معرفی و دانلود کتاب پرند نیلگون (وصف طبیعت در سبک خراسانی: فرخی، عنصری)

معرفی کتاب پرند نیلگون (وصف طبیعت در سبک خراسانی: فرخی، عنصری)

سهیلا شیخلو در کتاب پرند نیلگون (وصف طبیعت در سبک خراسانی: فرخی، عنصری)، تصویر خیالی در اشعار این دو شاعر را مورد بررسی قرار داده است.

ادبیات در حقیقت زنده‌ترین و گویاترین رابطه بشر و طبیعت است؛ زیرا آنچه انسان درباره طبیعت می‌اندیشد در قالب شعر جلوه می‌نماید. ادبیات، کتاب افکار و احساسات و تخیلات بشری است که مظاهر طبیعت را به خوبی می‌توان در آن یافت.

بدون شک زیر بنای ادبیات کهنسال فارسی، طبیعت است. خاصه عشق و علاقه شاعران سبک خراسانی، شعر این شاعران و نگاه آن‌ها در پی زیبایی‌های مادی، محسوس می‌گردد و بر سطح هر چیز متوقف می‌ماند.

در این میان شاعرانی همچون «فرخی و عنصری» از پیشتازان وصف طبیعت هستند. وصف طبیعت در اشعار این دو شاعر در عین سادگی و روشنی در خور توجه بوده و از قوه ابتکار و ذوق آفریننده آن‌ها حکایت می‌کند.

کتاب پرند نیلگون شامل یک مقدمه و سه فصل است که فصل اول مقدماتی است و در آن احوال و آثار و سبک این دو شاعر بررسی شده است. فصل دوم شامل آن مناظر طبیعی است که شاعر به طور مستقیم به توصیف آن‌ها پرداخته است و فصل سوم نشان می‌دهد که چگونه شاعر برای همه مضامین از مظاهر طبیعت کمک گرفته است.

در بخشی از کتاب پرند نیلگون (وصف طبیعت در سبک خراسانی: فرخی، عنصری) می‌خوانیم:

عنصری شاعری توانا و هنرمند است، در بیان معانی دقیق و خیالات باریک مهارت دارد و کمتر بیت اوست که مضمونی تازه که از ذوق او سرچشمه گرفته باشد، در آن دیده نشود. این که مدعی است «به باریک وهم» در می‌آید، در ادعای خود صادق است و به راستی در باریک‌ترین و دشوارترین مضایق اندیشه وارد شده و پیروز بیرون آمده است.

بر اثر احاطه به ادب عرب گاه مضامین خود را از شاعران بزرگ تازی گوی پیش از خود اقتباس کرده است، لیکن چنان رنگ تازه و هیأت جدید بدان بخشیده که صورت نخستین در آن دیده نمی‌شود. از خصایص شعر او وجود فکر منطقی در آن است، منتها در این‌جا قیاسات، منتجه منتهی است بر مقدمات موهومه و استدلال‌ها، استوار است بر مبانی و اجزا خیالی که شاعر با مهارت از آن‌ها برای بیان مقاصد شعری خود استفاده نموده است و همین استنتاج است که غالبا به ابیات عنصری و مخصوصا مصراع‌های آخر او صورت مثل سایر داده است و از این گونه ابیات در دیوان او بسیار می‌توان یافت و از آن جمله:

نعت هر کس را همی یکسان شود اصل سخن
چون به نعت او رسد اصل سخن دیگر شود
نعت‌گویی جز بنام وی سخن ضایع بود
تخم چون بر شوره کاری ضایع و بی بر شود

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
فصل اول: فصل مقدماتی
زندگی‌نامۀ فرخی
زندگی‌نامۀ عنصری
سبک شعر فرخی
سبک شعر عنصری
ارزیابی قصاید و آثار عنصری
آثار فرخی
مقایسۀ فرخی و عنصری
فصل دوم: کیفیت و انواع اوصاف طبیعت
اختصاصات شعر عصر فرخی و عنصری
ویژگی‌های اوصاف عصر فرخی و عنصری
رنگ اشرافی و سپاهی‌گری در اوصاف فرخی و عنصری
وصف مناظر طبیعت در عصر فرخی و عنصری
وصف طبیعت در شعر فرخی
جانبخشی به طبیعت در اوصاف فرخی
اسناد مجازی در اوصاف طبیعت فرخی
وصف طبیعت در شعر عنصری
اوصاف بهار فرخی و عنصری
وصف بهار در شعر فرخی و عنصری
اوصاف ابر بهاری در شعر فرخی
اوصاف خزان در شعر فرخی و عنصری
مناظر طلوع و غروب و فرا رسیدن شب
وصف راه و بیابان
وصف رود و دریا
وصف درخت نارون
وصف آتش جشن سده
توصیف حیوانات و پرندگان
شکار جرگه
فصل سوم: استفاده از مظاهر طبیعت برای مضامین مختلف
استفاده از مظاهر طبیعت برای مدح ممدوح
کتاب‌نما