معرفی و دانلود کتاب پایان: روایت‌گری و بستار در سینما

معرفی کتاب پایان: روایت‌گری و بستار در سینما

کتاب پایان: روایت‌گری و بستار در سینما اثری از ریچارد نوپرت است. کتاب‌های زیادی نیستند که بر پایان‌بندی فیلم‌ها و ساختارهایی که در روایت‌گری برای رسیدن به انواع مختلف پایان‌ها وجود دارد متمرکز باشند. در این کتاب خواندنی حوزه‌ی مطالعه‌ی فیلم با توضیحات و دسته‌بندی‌هایی که در باب پایانِ روایت‌های سینمایی وجود دارد آشنا می‌شوید.

درباره‌ی کتاب پایان: روایت‌گری و بستار در سینما

می‌توان ادعا کرد و گفت سکانس‌های پایانی فیلم‌ها هستند که در خاطره‌ی بصری مخاطب به عنوان تصویر اصلی یک فیلم حک می‌شوند. اگر نگاهی به ارزش‌گذاری فیلم‌ها و همچنین واکنش مخاطبان سینما به آثاری که در ادوار مختلف ساخته شده‌اند اندازیم، درمی‌یابیم که میزان رضایت یا عدم رضایت مخاطب همیشه تا میزان زیادی متکی به پایان‌بندی یک فیلم بوده است. تاریخ سینما پر از پایان‌های بزرگ و خاص است. هرکدام از این پایان‌ها از ساختار روایی و رویکرد متفاوتی بهره‌مند هستند. به عنوان مثال پایان یک فیلم کلاسیک، با یک الزام همیشگی -سرانجامی خوش- همراه است.

از سوی دیگر انواع دیگری از پایان‌بندی نیز وجود دارد. به عنوان مثال پایان فیلم «آگراندیسمان» ساخته‌ی میکل‌آنجلو آنتونیونی که در واقع پایان آن داستانی نیست بلکه مفهومی است. سکانس آخر این فیلم قرار نیست برای ما علت و معلول‌های راضی‌کننده ارائه دهد، بلکه برعکس می‌خواهد ایده‌ی فلسفی فیلم را با عدم قطعیت و «باز ماندن داستان» نشان دهد. یا پایان مشهور فیلم «چهارصد ضربه» ساخته‌ی فرانسوا تروفو که نشان می‌دهد هیچ چیز تمام نشده و سرگشتگی و تنهاییِ شخصیت تازه شروع شده است.

پس همانطور که می‌بینید، پایان‌ها چکیده‌ی یک فیلم هستند. پایان‌ها در واقع می‌توانند القاگر سبک، روش و باور یک فیلم باشند. پس برای طبقه‌بندی پایان‌ها در سینمای داستانی اصولی وجود دارد. البته باید از پیش گفت که فیلم‌سازان براساس این طبقه‌بندی‌ها پایان فیلم‌هایشان را شکل نمی‌دهند بلکه این طبقه‌بندی‌ها با دیدن خود فیلم‌ها توسط منتقدان و نظریه‌پردازان به دست آمده است و یک فیلم ممکن به طور قطعی در یک طبقه‌بندی خاص قرار نگیرد. در کتاب پیش‌رو ریچارد نوپرت، استاد هنر دانشگاه جورجیا، قصد دارد با بررسی عمیق خود در باب ساختارهای پایان‌بندی در فیلم‌ها به شما نمایه‌ای کلی از روش‌هایی که فیلم‌ها به پایان روایت‌شان می‌رسند ارائه دهد.

در کتاب پایان: روایت‌گری و بستار در سینما (The End: Narration and Closure in the Cinema) ریچارد نوپرت (Richard Neupert) به این مسئله آگاه است که پایان‌بندی یک فیلم ملزم به بسته شدن روایت نیست. به همین روی، او از ساختارهایی نیز مثال می‌زند که نه تنها پایان اثر نامشخص باقی می‌ماند و به طور کلی به «نتیجه‌گیری» نمی‌رسد، بلکه حتی ممکن است در روایت تناقض وجود داشته باشد. در راستای چنین رویکردهای گسترده و متنوعی، نوپرت در کتاب پایان: روایت‌گری و بستار در سینما به چهار نوع پایان‌ روایی می‌پردازد. او این دسته‌بندی را به این شکل طرح می‌کند: متن بسته (همه چیز در روایت با شفاف‌سازی پایان می‌یابد)، داستان باز (داستان به پایان نمی‌رسد و چیزی تحت‌عنوان نتیجه‌گیری داستانی وجود ندارد، اما بحث حول روایت پایان می‌یابد، مانند فیلم‌های موج نوی فرانسه)، گفتمان باز (داستان تمام شده، اما همچنان جدل بر سر روایت باز می‌ماند که می‌توان به فیلم «راننده تاکسی» به فیلم‌نامه‌نویسی پل شریدر و کارگردانی مارتین اسکورسیزی اشاره کرد) و متن باز (نه داستان کاملاً تمام می‌شود و نه گفتمان روایت سرانجامی دارد که می‌توان از «تئورما» اثر پیر پائولو پازولینی و «سال گذشته در مارین‌باد» ساخته‌ی آلن رنه یاد کرد).

کتاب پایان: روایت‌گری و بستار در سینما توسط انتشارات گیلگمش (زیرمجموعه‌ی نشر چشمه) منتشر شده است.

کتاب پایان: روایت‌گری و بستار در سینما برای چه کسانی مناسب است؟

خواندن این کتاب به دوست‌داران کتاب‌های سینمایی و دانجشویان سینما پیشنهاد می‌شود.

در بخشی از کتاب پایان: روایت‌گری و بستار در سینما می‌خوانیم

راهبردهای دیگری نیز برای کروشه‌بندی متن و بازگشت به راوی اصلی پایدار و غالب وجود دارند. یک گزینه آغاز داستان در زمان حال، سپس ارائه‌ی بدنه‌ی داستان به صورت یک یا بیش از یک فلش‌بک و نهایتاً بازگشت به زمان حال در پایان فیلم است. این الگو در فیلم روز برمی‌آید (مارسل کارنه، 1939) با فرانسواً (ژان گابَن) آغاز می‌شود که والنتن (ژول بِری) را با تیر می‌زند، سپس داستان را در سه فلش‌بک بازگو می‌کند که منجر به این صحنه‌ی آغازین می‌شود و نهایتاً با خودکشی فرانسواً خاتمه می‌یابد. مورین توریم می‌نویسد: «ساختار فیلم کارنه آرایش علت‌ومعلولی را باژگون می‌کند؛ نخست معلول، یعنی قتل، نمایش داده می‌شود و سپس علت، یعنی تنش روانی شدیدی را که به قتل می‌انجامد.» در پایان، این ساختار زمانی دوگانه به «پیش‌بُرد بدبینانه‌ی فزاینده‌ای از رویدادها در بخش‌های “علّی” کمک می‌کند.» این باژگونی پیرنگ، که در بین فیلم‌های سبک نوآر چون قاتلان (رابرت سیودماک، 1946) و از دل گذشته‌ها (ژاک تورنُر، 1947) بسیار محبوب است، فرجام داستان را از همان آغاز تضمین می‌کند، حال آن‌که ‌بازگشت به زمان و مکانی که از پیش پابرجا شده بود، وضعیت گفتمانی آغازین را دوباره برقرار می‌کند و به سلسله‌مراتب کلاسیک صداهای روایت اولویت می‌دهد.

تلاش فیلم کلاسیک در خلق این تأثیر پایانی یکپارچه از نظر تأثیرات ایدئولوژیک و همچنین روایتگرانه‌ی آن مطالعه شده است. برای نمونه، به گفته‌ی استیو نیل، فقدان سطوح چالش‌برانگیز دیگر در گفتمانِ روایت متن مانع اذعان روایت به سوبژکتیویته‌ی «حقیقتِ» غالب و غایی فیلم می‌شود. مارتین استاتون نیز به گونه‌ای مشابه می‌گوید کمدی موزیکال‌ها به‌ طور کلی به ازدواج منجر می‌شوند، بااین‌حال این «واژه‌ی “ازدواج” باید به معنای وسیع‌تری در نظر گرفته شود و شامل “جشن عروسیِ” زوجی باشد که مورد پذیرش فرهنگ غالب قرار می‌گیرد.» پایان خوش به‌ویژه موضوع این تحلیل‌ها قرار می‌گیرد، زیرا چنان که ژاک اُمون می‌نویسد: «“پایان خوش” یک خُرده‌ساختار روایت است و به این خاطر بیش‌ازاندازه رمزگذاری می‌شود، ولی باید در نظر داشت که “پایان خوش” همچنین وجه لازمی برای یک ایدئولوژی سازش است.»

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی مترجم
فصل یک: درآمد
فصل دو: فیلم متنِ بسته
فصل سه: فیلم داستانِ باز
فصل چهار: گفتمانِ باز
فصل پنج: فیلم متنِ باز
فصل شش: نتایج
پیوست‌ها
پیوست الف: بخش‌بندی فیلم مرد آرام
پیوست ب: بخش‌بندی فیلم چهارصد ضربه
پیوست ج: بخش‌بندی فیلم آخر هفته
یادداشت‌ها
منابع
واژه‌نامه‌ی فارسی به انگلیسی
واژه‌نامه‌ی‌ انگلیسی به فارسی
نمایه