معرفی و دانلود کتاب ایران اسلامی در مواجهه با تکنولوژی غرب

معرفی کتاب ایران اسلامی در مواجهه با تکنولوژی غرب

کتاب ایران اسلامی در مواجهه با تکنولوژی غرب نوشته محمدحسین بادامچی، شامل آخرین دستاوردهای فکری اندیشمندان ایرانی در مورد ورود تکنولوژی غربی به ایران و اثرات فرهنگی آن است.

این کتاب در پنج فصل و پنج جریان فکری – فلسفی معاصر گردآوری شده است. فصل اول به قدیمی‌ترین سنت فلسفی ایران یعنی فلسفه اسلامی می‌پردازد و مقالات افراد به‌نامی چون سید حسین نصر، مهدی گلشنی، جمیله علم‌الهدی، حجت‌الاسلام خسروپناه و حجت‌الاسلام پارسانیا در این بخش آورده شده است.

در فصل دوم به سنت معاصر پرنفوذ دیگری پرداخته شده که در سال‌های بعد از انقلاب مهم‌ترین مسئله برای بحث در مورد معضل تکنولوژی در ایران بوده است. سنت تکنولوژی به مثابه گشتل که با جدی گرفتن اندیشه‌های مارتین هایدگر – فیلسوف آلمانی نیمه اول قرن بیستم و افرادی مانند احمد فردید در ایران، تکنیک را یکی از مهم‌ترین موضوعات و مشکلات ریشه‌ای مواجهه ایران اسلامی با مدرنیته و جهان غربی محسوب می‌کنند.

فصل سوم با اتکا به سنت تاریخی فلسفی ایده‌آلیسم آلمانی به مسئله تکنولوژی به عنوان یکی از مصادیق معضل تاریخی تجدد ایرانی نگاه می‌کند. ابراهیم فیاض و محمدعلی مرادی در این فصل به بحث در این مورد پرداخته‌اند. فصل چهارم به فلسفه تکنولوژی به عنوان مهم‌ترین رویکرد آکادمیک مطالعات تکنولوژی اختصاص دارد. در این بخش مصطفی تقوی، علی پایا و حجت‌الاسلام پیروزمند در این مورد به مباحثه پرداخته‌اند.

فصل پایانی نیز به دانش سیاست‌گذاری تکنولوژی در جهت پرداختن به وجهه عملیِ بحث از تکنولوژی اختصاص دارد. در این فصل افرادی مثل شجاعی زند، رفیعی آتانی و حسن بنیانیان نگاهی انتقادی به شرایط سیاست‌گذاری تکنولوژی در ایران دارند و پژوهشگرانی مانند سوزنچی، طباطباییان، فاتح راد، نادری و تقوی در مورد ابعاد سیاست‌گذاری بومی و اسلامی تکنولوژی در ایران به بحث نشسته‌اند.

همایش فرهنگ و تکنولوژی با هدف ایجاد پلی فکری میان دو حوزه جدا افتاده فرهنگ و تکنولوژی در موقعیت تاریخی کنونی ایران با پنج محور «ما و مسئله تکنولوژی»، «مبانی فرهنگی تکنولوژی»، «اسلام و تکنولوژی»، «جمهوری اسلامی و چالش توسعه‌گراییِ غیرفرهنگی» و «راه آینده» به صورت نوزده سخنرانی و دو نشست در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد که مطالب کتاب پیش رو را تشکیل داده‌اند.

در بخشی از کتاب ایران اسلامی در مواجهه با تکنولوژی غرب می‌خوانیم:

فرهنگْ اجمالاً عبارت است از باورها، هنرها، عادات، اخلاق، مواریث ملی، و خصلت‌های بومی. اگر به فرهنگ ایرانی، چه قبل از اسلام و چه بعد از آن، نگاه بکنید، می‌بینید که بخش عمدۀ آن معارف دینی بوده است. درواقع، معارف دینی، اخلاق، و حکمت بخش‌های اصلی فرهنگ هستند. فرهنگ حکم می‌کند که جامعه در چه جهتی [پیش] برود، چه روش‌هایی را پیش بگیرد، با مشکلات عصر چگونه برخورد کند و به چه چیزهایی اولویت بدهد.

ناصرخسرو هزار سال پیش تعریف زیبایی از فرهنگ بیان کرده است:

گردآورندۀ همۀ تجربت‌ها و دانش‌های آدمی را فرهنگ خوانند و در فایدت آن گویند که مرد را قانع کند تا اصول را برگزیند و فروع را فروگذارد و ضرورت را بر صورت رجحان دهد.

متأسفانه، در وضعیت فعلی در جامعۀ ما فرهنگ بخشِ فراموش‌شده است. علم و تکنولوژی اولویت‌های اولیه به حساب می‌آیند، بدون‌ اینکه توجه بشود جهت‌گیری علم و تکنولوژی به‌شدت متأثر از فرهنگ حاکم در جامعه است. اصلاً علم و تکنولوژی را برای چه می‌خواهیم و می‌خواهیم به کجا برسیم؟ هدف ما چیست؟ بنده مطمئن هستم که اگر در جامعۀ ما از دانشجویان دانشگاه‌ها نظرخواهی بشود که ما علم و تکنولوژی را برای چه می‌خواهیم، به جواب روشنی نمی‌رسیم.

در زمان‌های گذشته، تکنولوژی به دنبال علم نبوده است. [تکنولوژی] کشف بشر برای رفع نیازهایش بود و آثار آن هم خیلی محدود بود. اما در عصر جدید، تکنولوژی بیشتر از علم حاصل شد و این تفاوتْ اساسی است. فریمن دایسون، که از فیزیک‌دانان بسیار برجستۀ معاصر است، یک تفاوت اساسی تکنولوژی قدیم و تکنولوژی جدید را بیان می‌کند. او می‌گوید: تکنولوژی قدیم، مثلاً دوچرخه (در زمان‌های نزدیک‌تر به خودمان)، خیرِ عام داشت و فقیر و غنی به آن دسترسی داشتند. تکنولوژی‌های جدید عمدتاً در دست اغنیا و قدرتمندان است.

فهرست مطالب کتاب

پیش گفتار
مقدمه
فصل اول: گفت‌وگوی قدسی و عرفی: فلسفۀ اسلامی و تکنولوژی غربی
نکاتی دربارۀ رابطۀ تکنولوژی و فرهنگ در دامن تمدن اسلامی و ایرانی
تکنولوژی در آیندۀ انقلاب اسلامی ایران
الگوی نظم اجتماعی در شهر مدرن و اسلامی
چرا در تکنولوژی فرهنگ مهم است؟
رابطۀ اسلام و تکنولوژی
رویکردی واقع‌گرا در مواجهۀ اسلام و فناوری
فصل دوم: مسئلۀ لاینحل تکنیک: تکنولوژی به مثابۀ گشتل
آیندۀ تکنولوژی
تکنولوژی؛ آری و نه
تکنولوژی: خطر یا ناجی؟
مناسبات فرهنگیِ دین و تکنولوژی
تکنولوژی و تفکر تکنیکی
فصل سوم: معضل تاریخی تجدد ایرانی: پرسش از بنیادهای فلسفی تاریخی تکنولوژی
«مهندس مسلمان» چگونه ممکن است؟
ابتلای ایران معاصر: مکتب غربی تکامل تکنولوژی و بحران معنا
فصل چهارم: تحلیل چیستی تکنولوژی: رویکردهای فلسفۀ تکنولوژی
در قوّت‌ها و ضعف‌های مهندسی و رابطۀ متقابل آن با علوم انسانی و اجتماعی یک ارزیابی نقادانه از منظر عقلانیت نقاد
سه سطح تأثیرگذاری مبانیِ شناختی‌هنجاری بر تکنولوژی
جهت‌داریِ تکنولوژی با ملاحظۀ سطوح تکنولوژی
فصل پنجم: جمهوری اسلامی و مسئلۀ توسعه: چالش‌های سیاست‌گذاری تکنولوژی در ایران
فرهنگی‌سازی توسعه با دو راهبرد
جمهوری اسلامی و چالش توسعه‌گرایی غیرفرهنگی
رسالت فراموش شدۀ استعدادهای درخشان در نظام‌سازی اسلامی
آسیب‌شناسی سیاست‌گذاری علم و تکنولوژی در جمهوری اسلامی ایران
نشست «تکنولوژی در الگوی اسلامی ‌ایرانی پیشرفت»