معرفی و دانلود کتاب دیوان اشعار ایرج میرزا

معرفی کتاب دیوان اشعار ایرج میرزا

کتاب دیوان اشعار ایرج میرزا، دروازه‌ی ورود علاقه‌مندان دنیای شعر و خیال، به ادبیات دوران قاجار و مشروطیت است. ایرج میرزا، خالق این منظومه‌ی تکرارنشدنی، با زبان وزن و قافیه و با توانمندی بی‌نظیر خود در خلق ظرایف کلامی، دغدغه‌های زمانه‌ی خود را به گوش خوانندگان می‌رساند. این اثر شامل مجموعه‌ی کاملی از اشعار این ادیب در قالب‌های شعری مختلف ازجمله قصیده، غزل، مثنوی، قطعه، رباعی، مربع ترکیب و همچنین شعر نو است.

درباره‌‌ی کتاب دیوان اشعار ایرج میرزا

وقتی به تاریخچه‌ی ادبیات فارسی در دوران مشروطیت نگاه می‌اندازیم، نام ایرج میرزا، در بین شاعران و نویسندگان آن زمانه، خوش می‌درخشد. خالق کتاب دیوان اشعار ایرج میرزا، این‌روزها با زبان تیز و گزنده‌اش‌ در بیان موضوعات انتقادی و گلایه از مشکلات و مصائب دوران خود شناخته می‌شود. اما گستره و سیطره‌ی ادبی ایرج میرزا و توانمندی او در خلق انواع شعر و قالب‌های ادبی بیش از این‌هاست؛ و شاید تنها راه نفوذ در اعماق دنیای ذهنی این شاعر، گشت‌وگذار در دیوان اشعار او باشد.

ایرج میرزا از نوادگان فتحعلی‌شاه قاجار و از اشراف‌زادگان دوران خود بود؛ از همین جهت نیز قسمت مشخصی از دیوان اشعار ایرج میرزا و به‌ویژه بخش قصاید او به مدح و تمجید بزرگان و شاهزادگان قاجار اختصاص دارد. این قصاید، عناوین و موضوعات متنوعی را در بر می‌گیرند و علاوه‌بر ارزش ادبی ویژه‌ی خود، از ارزش تاریخی برای آشنایی با سیر حوادث و شخصیت‌های تاریخی برخوردارند. «در مدح اعتضادالسلطنه» و «در مدح امیر نظام»، از نمونه اشعار مدحی ایرج میرزا در بخش قصاید دیوان او هستند. با وقوع مشروطیت و تحولات سیاسی عظیم در زمانه‌ی ایرج میرزا، اشعار او نیز رنگ‌وروی تازه‌ای به خود می‌گیرند و به‌سوی ادبیات انتقادی و تربیتی گرایش پیدا می‌کنند. ایرج میرزا به یکی از منتقدان وضعیت سیاست، جامعه و فرهنگ تبدیل می‌شود و سنت‌ها و رسومات نابه‌جا را از زیر تیغ تیز هجویات و هزلیات خود گذر می‌دهد. او در زبان شعری خود، از اصطلاحات عامیانه بسیاری استفاده می‌کند و سلیقه‌ی خاصی را در به‌کابردن ادبیات کوچه‌بازاری در جهان شعر به کار می‌بندد. دو شعر «انتقاد از مستشاران» و «در هجو اعتمادالتجار اصفهانی» را می‌توان از نمونه اشعار شناخته‌شده‌ی ایرج میرزا در بخش ادبیات انتقادی او دانست. ایرج میرزا، همچنین در سرودن اشعار عاشقانه نیز از طبعی قوی برخوردار بود و مجموعه‌ی غزلیات احساسی او در دیوان اشعارش جایگاه ویژه‌ای دارند. شاعر دوران مشروطه، منظومه‌ی عاشقانه و اساطیری ناتمامی به نام «زهره و منوچهر» را در قالب ادبی مثنوی سروده که آن را نیز در دیوان اشعارش می‌توان یافت.

ایرج میرزا، علاوه‌بر تبحر در سرودن غزل، قطعه، قصیده و مثنوی، در خلق قالب‌های کوتاه‌تر همچون رباعی نیز دستی بر آتش داشت. او همچنین در دوره‌های بعدی به سراغ قالب‌های ادبی جدید‌تر نیز رفت و اشعاری را در قالب شعر نو و همچنین مربع ترکیب سرود. کتاب دیوان ایرج میرزا یک بخش به‌خصوص دیگر نیز در انتهای خود دارد و آن، ابیات پراکنده‌ی به‌جامانده از ایرج میرزا و همچنین اشعار ناتمام این شاعر است. درنهایت دیوان اشعار ایرج میرزا، مجموعه‌ی کاملی از سروده‌های این شاعر بی‌تکرار عصر مشروطیت است و تصویر دقیق‌تری را از قدرت ادبی او و همچنین سیر فکری این اندیشمند مترقی، به خوانندگان دنیای شعر و علاقه‌مندان به تاریخ ادبیات نمایش می‌دهد. گفتنی‌ست که این کتاب با تلاش‌های انتشارات ملینا به دست علاقه‌مندان رسیده است.

کتاب دیوان اشعار ایرج میرزا برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به شعر پارسی و به‌ویژه اشعار ادبیات دوران مشروطیت و مخاطبان ادبیات انتقادی از خواندن این اثر لذت می‌برند.

در بخشی از کتاب دیوان اشعار ایرج میرزا می‌خوانیم

طبع من این نکته چه پاکیزه گفت
سهل بود خوردن افسوس مفت
مردم این ملک ز که تا به مه
هیچ ندانند جز احسنت و زه
هر کسی اندر غم جان خود است
فارغ از اندیشه نیک و بد است
بعد که مردم، ‌همه یادم کنند
رحمت وافر به نهادم کنند
گر بر کناس بری یاس را
رنجه کنی شامه کناس را
زانچه پس از مرگ برایم کنند
کاش کمی حین بقایم کنند
دل به کف غصه نباید سپرد
اول و آخر همه خواهیم مرد

فهرست مطالب کتاب

قصیده‌ها
غزل‌ها
مثنوی‌ها
قطعه‌ها
رباعی‌ها
مربع ترکیب
قالب‌های نو
شعرهای ناتمام و بیت‌های پراکنده