و اتومبیل، مسافرت‌های مردم به بلاد دیگر رونق یافت. از سوی دیگر این بازه از تاریخ معاصر ایران با دوره‌ی اول استعمار غرب همزمان بود. در این زمان بود که روایتگری مسافران شرق از غرب افزایش پیدا کرد. سفرهای قاجاری به سرزمین‌های دور، اولین تصورات ما را از شهرهای سرزمین‌های خارجی به وجود آورد و بسیاری از این تصاویر تا به امروز دستخوش تغییرات چندانی نشده‌اند. به این معنا که شنیدن نام پاریس، لندن، یا هند هنوز هم چیزهایی را به خاطرمان می‌آورد که در دوره‌ی قاجار به ذهن ایرانیان می‌آمد. به همین صورت و با همین روایت‌ها شهرهایمان را شناختیم و به مقایسه‌ی خودمان با دیگر نقاط جهان پرداختیم.

علی‌اکبر شیروانی در مجموعه‌ی تماشای شهر، سفرنامه‌هایی منتسب به دوره‌ی قاجار را در پنج مجلد گردآوری کرده که هرکدام با ارجاع به متون اصلی آن دوران و تحقیقات گسترده جمع‌آوری شده‌اند. به گفته‌ی نویسنده، مجموعه‌ی تماشای شهر نقطه‌ای است که علاقه‌ی او به متون کهن، سفرنامه، شهر، و سفر به هم برخورد می‌کنند.

این مجموعه کتاب‌های «پاریس از دور نمایان شد»، «قهوه استانبول نیکو می‌سوزد»، «آسمان لندن زیاده می‌بارد»، «سن‌پترزبورگ موزیکانچی دارد» و «بمبئی رقص الوان است» را شامل می‌شود که هر کدام به نوبه‌ی خود آثار درخشانی به شمار می‌روند.

کتاب صوتی پاریس از دور نمایان شد برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به تاریخ دوران قاجار و مطالعه‌ی سفرنامه‌ علاقه‌مند هستید، این کتاب را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

با علی‌اکبر شیروانی بیشتر آشنا شویم

این نویسنده و پژوهشگر ایرانی در فروردین 1360 در اصفهان به دنیا آمد. او تحصیلات خود را در رشته‌ی علوم اجتماعی و پژوهش هنر تکمیل کرده است و همکاری با مطبوعات مهمی را از جمله روزنامه‌ی شرق، همشهری و ایران در کارنامه‌ی حرفه‌ای خود دارد. شیروانی در کنار نویسندگی و امور مدیریتی به تدریس دوره‌های آموزشی متعددی با موضوع نگارش و داستان‌نویسی به کتابداران سراسر کشور نیز پرداخته است. مجموعه‌ی «تماشای شهر» به همت نشر اطراف از مهم‌ترین آثار او به شمار می‌رود. علی‌اکبر شیروانی اکنون در مقام مدیرعامل انتشارات سوره‌ی مهر مشغول به کار است.

در بخشی از کتاب صوتی پاریس از دور نمایان شد می‌شنویم

قرار داده بودیم که به ونسن که در خارج شهر پاریس است برای سان قشون برویم. ابتدا از خیابان پارک بولوین گذشته از کنار آرک دوتریومف داخل خیابان شانزه‌لیزه شده، بعد از کوچه‌های دیگر و گرند بلوار عبور کردیم. حقیقتأ شهر به این عظمت و نظافت و قشنگی و زیبائی دیگر در دنیا نیست. خلاصه متجاوز از سه ساعت طول کشید تا ما از طرف دیگر شهر پاریس بیرون رفتیم یعنی در حقیقت تمام طول شهر پاریس را طی کرده از دروازه خارج شدیم. شهر پاریس خندق بسیار معتبر منظمی دارد که اطراف آن قلعه‌جات نظامی است و از شهر که خارج می‌شود بلافاصله جنگل و چمن است و معمارات تک‌تک باز در میان جنگل دیده می‌شود. به قدر نیم ساعت هم که از خارج شهر را طی کردیم رسیدیم به زمین مسطحی که افواج پیاده و سواره و توپخانه در کمال نظم و آراستگی صف بسته ایستاده بودند. آمدیم درب عمارتی پیاده شدیم. از پله‌ها بالا رفته داخل بالکانی شدیم که مرد و زن زیادی از نجبا و محترمین فرانسه در آن جا بودند. این عمارت را تمام از چوب و تخته در نهایت قشنگی ساخته‌اند و نگاه به همین میدان و عرضه می‌کند که قشون ایستاده و باید از جلوی این عمارت دفیله کنند. در آن جا نشستیم. بعد آمدیم پائین سوار کالسکه شده با وزیر جنگ به کارخانه فشنگ‌سازی رفتیم. خیلی مفصل و ممتاز بود. هر روزی دویست و پنجاه هزار فشنگ از این کارخانه بیرون می‌آید. با قوت آب و الکتریک کار می‌کند. عمله‌جات اینجا تمام زن هستند. تمام نقاط این کارخانه را گردش و تماشا کردیم.

فهرست مطالب کتاب صوتی