معرفی و دانلود کتاب رویکردهای پدیدارشناسانه به اخلاق و تکنولوژی اطلاعات

معرفی کتاب رویکردهای پدیدارشناسانه به اخلاق و تکنولوژی اطلاعات

کتاب رویکردهای پدیدارشناسانه به اخلاق و تکنولوژی اطلاعات نوشته‌ی لوکاس اینترونا یکی از مقالات دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد است که تأثیرات تکنولوژی و چالش‌های اخلاقی آن در دنیای امروز را از نگاه پدیدارشناسی مورد بررسی قرار می‌دهد. این اثر تأمل‌برانگیز برای اهالی تفکر و اندیشه که درصددند تا از دیدگاه فلسفی به درک عمیق‌تری نسبت به تأثیر توسعه‌ی فناوری و ارتباطات بر جوامع انسانی برسند، قابل توجه خواهد بود.

درباره‌ی کتاب رویکردهای پدیدارشناسانه به اخلاق و تکنولوژی اطلاعات

شکی نیست که گسترش حوزه‌ی فناوری اطلاعات و رشد ارتباطات در دنیای امروز، تغییرات و تحولات بسیاری را در زندگی بشر ایجاد کرده است و نه تنها بر عملکرد انسان‌ها اثرگذار بوده، بلکه بر ماهیت و موجودیت نوع بشر نیز تأثیراتی داشته است. کتاب رویکردهای پدیدارشناسانه به اخلاق و تکنولوژی اطلاعات (Phenomenological Approaches to Ethics and Information Technology) اثر لوکاس اینترونا (Lucas Introna) قصد دارد به پیامدها و نتایج این تغییرات و دگرگونی‌ها بپردازد؛ موضوع مهم و چالش‌برانگیزی که درمورد آن اختلاف نظرها فراوان است.

چنانچه اختلاف نظرهای افراد درمورد تأثیرات تکنولوژی اطلاعات را ردیابی کنیم، هر کدامْ ما را به مسیر متفاوتی رهنمون خواهند ساخت و هر یک به شیوه‌ای متفاوت رابطه‌ی میان جامعه و فناوری اطلاعات را برایمان تفسیر خواهد کرد. در این بین پرسش‌های مهمی نیز در باب ماهیت بشر، فاعلیت انسان، آزادی و بسیاری مسائل دیگر نیز مطرح می‌شود.

لوکاس اینترونا با اقرار به این واقعیت که در این مقاله نمی‌توان این مسئله‌ی فکری گسترده را به‌ طور کامل بررسی کرد، تنها به این امر بسنده می‌کند که با رویکرد پدیدارشناسانه به تفسیر فناوری اطلاعات و پیامدهای اجتماعی و اخلاقی آن بپردازد. هرچند پیش از آن به این نکته‌ی مهم اشاره می‌کند که پدیدارشناسی رویکردهای مختلفی را در بر می‌گیرد که با وجود اشتراکات متعدد، الزاماً یکسان نیستند.

بااین‌حال، اینترونا با استناد به نظر دان اید، اذعان می‌کند که باور پدیدارشناسی بر این است که میان ما و پدیده‌هایی که در جهان تجربه می‌کنیم، ارتباطی از نوع هم‌ساختی وجود دارد. به همین دلیل است که پدیدارشناس‌ها عقیده دارند که برای درک رابطه‌ی میان جامعه و تکنولوژی، لازم است که چگونگی معنابخشی این دو به یکدیگر عیان شود.

لوکاس اینترونا در ابتدا دیدگاه‌های مختلف درباره‌ی ماهیت تکنولوژی اطلاعات را تشریح و واکاوی می‌کند و در بخش دوم رویکردهای پدیدارشناسانه نسبت به فناوری را مورد بررسی قرار می‌دهد. در بخش سوم پای اخلاق را نیز به میان می‌کشد و از ارتباط آن و تأثیرپذیری‌اش نسبت به تکنولوژی سخن می‌گوید. سپس پدیده‌ی مجازگونگی را مطرح می‌کند که به عقیده‌ی او یکی از موضوعاتی است که همواره نظر پدیدارشناسان را در حوزه‌ی فناوری اطلاعات به خود جلب می‌کند. نویسنده همچنین به بررسی نظرگاه‌های مختلف در باب مجازی بودن و اجتماع می‌پردازد. درنهایت با یک نتیجه‌گیری مختصر تحلیل‌های پدیدارشناختی در باب مسئله‌ی اخلاق در فضای مجازی را شرح می‌دهد.

کتاب رویکردهای پدیدارشناسانه به اخلاق و تکنولوژی اطلاعات یکی از مدخل‌های دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد محسوب می‌شود. این دانشنامه‌ی ارزشمند در سال 1995 در دانشگاه استنفورد و به سرپرستی ادوارد ن. زالتا شکل گرفت و همچنان نویسندگان و پژوهشگران مختلفی مقالات ارزنده‌ای را به آن می‌افزایند. مقالات این دانشنامه به زبان انگلیسی و به طور رایگان از طریق اینترنت قابل دسترس است، با این حال ترجمه‌ی مدخل‌های خواندنی این دانشنامه به فارسی، به‌مرور مخاطبان فارسی‌زبان را با این دانشنامه آشنا کرد. امری خطیر که دبیری آن را مسعود علیا در نشر ققنوس بر عهده داشته است. این کتاب خواندنی نیز با ترجمه‌ی ابوالفضل توکلی شاندیز و با همت این نشر در دسترس مخاطبان قرار گرفته است.

کتاب رویکردهای پدیدارشناسانه به اخلاق و تکنولوژی اطلاعات برای چه کسانی مناسب است؟

کسانی که به فلسفیدن در باب موضوعات دنیای معاصر به‌ویژه حوزه‌ی تکنولوژی و تأثیرات آن بر اجتماع و اخلاقیات علاقه دارند، مطالعه‌ی این کتاب برایشان جذاب خواهد بود.

در بخشی از کتاب رویکردهای پدیدارشناسانه به اخلاق و تکنولوژی اطلاعات می‌خوانیم

رایج‌ترین دیدگاه نسبت به تکنولوژى اطلاعات آن را نوعى دست‌ساخته یا ابزار مى‌داند که به‌آسانى، براى استفاده یا عدم استفاده، در دسترس است تا انسان‌ها بتوانند به اهداف و نتایج مورد نظر خود دست پیدا کنند. ممکن است برخى از این ابزارها بسیار مفید باشند و برخى هم چنین نباشند. وقتى استفاده‌کنندگان (توجه داشته باشید که اصطلاح «استفاده‌کننده» در این‌جا مهم است) از ابزار یا دست‌ساخته‌اى (واژه‌پرداز، تلفن همراه و غیره) بهره مى‌گیرند، ابزار مذکور بر شیوه انجام دادن کارهایشان تأثیر مى‌گذارد. مثلاً، اگر نوشتن را با واژه‌پرداز انجام بدهم، فعالیت‌هاى نوشتارى‌ام نسبت به وقتى که از کاغذ و قلم استفاده مى‌کنم متفاوت خواهد بود؛ به عنوان نمونه، با استفاده از قابلیت «بریدن و چسباندن» در واژه‌پرداز به‌آسانى مى‌توانم اندیشه‌هاى خود را حروفچینى و بعدا آن‌ها را از نو مرتب کنم، بدون آن‌که نگران این باشم که کل مطلب را از نو بنویسم. به این ترتیب، ابزارها امتداد قابلیت‌هاى انسانى‌اند و به ما امکان مى‌دهند به چیزهایى دست پیدا کنیم که تنها با تن خود نمى‌توانیم به آن‌ها برسیم و مى‌توان افزود که برخى از ابزارها نسبت به برخى دیگر «امتداد» بیشترى دارند، چنان‌که مقایسه میان قلم و واژه‌پرداز این نکته را نشان مى‌دهد. بر اساس این دیدگاه، باید تأثیر استفاده از ابزارها (در این مورد، تکنولوژى اطلاعات) بر جامعه انسانى را درک کنیم ابزارهایى که در فعالیت‌هاى روزمره اختیار مى‌شوند و به کار مى‌روند. مثلاً، برقرارى ارتباط با تلفن همراه چه تغییرى در تعامل اجتماعى و روابط اجتماعى ما پدید مى‌آورد؟ دیدگاه مذکور با طرح چنین سؤلى در درجه اول دلمشغول تکوین تکنولوژى نیست، یعنى نمى‌خواهد بپرسد که تکنولوژى در اصل چرا و چگونه پدید آمده است. این دیدگاه عمدتا فرض مى‌کند که طراحى یک تکنولوژى خاص امرى است منطقى و عینى؛ مى‌توان آن را راه‌حلى مهندسى یا علمى براى مسئله‌اى خاص نامید.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار دبیر مجموعه
درآمد
1: دیدگاه‌هایى درباره ماهیت تکنولوژى اطلاعات
2: رویکردهاى پدیدارشناسانه به تکنولوژى
3: اخلاق و تکنولوژى اطلاعات
4: پدیدارشناسى، اخلاق و تکنولوژى اطلاعات: مورد مجازگونگى
5: نتیجه‌گیرى
کتابنامه
واژه‌نامه انگلیسى به فارسى
نمایه