معرفی و دانلود کتاب جستارهایی در نام شناسی اجتماعی

معرفی کتاب جستارهایی در نام شناسی اجتماعی

کتاب جستارهایی در نام شناسی اجتماعی به مجموعه مقالاتی پژوهشی اختصاص دارد که بهمن زندی و همکاران در حوزه‌ی زبان‌شناسی اجتماعی نگاشته‌اند. در مطالعات زبان‌شناسی اجتماعی، به بررسی رابطه‌ی متقابل زبان با سایر پدیده‌های اجتماعی مانند جغرافیا و طبقه‌ی اجتماعی پرداخته می‌شود که در این کتاب به‌طور خاص تلاش شده است تا رفتار ایرانیان را در نام‌گذاری با در نظر گرفتن ملاحظات هویتی چندگانه مورد بررسی قرار دهند.

درباره‌ی کتاب جستارهایی در نام شناسی اجتماعی

نام‌شناسی در مطالعات زبان‌شناسی، با وجود داشتن پیشینه‌ای غنی در مطالعات فلسفی، مفهومی نسبتاً نوپا و شاخه‌ای از معناشناسی محسوب می‌شود. شاید در سنت فارسی آنچه به نام «وجه تسمیه» می‌شناسیم تا حدودی بتواند نیای نام‌شناسی امروزی به‌مثابه‌ی شاخه‌ای از زبان‌شناسی اجتماعی تلقی شود. کتاب جستارهایی در نام شناسی اجتماعی مجموعه‌ای از جستارها یا مقالاتی است که بهمن زندی و دانشجویانش در طی سالیان به پژوهش درباره‌ی آن پرداخته‌اند.

در کتاب جستارهایی در نام شناسی اجتماعی با مقالاتی مواجه هستیم که خواندن تمام آن‌ها، تاریخچه‌ی نسبتاً مبسوطی درباره‌ی پیشینه‌ی مطالعات نام‌شناسی به دست می‌دهد. در مطالعات نام‌شناسی به‌صورت خاص از قرن نوزدهم به‌عنوان شاخه‌ای دانشگاهی ظهور کرد؛ اما این مطالعات بیشتر به‌صورت «در زمانی» صورت می‌گرفته‌اند. یعنی پرسش اصلی پژوهشگران این بوده که ریشه‌ی یک نام از کجا می‌آید؟ یا انگیزه‌ی زیربنایی وجود یک نام چه چیزی می‌تواند باشد؟

با گذشت زمان و نضج یافتن آنچه امروزه به‌عنوان زبان‌شناسی نوین می‌شناسیم، مطالعات زبانی تا حدودی شکل «هم‌زمانی» به خودش گرفت. در مکتب زبان‌شناسی سوسوری زبان از دالّ و مدلول (صورت و معنا) تشکیل شده است و رابطه‌ی بین آن‌ها قراردادی تلقی می‌شده است.

البته نام‌شناسی اجتماعی به‌عنوان یکی از زیرشاخه‌های زبان‌شناسی اجتماعی، موضوعی چندبعدی و بحث‌برانگیز است؛ چرا که برای به دست‌دادن توصیفی پایا و علمی نیازمند استفاده از شاخه‌های دیگر علوم انسانی مانند علوم اجتماعی و علوم شناختی نیز هستیم. بهمن زندی و همکاران با بررسی متغیرهای اجتماعی، هویتی و فرهنگی در یک جامعه، به نتایج جالب‌توجهی درباره‌ی ماهیت تغییرات اجتماعی دست پیدا کرده است.

نام گذاری هر چیزی شاید به معنای خلق‌کردن آن چیز باشد؛ آنچه بی‌نام است؛ یعنی مورد اعتنا قرار نگرفته است و اگر بخواهیم از منظر شناختی به این مسئله نگاه کنیم موضوع مطالعه‌ی نام‌شناسی، واقعیت‌های نام‌شناختی‌ای است که باعث مفهوم‌سازی جهان اطرافمان می‌شود. در زبان‌شناسی شناختی مهم‌ترین مسئله‌ای که حائز اهمیت است، شناسایی آن چیزی است که در «جعبه‌ی سیاه ذهن» می‌گذرد و آنچه زبان‌شناسان شناختی در این باره گفته‌اند، این است که هر واژه در نظامی به‌هم‌پیوسته با نام «واژگان ذهنی» قرار گرفته است که هر فرد در توانش زبانی خود و باتوجه‌به همسان‌های ذهنی دیگر آن را بازتاب می‌دهد. اینکه چه عناصری در ذهن وجود دارند و چرا یک سری همسان‌های ذهنی نمود پیدا می‌کنند و دیگری‌ها نه؛ موضوع نام‌شناسی در مطالعات زبان‌شناسی شناختی تلقی می‌شود. نام‌هایی که برای خودمان، فرزندانمان یا مکان‌ها برمی‌گزینیم، هر کدام نمایانگر افکار و آمال درونی و از سوی دیگر ملاحظات ملی، فراملی، اجتماعی و جغرافیایی است.

کتاب جستارهایی در نام شناسی اجتماعی از مجموعه پژوهش‌هایی با محوریت نام‌شناسی در مطالعات زبان‌شناختی تشکیل شده است؛ بهمن زندی در این پژوهش‌ها مطالعات چندجانبه‌ای در حوزه‌های زبان‌شناسی شناختی و اجتماعی و همین‌طور رویکردهای تجربی نسبت به مطالعه‌ی زبان انجام داده‌اند. پژوهش‌ها عموماً با گردآوری داده‌هایی از اسامی افراد، اسامی کافه‌ها یا قهوه‌خانه‌ها برای مشخص‌کردن میزان دخالت متغیرهای اجتماعی و فرهنگی مختلف آغاز شده است و به‌صورت توصیفی - تحلیلی یا به‌صورت تجربی از داده‌ها توانسته‌اند، توصیف قابل‌قبولی از تغییر در یک وضعیت اجتماعی ارائه دهند. مطالعات نام‌شناسی در زبان‌شناسی نوین عموماً به‌صورت هم‌زمانی صورت می‌گیرد و در این پژوهش‌ها شاهد به عاریت گرفتن مبانی زبان‌شناسی شناختی و تحلیل گفتمان انتقادی برای روشن‌کردن جایگاه «نام» در بین ایرانیان هستیم.

پژوهش‌هایی که در کتاب جستارهایی در نام‌شناسی اجتماعی آورده شده‌اند، شاهدانی هستند از آنچه ایرانیان در مناطق مختلف ایران از مسئله‌ی «نام» درک کرده‌اند. آن چیزهایی که توانسته‌اند از هویت فردی خودشان در یک نام به تجمیع برسانند. کتاب جستارهایی در نام‌شناسی اجتماعی نوشته‌ی بهمن زندی با ویرایش فاطمه عظیمی‌فرد در نشر نویسه پارسی به چاپ رسیده است.

کتاب جستارهایی در نام شناسی اجتماعی برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به زبان‌شناسی اجتماعی و دانشجویان زبان‌شناسی و علوم اجتماعی مناسب است.

در بخشی از کتاب جستارهایی در نام شناسی اجتماعی می‌خوانیم

نام، عنصری زبانی است که نمایانگر هویت ما است، زیرا ا گر کسی از شما بپرسد: «شما کی هستید؟»، انتظار دارد «نام» خود را به او بگویید (جوزف، 2014، 1). در جهان مدرن، هویت هر شخص یکی از ابعاد مهم، در شناخت خود، در تعامل و ارتباط روزانه با دیگر اعضای جامعه و در رابطه با نهادها و نظام سیاسی حاکم، از نظر اقتصادی، قانونی و حقوق شهروندی، اجتماعی، و سیاسی است.

فهرست مطالب کتاب

سخن نویسنده
گرایش‌های نام‌گذاری زنان و مردان چهار نسل ایران از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی
دگردیسی هویت و تغییر نام اشخاص؛ یک بررسی نام‌شناختی اجتماعی
روند نام‌گذاری فرزندان در شهر مهاباد از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی
بررسی نام‌گذاری اشخاص در بانه از دیدگاه نام‌شناسی اجتماعی
بررسی لقب‌گذاری دانش آموزان مشگین شهر از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی
مقایسه نام‌گذاری قهوه‌خانه‌ها با کافی شاپ‌های شهر تهران از دیدگاه نام‌شناسی اجتماعی
بررسی هویت‌های چندگانه در نام‌گذاری رسمی و غیررسمی شهر رشت
نام‌شناسی اجتماعی شناختی؛ حوزه نوین مطالعات میان رشته‌ای
نقشه‌ی راه مطالعات نام‌شناسی از رویکرد سنتی تا رویکرد شناختی - اجتماعی
نام‌شناسی از منظر زبان شناسی شناختی اجتماعی با تأکید بر بافت کاربرد‌بنیاد