معرفی و دانلود کتاب نظریه دولت رفاه رویکرد انتقادی: نقد دولت رفاه سرمایه‌داری مدرن

معرفی کتاب نظریه دولت رفاه رویکرد انتقادی: نقد دولت رفاه سرمایه‌داری مدرن

کتاب نظریه دولت رفاه رویکرد انتقادی: نقد دولت رفاه سرمایه‌داری مدرن به قلم کلاوس اوفه، در 11 فصل به نقد دولت سرمایه‌داری از دیدگاه مکتب انتقادی می‌پردازد.

بخش اول کتاب نظریه دولت رفاه رویکرد انتقادی (Contradictions of the welfare state) شامل سه فصل است که به مفاهیم اولیه نظریه دولت از دیدگاه مکتب انتقادی می‌پردازد و بخش دوم این کتاب شامل هفت بخش اول از مهم‌ترین کتاب کلاوس اوفه (Claus Offe) به نام «تناقضات دولت رفاه» و یک مقاله مهم از وی تحت عنوان فصل هشت است که مربوط به سال 2011 یعنی 21 سال پس از فروپاشی نظام‌های کمونیستی در شوروی و شرق اروپا است.

این بدان معنا است که نظریه اوفه چنان از چارچوب نظریه‌پردازی قوی برخوردار است که گَرد تلاطمات سیاسی و تحولات در بلوک‌های ایدئولوژیکی بر آن نمی‌نشیند و آن را کهنه و مندرس نمی‌سازد.

برخلاف دهه‌های گذشته دولت در ایران بخصوص در دو دهه اخیر جزء دولت‌های رانتیر دسته‌بندی نمی‌شود. زیرا اکنون تقریباً 80 درصد درآمد دولت از مالیات شهروندان تأمین می‌شود و لذا نیاز به نظریه‌های دولت کارآمدتر و منعطف‌تر برای توضیح رفتار دولت احساس می‌شود.

این که یک نظریه بتواند تمام رفتارهای یک دولت را تحلیل یا پیش‌بینی کند انتظاری نابجا است. ممکن است بتوان رفتار دولت‌ها را با استفاده از دو یا سه نظریه به طور همزمان تحلیل کرد یا حتی بخشی از رفتار یک دولت را با یک نظریه به خوبی توضیح داد.

از آن جا که می‌توان به سهولت همچنان جامعه ایران را به دو طبقه فرادست و فرودست تقسیم کرد می‌توان از توانمندی‌های نظریه دولت رفاه از دیدگاه انتقادی برای توضیح و شرح عملکرد دولت استفاده کرد. اما ذکر این نکته بسیار مهم است که نباید در این اشتباه تحلیلی گرفتار شد که طبقه فرادست همان طبقه سرمایه‌داری آرمانی و یکتای قرن 19 و 20 اروپا است و نه طبقه فرودست طبقه کارگر آرمانی و یکتای مد نظر نظریه‌پردازان ارتودوکس مارکسیست است.

در بخشی از کتاب نظریه دولت رفاه رویکرد انتقادی می‌خوانیم:

شاخص‌ترین چهره در قید حیات مکتب انتقادی در حال حاضر یورگن هابرماس است. کلاوس اوفه واضع نظریه استقلال دولت شاگرد برجسته هابرماس است و شباهت و قرابت بسیاری بین نظریات آن دو وجود دارد. از این‌ رو بیشتر کارهای اوفه تأثیر پذیرفته از کارهای هابرماس است. لذا قبل از پرداختن به نظریات اوفه راجع به دولت، به بررسی اجمالی نظریات هابرماس در مورد دولت خواهیم پرداخت. زیربنای مباحث هابرماس در خصوص دولت در مفهوم «کنش ارتباطی» و برداشت‌های او از این مفهوم نهفته است. قبل از هر چیز به شرحی که هابرماس از این مفهوم دارد می‌پردازیم.

یورگن هابرماس چون دیگر نظریه پردازان انتقادی تحت تأثیر مستقیم ماکس وبر و کارل مارکس قرار دارد. اما با دید انتقادی به آثار آن‌ها می‌نگرد:

«نقطه عزیمت کار، هابرماس تفاوت قایل شدن بین «کار» یا همان «کنش عقلانی و هدفدار» که به مسائل اقتصادی راجع است و دیگری «کنش متقابل» یا «کنش ارتباطی» که به رسیدن به هدف تفاهم ارتباطی راجع است. مارکس بر «کار» که کنش معقول و هدفدار است تأکید دارد و آن را زیربنای تحول اجتماعی می‌داند در حالی که هابرماس مارکس را به تقلیل گرایی متهم ساخته، معتقد است مارکس به چشم پوشی از عنصر کنش متقابل یا کنش ارتباطی و تقلیل آن به عنصر کار گرایش داشته است. از این رو هابرماس می‌گوید: «من تمایز میان کار و کنش متقابل را نقطه شروع بررسی‌ام قرار دهم.»

شاید مهم‌ترین نقدها بر دولت رفاه از این سوال ناشی می‌شود که آیا حل مشکلات لیبرال دموکراسی با ایجاد «دولت رفاه» قابل حل و فصل است. به عبارتی حل مسائل زیست-جهان به وسیله پول و قدرت قابل حل است. هابرماس در یکی از مقالات خود در سال 1985 به این پرسش پاسخ می‌دهد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
بخش اول: مبانی نظری
فصل اول: مفاهیم
فصل دوم: مبانی نظری مکتب انتقادی
فصل سوم: نظریات کلاوس اوفه
بخش دوم: تناقضات دولت رفاه سرمایه‌داری
فصل اول: بحران در بحران مدیریت، عناصر نظریه بحران سیاسی
فصل دوم: حکومت‌ناپذیری
فصل سوم: سیاست اجتماعی و نظریه دولت
فصل چهارم: نظریه‌های دولت
فصل پنجم: مشروعیت در برابر کارآمدی
فصل ششم: برخی تناقضات دولت رفاه مدرن
فصل هفتم: جدایی شکل و محتوا در لیبرال دموکراسی
فصل هشتم: بحران و نوآوری لیبرال دموکراسی
فهرست منابع