معرفی و دانلود کتاب الکتر

معرفی کتاب الکتر

کتاب الکتر یکی از شاهکارهای بزرگ و جاودانه‌ی سوفوکل، درام‌نویس یونانی، است. یک تراژدی جانکاه و تکان‌دهنده که همچنان قادر است بر مخاطبان امروزی نیز تأثیر بگذارد. داستان این نمایشنامه درمورد شخصیت الکتر، دختر شاه آگاممنون است که پس از کشته شدن پدرش به دست ملکه کلی‌تم‌نستر و معشوقه‌ی حریصش، اوژیست، آرزو و خیال انتقام از آنان را در سر می‌پروراند. این نمایشنامه یکی از متون مهمی‌ است که به جنبه‌های اخلاقی و تراژیک انتقام و کین‌خواهی می‌پردازد.

درباره‌ی کتاب الکتر

بعضی از داستان‌ها در طول تاریخ جاودانه می‌شوند. تعدادی از آثار هستند که به متونی برای مطالعه، مکاشفه و تفسیر در ادوار بعدی بدل می‌گردند. کتاب الکتر (Electra) نوشته‌ی سوفوکل (Sophocles) نیز یکی از آثاری‌ست که در طول تاریخ بارها مورد بررسی و بازخوانی قرار گرفته است. درمورد نمایشنامه‌ی الکتر بارها نوشته‌اند و از جنبه‌های روان‌شناختی، فلسفی و تاریخی به آن نگاه کرده‌اند. دلیل اهمیت کتاب الکتر در داستان ویژه‌ای‌ است که روایت می‌کند. داستانی درمورد یک دختر که می‌خواهد، به هر قیمتی شده، انتقام پدرش را از مادر بگیرد و در این راه از برادر تبعیدگشته‌اش طلب کمک می‌کند. در سراسر این داستان، گویی شخصیت الکتر نمی‌تواند به چیزی ورای انتقام پدرش فکر کند؛ پدرش، شاه آگاممنون، که وقتی از جنگ بازگشت توسط ملکه‌اش، کلی‌تم‌نستر، به قتل رسید.

آیا انتقام را می‌توان در موقعیتی بخصوص به‌منزله‌ی عدالت‌خواهی و حق‌طلبی توصیف کرد؟ آیا انتقام و کین‌خواهی می‌تواند مثبت باشد و به پایانی اخلاقی ختم گردد یا در نهایت با تباهی و سیاهی پیوند می‌خورد؟ این پرسشی‌ست که مخاطبان در طول خواندن کتاب الکتر اثر بزرگ سوفوکل با آن مواجه می‌شوند. شخصیت الکتر از سویی به دنبال گرفتن حق پدرش و انتقام از دو شخصیت حریص و بی‌رحم است، اما کین‌خواهی با خشونت، قساوت و دستان خونی همراه خواهد بود. پس یک چالش و تضاد دراماتیک میان ماهیت عدالت و انتقام شکل می‌گیرد که نمایش‌نامه‌ی الکتر را به یک متن گشوده برای برداشت‌ها و تفاسیر گوناگون تبدیل می‌کند. نمایش‌نامه‌ای که نمایه‌ای پیچیده از آرزوها، انگیزه‌ها، اعمال و اندیشه‌های انسانی به مخاطبان ارائه می‌دهد.

الکتر به دنبال انتقام گرفتن است، اما او که دختری لطیف و شکننده‌ است و قدرت چنین کاری را به‌تنهایی ندارد، آرزوی بازگشت برادرش از تبعید را در سر دارد. اورست، برادر الکتر، نیز همچون خواهرش در پی از بین بردن مادر خائن و معشوقه‌ی به قدرت رسیده‌اش است. اورست نیز نقشه‌هایی در سر دارد و به‌صورت مخفیانه و با کمک دوستانش به شهری دیگر نقل‌مکان می‌کند و در جستجوی یک موقعیت بههنگام و ویژه است تا ملکه کلی‌تم‌نستر و اوژیست را بکشد. پس از آنکه در نهایت اورست خود را به خواهرش معرفی می‌کند، هر دو برای انتقام و کین‌خواهی آماده می‌شوند و به سوی رقم زدن یک تراژدی ویرانگر حرکتشان را آغاز می‌کنند. کتاب الکتر توسط عمادالسلطنه سالور ترجمه شده و انتشارات دیدآور آن را عرضه کرده است.

نکوداشت‌های کتاب الکتر

• تمهید به تأخیر انداختن رابطه‌ی میان خواهر و برادری که در ابتدا یک‌دیگر را نمی‌شناسند، مسبب خلق مجموعه‌ای از موقعیت‌های داستانی هوشمندانه می‌شود. (جان گسنر و ادوارد کوئین، کتاب «دانش‌نامه‌ی درام‌های بین‌المللی»)
• از میان شخصیت‌هایی که توسط سوفوکل خلق‌ شده‌اند و به دست ما رسیده‌اند، هیچ‌کدام همچون کاراکتر الکتر تمام صحنه را از آن خود نمی‌کنند. (ادیث هال)
• نمایش‌نامه‌ی الکتر به‌ دلیل تأکیدی که بر اکت یا رخدادهای داستانی دارد، با دیگر تراژدی‌های یونانی متفاوت است. (لس‌آنجلس پست)

اقتباس‌های فرهنگی از کتاب الکتر

• در سال 1909، ریچارد اشتراوس یک اپرای تک‌پرده‌ای با عنوان «الکترا اپوس 58 (Elektra, Op. 58)» روی صحنه برد.
• در سال 1949، ازرا پاند نمایش‌نامه‌ای با عنوان «الکترا» از اثر سوفوکل اقتباس کرد.
• در سال 1995، میکیس تئودوراکیس یک اقتباس اپرا با نام «الکترا» اجرا کرد.

کتاب الکتر برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این اثر به دوست‌داران نمایش‌نامه و تراژدی‌های یونانی توصیه می‌شود.

در بخشی از کتاب الکتر می‌خوانیم

سوفوکل تولدش در 498 سال پیش از میلاد و فوتش در 405 [می‌باشد]. حدود هفتاد مجلس نوشته که حال هفت مجلس باقی است و خود این سه [اثر] شاعر یکی از افتخارهای بزرگ یونان قدیم است. «سوفوکل» که بعد از «اشیل» است، از «اشیل» عیب می‌گیرد که خود را خیلی بالا می‌برد و از خارق عادت حرف می‌زند. من تعریف اشخاص را طوری که باید باشد می‌کنم، نه آن‌طوری که هستند. یعنی انسان تکمیل شده را تعریف می‌کنم، نه این مردان غیرکامل [را].

«اوری پید» همان‌طوری که انسان هست تعریف می‌کند و به حالت حقیقی انسان مردم را به گریه می‌آورد.

‌بالاخره این مجالس و اشعار نثراً ترجمه شده، ما هم به عینه ترجمه می‌کنیم. عجالتاً حکایت «الکتر» را ترجمه می‌کنیم و برای دانستن مطلب مقدمتاً می‌گوییم که «آگاممنون» پادشاه آرگوس و می‌سن در جنگ مشهور تروا سردار کل بود. وقت حرکت از یونان چون باد مساعد نبود و کشتی‌های کل قشون متحد یونان بی‌حرکت مانده بود، محّدسین گفتند چون «آگاممنون» در جنگل مقدس مرالی شکار کرد و این مخالف میل «دیان» رب‌النوع شکار شد. لهذا باد مساعد نمی‌شود. باید برای رب‌النوع شکار، آگاممنون، دخترش را قربانی کند. «آگاممنون» اطاعت کرد، «ایفی ژنی» دخترش را قربانی کرد و باد مساعد شد، به تروا رفتند. ده سال این جنگ طول کشید. بالاخره پس از فتح و خرابی تروا هر یک از پادشاهان و دلاوران به اوطان خود به شکلی مراجعت کردند. «آگاممنون» همین که به وطنش برگشت زنش «کلی‌تام‌نستر» رفیقی پیدا کرده بود. [او] به عنوان اینکه چرا دخترت را قربانی کردی، با رفیقش همدست شد و «آگاممنون» را کشت، که همین حکایت یک مجلس تعزیه «اشیل» است. بالاخره پسر کوچکی «آگاممنون» داشت موسوم به اورست با دو دختر. دختر بزرگ که «الکتر» اسم اوست پسر را از چنگ مادر و رفیق خونخوارش خلاص کرد [و او را] به یک نوکر با صفت پدرش سپرد که او هم «اورست» را از آن مملکت بیرون برد و در ولایت خارج تربیتش کرد. «الکتر» کنیز و خدمتکار مادر و رفیق مادرش که حال شوهرش است و پادشاه مملکت شده، از این غصّه شب و روز گریه می‌کند. تمام امیدش هم این است که روزی اورست بزرگ شده می‌آید و تلافی قتل پدرش را خواهد کرد.

فهرست مطالب کتاب

درگاه سخن
سوفوکل
آثار
آثار ناقصِ به‌دست‌آمده
نگره‌ی سوفوکل به آثارش
مرگ در آثار سوفوکل
عمادالسلطنه سالور
‌آثار
در باب الکتر
‌شناخت شخصیت‌های نمایش الکتر
آگاممنون
الکتر
کلی‌تم‌نستر
‌اوژیست
‌اورست
‌کریزوتمیس
‌ایفی‌ژنی
‌پیلاد
‌آتره
‌منلاس
مجلس تماشاخانه‌ی الکتر
اشخاص این مجلس
الکتر