معرفی و دانلود کتاب ساختار نمایشی قصه‌های قرآن

معرفی کتاب ساختار نمایشی قصه‌های قرآن

کتاب ساختار نمایشی قصه‌های قرآن نوشته‌ی حسین فرخی، به تحلیل و بررسی تمامی قصه‌های قرآن می‌پردازد و آن‌ها را از نظر قابلیت‌های نمایشی مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

از جمله موضوعات و مسائلی که در این کتاب مطرح شده‌اند می‌توان به شخصیت‌پردازی، مقدمه‌چینی، تعلیق، گره‌افکنی، دیالوگ، فضاسازی، بحران و... اشاره کرد. این کتاب شامل 34 قصه قرآنی از جمله داستان‌های معروفی چون؛ قصه آدم، نوح، ابراهیم، قوم لوط، یوسف، موسی، سلیمان و داوود، یونس، اصحاب کهف، عیسی و معارج پیامبر است.

قصه‌های قرآن نیز شکل و تعریفی مشخص دارد. برخی از قصه‌ها درباره پیامبران، اقوام، خصوصیات اخلاقی و انسانی، بایدها و نبایدهای بشری، پند و موعظه و... است. برخی قصه‌ها پیوسته و طولانی‌اند و حتی در سوره‌ای از قرآن به صورت کامل آمده‌اند. برخی قصه‌ها نیز کوتاه و در سوره‌های مختلف پراکنده‌اند، اما در هر سوره به تناسب کارکرد اخلاقی، آموزشی، تاریخی، سرزنش اقوام و گاهی برای تهدید کافران مطرح شده‌اند. قصه‌های قرآن تدبر، اندیشه، آینده‌نگری، بیم و اضطراب، شادی و امید را برای مخاطب به ارمغان می‌آورد.

خداوند در تمامی آیات قرآن انسان‌ها را مورد خطاب قرار داده و دعوت به خوبی کرده و او را از گناه و بدی منع کرده است. مقصود از مطالعه تحلیلی جنبه‌های دراماتیک قصه‌های قرآن فراهم کردن زمینه و به دست آوردن ساختار و دانش دراماتیکی در عرصه ادبیات نمایشی است که در حین آن بتوان با پیدا کردن ساخت‌وسازهایی، قصه‌های قرآن را که در ابعاد گوناگون آموزشی، اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی دارای ارزش الهی و اعتباری هستند به آثار نمایشی تبدیل کرد.

با حسین فرخی بیشتر آشنا شویم:

حسین فرخی سال 1338 در اراک متولد شد. او از دانشکده هنرهای زیبا لیسانس بازیگری و کارگردانی تئاتر و از دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس فوق لیسانس همین رشته را دریافت کرد. فرخی در دانشگاه هنر به عضویت هیئت علمی درآمده و صاحب امتیاز، مدیرمسئول و سردبیر ماهنامه سینما و تئاتر است.

علاقه به هنر از دوران کودکی در او بروز کرد و در دوران دبیرستان به فعالیت در تئاتر مشغول شد و با مطبوعات نیز به همکاری پرداخت. بعد از انقلاب از سال 58 تا 60 در کردستان و در دوران سربازی به انتشار هفته‌نامه کارگر سنندج کمک بسیاری کرد. نمایش غروب یک برکه است، یکی از کارهای فرخی در عرصه بازیگری و کارگردانی تئاتر به شمار می‌رود که موفق به کسب رتبه اول نمایشنامه‌نویسی در آمریکا شد. همچنین او در حوزه سینما نیز به فعالیت پرداخته و دو فیلم کوتاه 16 میلیمتری ساخته و در جشنواره فیلم وحدت نیز جوایزی را کسب کرد. فرخی به عنوان دستیار کارگردان در فیلم سینمایی هدایت با ابراهیم حاتمی‌کیا همکاری کرده است.

در بخشی از کتاب ساختار نمایشی قصه‌های قرآن می‌خوانیم:

تفاسیر بسیاری از بدو پیدایش اسلام و زمانی که قرآن کریم بر پیامبر گرانقدر اسلام، حضرت محمد مصطفی (ص)، نازل ‌شده به رشتۀ تحریر درآمده است. در این تفاسیر محققان و پژوهشگران، که علمای اسلامی هستند، از زاویۀ شأن نزول آیات و پی‌گیری ترجمان آن و بر اساس فلسفه، فقه، منطق، تاریخ، و احادیث و روایت‌های گوناگون در صدد تفسیر و تأویل و توضیح آیات برآمده‌اند. در این تفاسیر هدف پژوهشگران و مفسران قرآن آن است که با داشته‌های فقهی و علمی خود در حد امکان بتوانند مخاطبان را به ذات و روح جاودانۀ آیات قرآن رهنمون کنند. طبیعی است مفسران قرآن کریم، نگاهشان به مجموعه تفاسیر علمی، اخلاقی، و تاریخی است و از این زاویه تمام تلاش و توان آن‌ها ساده تفسیر کردن آیات قرآنی و فهم‌پذیر کردن آن برای مخاطبان است. بخش عمده‌ای از دانش تفسیر در این روش متکی بر تسلط بر زبان عربی، فقه و مفاهیم اسلامی، فلسفه، کلام، حدیث، منطق، عرفان، و تاریخ اسلام است.

تفاسیر در فضای قصه‌های قرآن نیز با چنین زاویۀ دیدی همراه است، زیرا قصه‌گویی در آیات امکان راحت‌تر بودن فضای کار را به لحاظ روایت و داستان‌سرایی برای مفسران به وجود می‌آورد. در تفاسیر قصه‌های قرآن نیز مفسران مبنا را مثل سایر سوره‌ها و آیات قرآن بر همان داده‌های علمی و فقهی قرار می‌دهند و کمتر پیش می‌آید که مفسران از زاویۀ فنی و هنری و داستان‌نویسی در تفاسیرشان استفاده کنند. شاید تفسیر عتیق نیشابوری (سورآبادی) مجموعه‌ای باشد که قصه‌های قرآن را به وجوه هنری داستان و رمان‌نویسی و داستان‌سرایی نزدیک کرده است.

تفاسیر قرآن، که مجموعه‌ای بی‌نظیر را در علوم قرآنی به ارمغان آورده است، نگاهی قرآنی، فقهی، و تاریخی را به منظور تحقق، باورپذیری، تحلیل، فهم‌پذیر بودن آیات قرآنی برای مخاطب ایجاد می‌کند که در نوع خود خدمتی شایان در معارف اسلامی قلمداد می‌شود. اما به نظر می‌رسد جای تفسیر قصه‌های قرآنی به لحاظ مفاهیم هنری، روان‌شناسانه، و اجتماعی هنوز هم خالی است.

در این پژوهش، اگرچه از تفاسیر گوناگون در زمینۀ قصه‌های قرآنی استفاده شده و با توجه به ماهیت تحقیق در حوزۀ این قصه‌ها و ذات آن‌ها، نویسنده بدون هرگونه شرح و بسط و گسترش و تفسیر بسیار، سعی کرده به اصل قصه‌ها و روایت آن‌ها همان‌گونه که در قرآن آمده است وفادار باشد.

فهرست مطالب کتاب

پیش گفتار
مقدمه
فصل اول: پیشینه
مقدمه
فصل دوم: مباحث و مفاهیم نظری
واژه شناسی مفاهیم قصه های قرآن
چگونگیِ شکل گیری قصه ها
تقسیم بندی و کیفیت قصه ها در قرآن
تفسیر قصه ها
روش قصه پردازی در قرآن
قصه های قرآن به منزلۀ یک مجموعۀ مستقل
جایگاه قصه ها در تعلیم و تربیت و اخلاق
قصه های قرآن و روایت تاریخ
قصه های قرآن و روایت و داستان سرایی
قصه های قرآن به مثابۀ الگوی زیستی
قصه های قرآن و بایدها و نبایدهای بشری
قصه های اصلی و فرعی قرآن
فهرست قصه های قرآنی
هنر و جایگاه آن در قصه های قرآن
زیبایی شناسی هنر و قصه های قرآن
قصه، داستان، رمان
اصول و فنون داستان و قصه گویی
انواع قصه
درام و نمایشنامه
ساختار نمایشنامه
تطبیق قصه های قرآن و درام نویسی
فصل سوم: تحلیل و بررسی قصه‌های قرآنی
قصۀ آدم (ع)
قصۀ ادریس (ع)
قصۀ نوح (ع)
قصۀ قوم هود (ع)
قصۀ صالح (ع)
قصۀ ابراهیم (ع)
قصۀ قوم لوط
قصۀ یوسف (ع)
قصۀ موسی (ع) و فرعون
قصۀ سلیمان (ع)
قصۀ یونس (ع)
قصۀ اصحاب کهف
قصۀ عیسی (ع)
معراج پیامبر
فصل چهارم: نتایج تحقیق
مقدمه
تم (مضمون) در قصه های قرآن
طرح داستانی در قصه های قرآن
نقطۀ شروع در قصه های قرآن
شخصیت در قصه های قرآن
گفت وگو در قصه های قرآن
تضاد در شخصیت های قصه های قرآن
کشمکش در قصه های قرآن
گره افکنی در قصه های قرآن
بحران در قصه های قرآن
تعلیق در قصه های قرآن
گره گشایی در قصه های قرآن
نتیجه گیری در قصه های قرآن
نمودارهایی از جنبه های دراماتیک در قصه های قرآن
نتیجه گیری
اعلام
منابع و مآخذ