معرفی و دانلود کتاب تشکیلات فرهنگی از ایده تا عمل

معرفی کتاب تشکیلات فرهنگی از ایده تا عمل

کتاب تشکیلات فرهنگی از ایده تا عمل نوشته‌ی مصطفی قائم پور، با هدف ترسیم نقشه راه و ارائه ایده‌ها و پیشنهاداتی جهت برنامه‌ریزی‌های ساختاری گروه‌های فرهنگی نوشته شده است.

امروزه با وجود صحبت‌های بسیاری که در مورد لزوم کار تشکیلاتی و اصول اخلاقی و رفتاری مربوط آن مطرح می‌شود، یکی از دغدغه‌های اصلی گروه‌های فرهنگی نحوه برنامه‌ریزی، تهیه محتوا و چگونگی تعیین ساختار کار تیمی و گروهی است.

اساسی‌ترین سوالاتی که معمولا در ذهن مسئولان و برنامه‌ریزان مجموعه‌های فرهنگی و تربیتی تداعی می‌شود، آن است که چگونه می‌توان به یک ساختار اجرایی مناسب و با ثبات دست یافت و یا اینکه چه روش‌های جدیدی برای آموزش و انتقال مفاهیم وجود دارد؟ چطور می‌توان هم به ایده‌آل‌ها و هم به واقعیت‌ها و محدودیت‌ها توجه داشت و به یک ساختار منظم فکری در رابطه با برنامه‌ها و اهداف گروه دست یافت؟

کتاب تشکیلات فرهنگی از ایده تا عمل، ماحصل چند سال تجربه حضور مصطفی قائم پور در تشکل‌ها، گروه‌ها، کانون‌ها، هیئات و مراکز علمی، فرهنگی و هنری است و می‌توان محتویات آن را به دو قسمت تقسیم کرد:

1) پرداختن به نکات کلی و راه‌های شکل‌گیری انواع مجموعه‌ها و گروه‌های فرهنگی به صورت کلی
2) ارائه‌ی نمونه‌های جامع ‌از فعالیت‌های فرهنگی و پیشنهاداتی با قابلیت بومی‌سازی و اجرا در مدارس، موسسات، گروه‌ها و کانون‌های فرهنگی، مساجد، تشکل‌های دانشجویی و...

مصطفی قائم پور در این اثر به جای تمرکز بر اصول کارهای تشکیلاتی و گروهی، به ذکر برخی نکات شاخص و در ادامه معرفی مراجع کامل‌تر، بسنده کرده و بیشتر به اصول برنامه‌ریزی و ایده‌هایی جهت ساماندهی مجموعه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی اشاره کرده است.

بنابراین در پایان کتاب، تعدادی منابع مطالعاتی جهت رجوع و تکمیل بحث معرفی شده که مراجعه به آن‌ها، برای علاقه‌مندان فرهنگی بسیار توصیه می‌شود.

در بخشی از کتاب تشکیلات فرهنگی از ایده تا عمل می‌خوانیم:

منظور از مجموعه ایده‌آل، آن دسته از جزئیات و ریز برنامه‌های اجرایی است که انتظار می‌رود مجموعه بعد از طی کردن مسیر خود و با گذر زمان به آن‌ها نزدیک شود و به صورت مداوم عملکرد خود را با آن برنامه‌ها و آن برنامه‌ها را با اهداف اصلی قیاس و ارزیابی کند، تا ادامه‌ی راه برای او روشن شود.

در واقع مجموعه ایده‌آل چشم‌اندازیست که با نزدیک شدن به آن، مجموعه به یک ثبات مدیریتی و اجرایی خواهد رسید. گرچه ممکن است در طول حیات مجموعه، چندین بار ایده‌آل‌ها در برنامه‌ریزی، مجددا تعریف و یا به اصطلاح قلق‌گیری شوند اما این نباید موجب شود که انتخاب ایده‌آل‌ها را کنار گذاشته و بدون داشتن چشم انداز در مسیر کار فرهنگی حرکت کرد.

نکته دیگر که قبلا هم به آن اشاره شد این است که ایده‌آل فکر کردن منافاتی با واقع‌بینانه عمل کردن ندارد، در واقع باید همیشه بدانیم چه چیزی بهترین است و تلاش کنیم برای رسیدن به آن بهتر شویم. و اگر در این راه با ایده‌آل‌ها فاصله داشتیم، به جای سستی و یا کنار گذاشتن آن‌ها باید تلاش خود را با ملاحظه واقعیت‌ها بیشتر از پیش کنیم و از حرکت نایستیم؛ و به قول شاعر موجیم که آسودگی ما عدم ماست...

با وجود آنکه برای رسیدن به ایده‌آل‌ها با موانع و مشکلات زیادی ممکن است روبرو شویم، از آن جایی که وضعیت ایده‌آل یعنی بهترین و بی نقص‌ترین وضعیت، در هنگام تعریف ایده‌آل‌ها، باید چشم خود را بر روی محدودیت‌ها و موانع رسیدن به آن‌ها بست و تنها به انتهای راه فکر کرد و اینکه مجموعه ایده آل در چه شرایط و جزئیاتی باشد تا بهترین نتیجه حاصل شود و بتوان به اهداف خود رسید؟ اما در هنگام برنامه ریزی و تعیین گام‌های رسیدن به مجموعه ایده‌آل، باید به موانع و مشکلات راه نیز، جهت حل آن‌ها توجه کرد و به سایر مسائل که در بخش‌های بعدی به آن‌ها خواهیم پرداخت و این موضوع را به صورت روشن‌تر، مطرح خواهیم کرد.

فهرست مطالب کتاب

سخنی با خوانندگان محترم
مقدمه
نکاتی قبل از شروع
فصل اول: مراحل تشکیل یک مجموعه فرهنگی (تشکیلات فرهنگی)
انتخاب جامعه‌ی هدف
انتخاب هدف
انتخاب نوع مجموعه
الف) نحوه دستیابی به هدف
ب) نوع تامین بودجه
ج) محل استقرار
د) تابعیت
ه) رسمیت
متصور شدن یک مجموعه ایده‌آل جهت دستیابی به اهداف
محتوا و نحوه دست‌یابی به آن
قالب‌ها
چارت مسئولیت‌ها، شرح وظایف و برنامه اجرایی ایده‌آل
تعریف روابط درون و برون گروهی
تشکیل هسته اولیه
تعیین گام‌های رسیدن از هسته اولیه به مجموعه ایده‌آل
نکاتی در مورد تقسیم مسئولیت‌ها
راه کارهایی برای تولید مجموعه‌های گام میانی از طریق بررسی مجموعه ایده‌آل
تلاش گروهی برای عمل به برنامه‌ها
مقایسه، بررسی و ارزیابی مداوم، برای اصلاح در صورت لزوم
فصل دوم: مثال‌ها و ایده‌هایی در رابطه با فعالیت‌های فرهنگی
بخش اول: بررسی مثال‌هایی از تعریف مجموعه فرهنگی (بر اساس مراحل ذکر شده در فصل قبل)
1) یک نمونه مجموعه فرهنگی-تربیتی
شناسنامه
مجموعه ایده‌آل
نگاه کلی به مجموعه به صورت ایده‌آل
چارت دوره‌ها
سرفصل‌های محتوایی دوره‌ها به صورت ایده‌آل
چارت گروهی و شرح وظایف واحدهای مجموعه ایده‌آل
مدیر مجموعه
واحد محتوایی
واحد آموزشی
وظیفه مسئول واحد آموزشی
نحوه کار واحد آموزشی به صورت ایده‌آل
وظیفه مسئولین اجرایی سطوح
روش‌ها و قالب‌های ارائه محتوای آموزشی که توسط مسئول اجرایی قابل پیگیری می‌باشد
واحد امور مالی
واحد پشتیبانی
واحد تفریحی
واحد اردویی
واحد ثبت اطلاعات
واحد مراسم‌ها
واحد استعداد یابی
کارگروه مروجین
کارگروه فیلم سازی
کارگروه نشریه
کارگروه سرود و تواشیح
کارگروه تئاتر و نمایش
کارگروه سایبری
قالب‌ها و شکل‌های اجرای محتوا در مجموعه ایده‌آل
دوره‌ها و روابط درون گروهی
روابط برون‌گروهی
زمانبندی و قوانین ثبت نام
نکات تکمیلی جهت پیاده سازی مجموعه ایده‌آل
گام‌های میانی پس از تشکیل هسته‌ی اولیه
2) یک نمونه گروه رسانه‌ی تصویری دانشجویی
شناسنامه
مجموعه ایده‌آل
گام‌های میانی
بخش دوم: بررسی ایده‌هایی برای کار فرهنگی
1) ارتباط گیری با اعضا در مجموعه
2) ایده‌هایی برای برنامه‌های فرهنگی در مدارس
الف) جذب
ب) تاثیرگذاری
ج) تحول
3) انواع بازی‌ها و مسابقات بر اساس شرایط اجرا
معرفی اجمالی بازی‌ها و تقسیم‌بندی آن‌ها از لحاظ امکانات لازم
بازی‌هایی که نیاز به وسیله‌ی خاصی ندارند
بازی‌هاییی که نیاز به وسیله دارد
بازی‌هایی که نیاز به زمین مناسب هم دارد
بازی‌هایی کاردستی و سازه‌ها
بازی‌هایی فکری و سرگرمی
تقسیم بندی از لحاظ قالب اجرا
بازی‌ها و مسابقات درون کلاسی یا اتوبوسی
بازی‌ها و مسابقات برون کلاسی
مسابقات گروه برتر
مسابقات مراسمی
اتاق بازی
ریتم مناسب سرگرمی‌ها و بازی‌ها
معرفی مراجعی جهت تکمیل بحث