معرفی و دانلود کتاب قربانیان استعمار و دیکتاتوری

معرفی کتاب قربانیان استعمار و دیکتاتوری

کتاب قربانیان استعمار و دیکتاتوری با نگاهی دقیق به تاریخ معاصر ایران، به بررسی وقایع و تحولات مهمی می‌پردازد که از دوره‌ی قاجار تا پایان سلطنت پهلوی را در بر می‌گیرد. حسن شریفی با استفاده از منابع معتبر در این اثر نقش شخصیت‌های برجسته‌ای مانند محمد مصدق را در تحولات سیاسی و اجتماعی این دوره مورد تحلیل قرار می‌دهد و تأثیرات نفوذ قدرت‌های خارجی را بر سرنوشت ایران بررسی می‌کند.

درباره‌ی کتاب قربانیان استعمار و دیکتاتوری

حسن شریفی،‌ نویسنده‌ی کتاب قربانیان استعمار و دیکتاتوری هدف اصلی خود را اشاعه‌ی فرهنگ، اخلاق اجتماعی و مدنی با تأکید بر تاریخ ایران می‌داند. او امیدوار است که خوانندگان بتوانند از فرازهای تاریخی که در این اثر مطرح شده است، در بهبود رفتار فردی و اجتماعی خود بهره ببرند.

حسن شریفی در بخش سرآغاز به تاریخ کهن ایران اشاره می‌کند که حدود 2500 سال سابقه دارد و گوشزد می‌کند که معمولاً تاریخ ایران بر اساس سلسله‌های مختلف و دوران حکومت آن‌ها بررسی می‌شود. با این حال، او تأکید دارد که تاریخ ایران تنها به فتوحات و کشتار شاهان محدود نمی‌شود، بلکه تغییرات عمده‌ای نظیر ورود اسلام و سقوط ساسانیان نیز تأثیرات عمیقی بر تاریخ این سرزمین داشته است. در ادامه حسن شریفی به دوران قاجار و پهلوی اشاره و تأکید می‌کند ازآنجایی‌که این دوره‌ها تحت تسلط سیاست‌های استعماری غربی بودند، ایران در این دوران از پیشرفت‌های مادی و معنوی بازماند. کتاب قربانیان استعمار و دیکتاتوری به تأثیر منفی سلطه‌ی بیگانگان و سیاست‌های استعماری بر ایران اشاره می‌کند و می‌گوید که این دوره‌ها علتِ شکست و پراکندگی کشور بوده‌اند.

حسن شریفی همچنان به بیداری و آگاهی مردم و جنبش‌های ملی اشاره می‌کند که گاه به پیروزی نزدیک شده اما نهایتاً شکست خورده‌اند. او تأکید دارد که بررسی تاریخ معاصر به ما کمک می‌کند تا به معنای واقعی استقلال پی ببریم و از تکرار اشتباهات گذشته جلوگیری کنیم. حسن شریفی با بررسی دقیق دوره‌ی قاجار، به چگونگی آغاز سلطنت آقامحمدخان قاجار و تأثیرات انقلاب کبیر فرانسه بر ایران پرداخته است. او با اشاره به تسلط سیاست‌های استعماری غربی بر ایران در این دوره، به تحلیل علت‌های شکست و پراکندگی کشور در این زمان پرداخته است. در بخش بعدی کتاب قربانیان استعمار و دیکتاتوری به بررسی دوران پهلوی و تأثیرات این دوره بر ایران پرداخته می‌شود. حسن شریفی تأکید می‌کند که در این دوره، ایران تحت تسلط سیاست‌های بیگانگان قرار گرفت و نه‌تنها از لحاظ مادی پیشرفتی نداشت بلکه از لحاظ معنوی نیز دچار مشکلاتی شد.

کتاب قربانیان استعمار و دیکتاتوری به تحلیل دقیق و جامع تاریخ معاصر ایران از دوره قاجار تا پایان سلطنت پهلوی می‌پردازد. در ادامه نیز با استفاده از منابع معتبر و بازبینی دقیق وقایع تاریخی، تلاش کرده است تا تصویری کامل و واقعی از تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این دوره حساس در تاریخ ایران ارائه دهد. نویسنده در ابتدای کتاب قربانیان استعمار و دیکتاتوری به بررسی ظهور و پیشرفت ترکمانان قاجار پرداخته است. این بخش به تحلیل چگونگی انتقال قدرت از ترکمانان آق قویونلو به قاجاریان اشاره دارد. همینطور با اشاره به ارتباطات تاریخی و قومیِ قاجارها با ترکمانان آق قویونلو، نشان می‌دهد که قاجاریان به هویت ترکمان خود افتخار می‌کردند و حتی پس از کسب قدرت در ایران، عناوین و القاب مرتبط با این هویت را حفظ کردند. نویسنده همچنین به نقش قاجاریان در حفظ مرزهای ایران در دوران صفویه اشاره می‌کند. این ایل با حفظ قدرت جنگجویی و خوی سپاهی‌گری خود، در مقابل تهاجمات ترکمانان ترکستان مقاومت کردند. این بخش از کتاب نشان می‌دهد که قاجاریان در دوره صفویه به تعهدات خود در دفاع از سرحدات ایران وفادار بودند و در جنگ‌های بزرگ آن دوره نقش فعالی داشتند.

در بخش بعدی کتاب قربانیان استعمار و دیکتاتوری، حسن شریفی به بررسی زندگی و فعالیت‌های میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی، یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های سیاسی ایران در دوره‌ی قاجار می‌پردازد. نویسنده با جزئیات دقیق، نقش قائم مقام را در تحکیم اساس سلطنت محمد شاه قاجار بررسی کرده است. او به عنوان صدراعظم، تلاش‌های زیادی را برای حفظ استقلال ایران و مقابله با نفوذ خارجی به‌ویژه انگلیس و روسیه انجام داد. این بخش از کتاب، به تحلیل دلایل عزل و قتل قائم مقام فراهانی نیز پرداخته و نشان می‌دهد که عدم سرسپردگی او به قدرت‌های خارجی باعث شد تا به دست خود ایرانیان حذف شود. از نظر نویسنده، قربانی سوم امیرکبیر و قربانی چهارمِ تاریخ معاصر ایران، دکتر مصدق است که در ادامه‌ی کتاب قربانیان استعمار و دیکتاتوری به تفصیل به آن‌‌ها می‌پردازد.

این کتاب به‌کوشش انتشارات اندیشه معاصر چاپ و منتشر شده است.

کتاب قربانیان استعمار و دیکتاتوری برای چه کسانی مناسب است؟

در مجموع این کتاب با ارائه‌ی تحلیل‌های عمیق و مستندات گسترده، منبعی ارزشمند برای تمام کسانی به‌شمار می‌رود که به تاریخ معاصر ایران علاقه‌مند هستند. همینطور کسانی به دنبال درک بهتری از تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگیِ معاصر کشور هستند از خواندن این اثر لذت می‌برند.

در بخشی از کتاب قربانیان استعمار و دیکتاتوری می‌خوانیم

به مناسبت اینکه هزاوه در مجاورت فراهان، زادگاه خانواده‌ی بزرگ قائم‌مقام قرار داشت، کربلایی محمد قربان در زمره‌ی نوکران میرزا عیسی قائم‌مقام بزرگ درآمد و به مقام آشپزی رسید و در زمان میرزا ابوالقاسم قائم‌مقام دوم و صدراعظم محمد شاه، مقام نظارت بر آشپزخانه را احراز کرد و در اواخر عمر «قاپوچی [رییس دربانان]» قائم مقام شد. تمام این سمت‌ها ایجاب می‌کرد که محمد قربان با خاندان قائم مقام حشر و نشر داشته و طبعاً پسر او میرزا تقی هم با اطفال خانواده‌ی قائم‌مقام محشور و همبازی باشد و چون مکرر از خود هوش و درایت و نسبت به کسب سواد و دانش علاقه‌ی وافر نشان می‌داد، قائم‌مقام در تعلیم‌وتربیت او کوشید و لذا محیط خصوصی تربیت میرزا تقی‌خان را دستگاه میرزا بزرگ قائم‌مقام و پسرش میرزا ابوالقاسم، آن دو وزیر بزرگ عباس‌میرزا می‌ساخت. وقتی میرزا بزرگ در سال 1237. ق درگذشت، با حسابی که راجع به سن میرزا تقی‌خان بیان کردیم، ظاهراً وی در آن زمان پانزده ساله بوده است.

این وضع خاص که برای میرزا تقی‌خان از دوران کودکی پیش آمد، برای تربیت یک فرد لایق و صاحب جنبه‌های مختلف، خیلی مؤثر بود زیرا چنین فردی از طرفی چون از یک خانواده‌ی فقیر و از طبقات پایین و محروم اجتماع بود، خوب به روحیات و خواسته‌ها و افکار طبقات پایین مملکت که همیشه اکثریت مطلق ملت‌ها را تشکیل می‌دهند، آشنا بود؛ و از سوی دیگر چون با خاندان عالی و تربیت یافته و مرکزی که سررشته‌ی امور مملکت و ملت و سیاست کشور در آن جا متمرکز است و بی پرده نمود و بروز دارد، رفت‌وآمد داشت، تحت تأثیر آن عوامل هم واقع می‌شد و در نتیجه، عوامل تربیت یک اشراف‌زاده و تربیت خاص یک نوکرزاده و مستخدم توأم با هم در وجود او اثر گذاشته بود. او هم رفاه و آسایش و ناز و نعمت طبقات ممتاز را از نزدیک دیده و هم درد و رنج و زحمات و محرومیت‌های طبقات زحمتکش ملت را به‌خوبی لمس کرده بود. هم طرز تفکر سردمداران مملکت را زیر نظر و هم به روحیه و طرز فکر مردمی که نه سر و نه ته پیازند، آشنایی کامل داشت.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
قربانی اول: میرزا ابراهیم خان کلانتر
نسب قاجاریه
میرزا بزرگ (قائم مقام اول)
قربانی دوم: میرزا ابوالقاسم فراهانی (قائم مقام ثانی)
پیش‌زمینه
خوی و منش قائم مقام ثانی
زندگی و خصوصیات فردی
فرهنگ و ادبیات قائم مقام
مناصب و مسئولیت‌های قائم مقام
رویدادهای مهم دوران قائم مقام
روحانیون و جنگ دوم
دلایل مخالفت انگلیسی‌ها با قائم مقام
عزل قائم مقام
بازگشت به کار
دشمنان قائم مقام
توطئه برای عزل مجدد قائم مقام
قتل قائم مقام
پس از قتل قائم مقام
سال‌شمار زندگی قائم مقام
قائم مقام فراهانی در یک نگاه
قربانی سوم: امیرکبیر
پیش‌زمینه
کودکی و نوجوانی امیرکبیر
صدارت
حذف القاب
حکایاتی در خصوص هوش و ذکاوت امیرکبیر
حکایتی پیرامون ترویج کالای داخلی
حکایتی راجع به محاکمات شرعیه
حکایتی در خصوص دادخواهی
خوی و منش امیرکبیر
سفرهای سیاسی امیرکبیر
جستاری نو به آثار پیمان ترکمانچای
مرگ محمد شاه
اصول حکومت میرزا تقی خانی
ازدواج با خواهر شاه
اصلاحات امیرکبیر
اصلاحات در عرصه‌ی اجتماعی و مدنی
مبارزه با رشوه‌گیری
تشویق صنعت
حمایت از صنایع دستی
احیای کشاورزی
اصلاحات امیرکبیر در عرصه‌ی نظامی
تأسیس نیروی دریایی
ایجاد امنیت
امیرکبیر و علمای دینی
برخورد امیرکبیر با مأمورین و کارگزاران حکام
نهضت فکری
اصلاحات داخلی
حکایاتی در خصوص دادخواهی امیرکبیر
امیرکبیر و شعر و شاعری
جلوگیری از مداخله‌ی خارجیان در امور داخلی
مدرسه‌ی دارالفنون
امور بهداشتی
مخبران امیرکبیر
سرنوشت
آغاز مبارزه‌ی شاه با امیرکبیر
واکنش‌ها
واکنش بریتانیا
واکنش روس
واکنش ناصرالدین شاه
بازتاب اهل دولت
پس از امیرکبیر
امیرکبیر در دادگاه قضاوت دیگران
امیرکبیر از دیدگاه منتقدین
سال‌شمار زندگی امیرکبیر
امیرکبیر در یک نگاه
شباهت دو صدراعظم و دو پادشاه
فهرست صدراعظم‌های ایران در دوره قاجار
قربانی چهارم: دکتر مصدق
پیش‌زمینه
زندگی و مبارزات دکتر مصدق
مخالفت دکتر مصدق با سلطنت رضاخان
اوضاع سیاسی ایران در 1320
مصدق و ملی شدن صنعت نفت
هر جا مردمند، مجلس همانجاست
مصدق در شورای امنیت و دادگاه لاهه
استعفا
قیام 30 تیر
اتحاد دو ابرقدرت علیه مصدق
کودتای 25 مرداد و فرار شاه
کودتای 28 مرداد
نقش رادیو بی. بی. سی در کودتای 28 مرداد
بازگشت شاه فراری و محاکمه‌ی مصدق
تشریح برخی از جلسات دادگاه
اقدامات اصلاحی زمان دکتر مصدق
تشریح برخی از اقدامات اصلاحی دیگر
دکتر مصدق در تحلیل منتقدان
چند نظر دیگر درباره دکتر مصدق
سال‌شمار زندگی دکتر مصدق
دکتر مصدق در یک نگاه
فهرست اشخاص و سازمان‌ها
فهرست اماکن
فهرست منابع