معرفی و دانلود کتاب تالان (تاراج)

معرفی کتاب تالان (تاراج)

کتاب تالان (تاراج) نوشته‌ی بابک جعفرزاده، اثری تاریخی سیاسی است که در بستر رویدادهای پرتلاطم دوره پهلوی اول و دوم روایت می‌شود. این رمان داستان زندگی الیار، پسربچه‌ای از تبار ترک در روستاهای اطراف تبریز را بازگو کرده که سایه‌ی گذشته‌ی سیاسی خانواده‌اش بر سرنوشت او سنگینی می‌کند. این اثر، با بهره‌گیری از شخصیت‌پردازی‌های دقیق، نثر شیوا و بازآفرینی هنرمندانه‌ی فضای تاریخی، خواننده را به سفری فراموش‌نشدنی در زمان و مکان می‌برد، جایی که زندگی مردم عادی یک روستای کوچک، بدون تعارف تحت تأثیرِ مستقیم ایدئولوژی، فرهنگ و سیاست زمانه‌ی خود قرار دارد.

درباره‌ی کتاب تالان (تاراج)

الیار، شخصیت محوری داستان، فرزند طرلان است؛ مردی که به‌عنوان یکی از فدائیان فرقه‌ی دموکرات آذربایجان، در برابر سیاست‌های رضاشاه پهلوی ایستادگی کرد و در نهایت به دست عوامل حکومت سر به نیست شد. این پیشینه‌ی خانوادگی، الیار را در معرض خطر و دشمنی‌های خان‌ها و شاه‌دوست‌های روستای دومانلی‌بئل قرار داده است. داستان تالان (تاراج) نوشته‌ی بابک جعفرزاده با تمرکز بر زندگی این پسربچه و نقل ماجراهایی از زندگی روزمره او، تصویری زنده و تأثیرگذار از تأثیر سیاست‌های کلان حکومتی بر فرد، خانواده و جامعه ارائه می‌دهد.

پسربچه‌ی داستان الیار، به دلیل خطرات ناشی از دشمنی‌های قدیمی، به‌شکلی متناوب نزد دایی و عمویش زندگی می‌کند تا از آسیب‌های احتمالی دشمنانش در امان بماند. این تغییر مکان‌ها بعد جغرافیایی داستان را گسترش داده و به مخاطب اجازه می‌دهد زندگی مردم مناطق مختلف آذربایجان را در آن دوره‌ی حساس از تاریخ ایران مشاهده کند. بابک جعفرزاده در خلال این روایت، از فرصت بهره می‌برد تا تضادهای میان اقشار مختلف جامعه و نیز نقش سنت و مدرنیته در تحولات فرهنگی را به شکلی داستان‌گونه و جذاب به تصویر بکشد.

بابک جعفرزاده با بهره‌گیری از رویدادهای واقعی، از جمله تأسیس و سقوط فرقه‌ی دموکرات آذربایجان، به لایه‌های پیچیده‌ی تاریخ ایران ورود می‌کند. شکست فرقه و خیانت شوروی به اعضای آن، تنها یک بخش از تاریخ سیاسی نیست؛ بلکه سرنوشت خانواده‌های بسیاری را در آن برهه‌ی زمانی تغییر داده که خانواده‌ی الیار نیز از این قاعده مستثنا نیست. پدر او که به‌شدت به آرمان‌های فرقه‌ی دموکرات باور داشت، قربانی این ماجرا شد و زندگی پسرش را برای همیشه تحت‌تأثیر قرار داد.

داستان به طور خاص به دوران رضاشاه و سیاست‌های او می‌پردازد. بابک جعفرزاده این سیاست را از دیدگاه مردم روستاهای دورافتاده بررسی می‌کند؛ جایی که امنیتی‌ها با زور و اجبار به خانه‌ها می‌ریختند و پوشش زنان را تغییر می‌دادند. این بخش از داستان با بهره‌گیری از خاطرات یکی از شخصیت‌های فرعی داستان، قصد دارد به خواننده نشان دهد که چگونه قوانین حکومتی که ظاهراً با هدف نوگرایی و پیشرفت وضع می‌شوند، در عمل به تضادهای عمیق میان حکومت و مردم دامن می‌زنند و تصمیم‌گیری‌های کلان سیاسی، بدون درنظرگرفتن فرهنگ و اصالت مردم، می‌توانند به فجایع اجتماعی منجر شوند. شخصیت‌ها در گفت‌وگوهای خود به این موضوع اشاره دارند که پیشرفت و توسعه، نه با تحمیل قوانین خارجی، بلکه با احترام به فرهنگ بومی و حمایت از مردم است که محقق می‌شود.

کتاب تالان (تاراج) بر عنصر مقاومت و اخلاقیات انسانی نیز تأکید دارد و نشان می‌دهد که حتی در تاریک‌ترین دوره‌ها، ارزش‌هایی چون جوانمردی، غیرت و انسان‌دوستی می‌تواند زنده بماند و الهام‌بخش آیندگان باشند. یکی از بخش‌های برجسته کتاب، نشان می‌دهد که چگونه مردم عادی، باوجود تفاوت‌های عقیدتی و سیاسی، می‌توانند در برابر ظلم و زورگویی، از یکدیگر حمایت کنند. به‌عنوان نمونه، ارباب حاج باباجان که از مخالفان فرقه دموکرات است، در برابر تجاوز خان‌ها و شاه‌دوست‌ها به خانواده‌های فدائیان ایستادگی می‌کند و از آن‌ها محافظت می‌کند.

در داستان بارها به الیار هشدار داده شده که زیاد به صخره‌ها و دره‌ها نزدیک نشود چرا که بادهای وحشی هر کس را که به آنجا نزدیک شود مکیده و با خود به قعر دره‌های تاریک می‌برند... و الیار شخصیت محوری داستان، به‌نوعی در امتداد همین فلسفه رشد می‌کند. او از همان کودکی یاد می‌گیرد که دنیای اطرافش نه‌تنها بی‌رحم است، بلکه به کوچک‌ترین غفلت یا ضعف، بی‌درنگ پاسخ می‌دهد. همین مفهوم به‌نوعی تمثیلی از مبارزات اجتماعی و سیاسی خانواده او نیز می‌تواند باشد. پدر الیار و سایر اعضای فرقه دموکرات نیز در تلاش برای حفظ جایگاه خود در شرایط پرتلاطم آن دوران، بارها با وزش بادِ تغییرات سیاسی و اجتماعی مواجه شدند و در نهایت بسیاری از آن‌ها به دره سقوط کردند.

بابک جعفرزاده با قلمی توانا و نگاهی عمیق، توانسته اثری بیافریند که هم سرگرم‌کننده و خواندنی و هم آموزنده و تفکربرانگیز باشد. این کتاب را از انتشارات نارون دانش بخوانید.

کتاب تالان (تاراج) برای چه کسانی مناسب است؟

برای علاقه‌مندان به تاریخ ایران، مسائل فرهنگی، سیاسی و داستان‌هایی با ابعاد اجتماعی، کتاب تالان (تاراج) می‌تواند یک انتخاب ارزشمند باشد.

در بخشی از کتاب تالان (تاراج) می‌خوانیم

در یک روز کوتاه پاییزی که هوا در روستای اوشکایا برخلاف روستای دومانلی‌بئل زیاد سرد نبود، الیار چشمانش را باز کرد و دید لنگ ظهر است و او هنوز خوابیده. او که مانند اکثر اهالی روستای دومانلی‌بئل سخت‌کوش و سحرخیز بود، این بار به علت خستگی راه نتوانسته بود صبح زود بیدار شود. او بعد از بیدار شدن، متوجه شد که عمویش از صبح علی‌الطلوع آنجا را ترک کرده است و به‌همین دلیل احساس دل‌تنگی کرد. الیار همیشه بعد از رفتن عمویش چنین احساسی داشت و چون خانواده اوستابکتاش این قضیه را می‌دانستند سعی می‌کردند حواسش را پرت کنند تا او بعد از یکی دو روز به شرایط جدید عادت کند.

الیار در روزهای بعد به همراه دایی بکتاش، پسردایی‌اش بایرام و بقیه اهالی در خارج روستای اوشکایا به کار و فعالیت مشغول شد و کم‌کم روستای خود را فراموش کرد. در اینجا نه از ژاندارم و خان‌ها خبری بود و نه از شاه‌دوست‌ها. او هر روز به همراه بایرام به کنار صخره‌های بلند می‌رفت و به امید پیدا کردن تخم و جوجه قرقی از برخی صخره‌هایی که ارتفاع کمی داشتند بالا می‌رفت. ولی قرقی‌ها زرنگ‌تر از این حرف‌ها بودند و لانه خود را در جاهایی می‌ساختند که دسترسی به آن‌ها کاملاً غیرممکن بود. ضمن اینکه فصل تخم‌گذاری قرقی‌ها نیز سپری شده بود و کار بچه‌ها آب در هاون کوبیدن بود. دایی‌بکتاش با گفتن چیزهای خوب راجع به آن صخره‌ها ترس الیار را نسبت به آن‌ها از بین برده بود و فقط توصیه می‌کرد به کناره صخره‌های اطراف دره‌های عمیق نزدیک نشود و در این مورد گفته‌های عموی او یعنی مش‌داداش را تصدیق می‌کرد و می‌گفت: «همیشه بادی از طرف کوه‌ها و صخره‌های اطراف به‌طرف دره‌های تاریک می‌وزد که در بعضی جاها به‌نظر می‌رسد آن بادها در یک جا جمع شده و بسیار قدرتمند می‌شوند و ممکن است کسی را که حواسش نباشد به ته آن دره‌ها بیندازد.» اهالی چند نفری را سراغ داشتند که قبلاً چنین اتفاق شومی برایشان افتاده بود.