معرفی و دانلود کتاب جایی پشت واژه‌ها: گفت و گو با شمس لنگرودی درباره ادبیات و هنر

معرفی کتاب جایی پشت واژه‌ها: گفت و گو با شمس لنگرودی درباره ادبیات و هنر

یک گزارش ویژه از سرگذشت ادبیات داستانی و شعر معاصر فارسی. کتاب جایی پشت واژه‌ها یک گفت‌وگوی خواندنی با استاد شمس لنگرودی، ادیب و پژوهشگر شناخته‌شده‌ی ایرانی‌ست که با تلاش مهدی مظفری ساوجی تدارک دیده شده و در قالب بیش از چهل عنوان گرد هم آمده است. تأثیر جریان‌های سیاسی بر تفکر روشن‌فکران و فرهنگ عامه در سال‌های پیش از انقلاب و اثرات مدرنیته بر شعر معاصر تنها گوشه‌ای از سوژه‌های جذاب این گفت‌وگوهاست.

درباره‌‌ی کتاب جایی پشت واژه‌ها

گاهی مرور کردن سرگذشت نام‌آوران ادبیات، تنها از راه خواندن زندگی‌نامه‌ و نقل‌قول‌ها میسر است. اما گاهی نیز این توفیق ویژه نصیب علاقه‌مندان می‌شود که بتوانند خط زندگی یک ادیب را از راه گفت‌وگو با خود آن شخص بزرگ دنبال کنند. کتاب جایی پشت واژه‌ها یکی از همان فرصت‌های استثنایی برای آشنایی نزدیک و عمیق با اندیشه و آثار یکی از نام‌آشنا‌ترین شاعران ایران در سده‌ی اخیر است. مهدی مظفری ساوجی نویسنده‌ و گردآورنده‌ی این اثر زمینه‌ساز گفت‌وگوی به‌یادماندنی با استاد شمس لنگرودی شده و از این‌ طریق از مخاطبان دنیای ادبیات دعوت می‌کند تا شاهد این مصاحبت گرم و خواندنی باشند.

کتاب جایی پشت واژه‌ها تصویر و شمایل دقیقی از سال‌شمار زندگانی پرگهر شمس لنگرودی، و همچنین آثار و اندیشه‌های این مرد بزرگ به دست مخاطب می‌دهد؛ با تمام این‌ها، نمی‌توان این کتاب را تنها یک زندگی‌نامه‌ی ادبی ساده و معمولی پنداشت. کتاب جایی پشت واژه‌ها درحقیقت گذرگاهی به تاریخ ادبیات داستانی و شعر ایران در دهه‌های پیش از انقلاب است. شمس لنگرودی به‌عنوان شاهد و ناظر یکی از جریان‌ساز‌ترین دوره‌های ادبی صد سال اخیر، از همنشینی با افرادی همچون صادق هدایت، ابراهیم گلستان، هوشنگ گلشیری، مهدی اخوان ثالث، نیما یوشیج، فروغ فرخ‌زاد و احمد شاملو می‌گوید و خواننده را با جریان‌های فکری روشن‌اندیشان و حتی جریان‌های ادبیات عامه و کوچه‌وبازار آن دوره باخبر می‌کند. کتاب جایی پشت واژه‌ها را می‌توان همچنین به‌عنوان سندی تاریخی درباره‌ی اتفاقات سیاسی و تأثیر آن بر ادبیات مطالعه کرد. شمس لنگرودی که خود از مورخان ادبی زمانه‌ی ماست، از نقش حوادثی مثل انقلاب سفید و شکل‌گیری احزاب سیاسی چپ‌گرا بر سلیقه و نوشتار نویسندگان می‌گوید.

اما از دیگر ویژگی‌های کتاب جایی پشت واژه‌ها، وجه دیالیکتیک گفت‌وگو میان مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده است. هدف از چنین گفت‌وگویی، تعریف و تمجید صرف از میهمان و مرور سوالات تکراری نیست؛ برعکس، این نوع گفتمان صحنه‌ای برای رویارویی نظرات و ایده‌های متفاوت و طرح آراء مختلف و بعضاً متضاد است. چنین مصاحبه‌ای با هدف روشنگری و رسیدن به افق‌های نو و تازه شکل می‌گیرد و آگاهی‌ دوچندانی به مخاطب عرضه می‌کند. به بیان دیگر کتاب جایی پشت واژه‌ها، یک گفت‌وگوی صرف درباره‌ی مرور دوران‌های گذشته و خاطرات آن نیست، بلکه فرصتی برای بررسی بستر‌های تاریخی و فرهنگی ایران، بهره بردن از تجربه‌ی گذشتگان و رسیدن به مسیری هموارتر برای ادامه‌ی راه است. خواندن آراء و اندیشه‌های استادی به بزرگی شمس لنگرودی در این کتاب به چراغی می‌ماند که راه را برای آینده‌ی هنر و ادبیات ایران‌زمین و دغدغه‌مندان آن روشن‌تر خواهد کرد. گفتنی‌ست که این کتاب خواندنی در مجموعه‌ی انتشارات دیدآور تهیه شده و به دست شما رسیده است.

کتاب جایی پشت واژه‌ها برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به مطالعه‌ی جستار‌های فارسی، زندگی‌نامه‌ی مشاهیر ادبی ایران و همچنین پیگیران پژوهش‌های تاریخ ادبی از خواندن این کتاب لذت بسیاری می‌برند.

در بخشی از کتاب جایی پشت واژه‌ها: گفت و گو با شمس لنگرودی درباره ادبیات و هنر می‌خوانیم

- شما به دروغ اشاره کردید، اتّفاقاً مسئله بعدی من، ناظر به‌همین‌ موضوع است.

از دیگر راز‌های این سرزمین ظاهربینی و تظاهر است. این رباعی خیّام قابلِ‌توجّه است:

شیخی به زنی فاحشه گفتا مستی

هرلحظه به دام دگری پابستی

گفتا شیخا هرآنچه گویی هستم

آیا تو چنان‌که می‌نمایی هستی؟

چرا ما به این مرتبه رسیده‌ایم که حتّی به‌راحتی به ‌خودمان هم دروغ می‌گوییم و روی درستی و راستی این دروغ آن‌قدر پافشاری می‌کنیم که حتّی خودمان هم آن‌ را باور می‌کنیم.

- حالا جالب است که بعداً این را سازماندهی هم کردیم. یک‌ مسیحی اگر گناهی بکند باید برود اعتراف کند تا گناهش بخشوده شود. خوب وقتی اعتراف می‌کند سبک می‌شود. امّا در فرهنگ ما اگر کسی گناه بکند نباید اعتراف کند. باید تَقیّه کند. گناهش را پنهان کند. دروغ بگوید و منکر شود. وگرنه گناهش دوبرابر محاسبه خواهد شد.

- نوعی دروغ، برای اینکه مورد آزار و ستم قرار نگیرد. البته شیعه به تَقیّه مشروعیّت بخشیده با این پیش‌شرط که اگر شخصِ تَقیّه‌کننده در معرض آزار باشد و خطر جانی یا مالی او را تهدید کند می‌تواند تَقیّه کند.

فهرست مطالب کتاب

مقدّمه
سال‌شمار زندگی و آثار شمس لنگرودی
گفت‌وگو
فُرم
حدیثِ 28 مرداد 1332
فراموشیِ جمعی
توهّمِ لایزال
دروغ‌های درونی
شادی‌های گذرا، غمِ پایدار
روزگاران طلایی
هنرمند و حکومت
غلبه احساس بر عقل
اخلاق امری نسبی است
افسون سنّت
طنز
ملّی‌گرایی اخوان ثالث، شاملو و هدایت
تفکیک ادبیات از شعر، در اشعار اخوان و شاملو
شعر خراسان و اخوان ثالث
سبک هندی
فروغ و سبک هندی
رباعی و فُرم
اخوان ثالث و سبک هندی
شاملو و سبک هندی
بوف کور و ما
ابراهیم گلستان، فروغ، و رازهای مرگ
مدرنیته ایران، نیما و هدایت
بوف کور و ادبیات منحط
هدایت و فرهنگ عامه
طنز از فضاحت به‌وجود می‌آید، نه از فصاحت
فرهنگ عامه: گنجینه ملّی
باورها بستر توجیه مصائب زندگی است
فرهنگ عامه، کتاب کوچه شاملو، ابوالحسن نجفی
هوشنگ گلشیری
شازده احتجاب و بوف کور
بوف کور، ملکوت، شازده احتجاب
بهرام صادقی
گلشیری و ژورنالیسم
غلامحسین ساعدی
مفهوم سیاسی، ساعدی، چوبک و شاملو
امید و نومیدی و سیاوش کسرایی
نیما، ساعدی، دولت آبادی
ساعدی، کانون نویسندگان، و شب‌های گوته
شاملو، ساعدی و ژورنالیسم
تنهایی ساعدی
تأثیر جنبش سیاهکل بر ادبیات و هنر
پیشبینی انقلاب به‌وسیله بیژن جزنی
انقلاب سفید و حزب توده ایران
خودرأیی شاه
مؤخّره
نمایه
اشخاص
اماکن (شهرها، کشورها، دانشگاه‌ها، انجمن‌ها و...)
کتاب‌ها
شعرها، داستان‌ها، نمایشنامه‌ها و فیلم‌نامه‌ها
نشریّات و مجلّات