معرفی و دانلود کتاب ادغام یا انحلال

معرفی کتاب ادغام یا انحلال

کتاب ادغام یا انحلال به بررسی کارکرد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور می‌پردازد و به این سؤال پاسخ می‌دهد که آیا با انحلال این سازمان، نظام برنامه‌ریزی کشور دچار اختلال شد یا خیر.

برنامه‌ریزی یک فرایند بسیار هوشمندانه است که در آن مدیریت یک نظام، به تعیین اهداف نظام در زمان مورد نظر می‌پردازد و استراتژی‌ها و چارچوب‌های تصمیم‌گیری را برای دستیابی به اهداف معین شده، با توجه به محدودیت‌ها تعیین می‌کند.

برنامه‌ریزی، تلاش آگاهانه‌ی دولت برای ایجاد هماهنگی در تصمیم‌های اقتصادی در طولانی مدت و اثر گذاشتن، جهت دادن و گاهی کنترل سطح و رشد متغیرهای اصلی اقتصادی یک کشور، برای دستیابی به اهداف از پیش مشخص شده است.

چرا در سازمان مدیریت تغییر ایجاد شد؟ آیا با تغییر ساختاری سازمان مدیریت و تبدیل شدنش به معاونت برنامه‌ریزی شرایط بهبود پیدا کرد؟ کدام تفکر منطقی است؟ انحلال سازمان یا وجود نهادی به نام سازمان مدیریت؟ چرا عده‌ای فکر می‌کنند باید سازمان مدیریت دوباره بازگردد؟ این تفکر از کجا نشأت گرفته است؟ در کتاب پیش رو به این سوال‌ها پاسخ داده شده است.

در بخشی از کتاب ادغام یا انحلال می‌خوانیم:

انحلال سازمان برنامه، قدرت سیاسی دولت نهم و دهم را افزایش داده است؛ به طوری که مصوبات ناگهانی و تصمیمات خلق‌الساعه، به ویژه در سفرهای استانی، به راحتی مسیر تصویب و اجرا را سپری کرده‌اند. اجرای پروژه‌های دولتی در دولت احمدی‌نژاد بیشتر از آنکه مدیون نظر کارشناسی سازمان برنامه و تجزیه‌ و تحلیل‌های مالی و بودجه‌ای آن باشد، مرهون چانه‌زنی استانداران و نمایندگان با دولت در سفرهای استانی بوده است. این بدان معناست که در این دوره‌ی هشت‌ساله، اقتدار سیاسی (و دقیق‌تر بگوییم اقتصاد سیاسی) دولت افزایش معناداری یافت و تصمیمات مهم اقتصادی منوط به روابط سیاسی (به جای ضوابط اقتصادی) شد. وجود و استقلال سازمان برنامه یعنی دولت پرسش‌گر است و سازمان برنامه‌ پاسخ‌گو. حال آنکه ادغام یا انحلال آن این روند را معکوس می‌سازد و دولت را پاسخ‌گو و آن نهاد را پرسش‌گر می‌کند.

در واقع وجود نهاد کارشناسی مستقل در بدنه‌ی دولت این ‌گونه به لحاظ سیاسی قابل تفسیر است که دولت سؤال از اجرا یا عدم اجرای یک پروژه‌ی اقتصادی دارد و آن نهاد در صدد پاسخ برمی‌آید؛ حال آنکه در صورت ادغام یا انحلال این نهاد، دولت به جای سؤال، پاسخی را در اختیار آن نهاد قرار می‌دهد و کارشناسان اقتصادی باید به دنبال توجیه آن پاسخ باشند. البته در حالت اول که سازمان برنامه استقلال نظری دارد نیز نمی‌توان دولت را مکلف به اجرای نظرات آن نهاد ساخت؛ چرا که سازمان برنامه با هر عنوان و با هر سطحی از استقلال، ذاتاً نهادی مشورتی است.

در این بخش می‌توان به نکته‌ی دیگری نیز اشاره نمود. دولت نهم از همان روزهای نخستین با شعار «عدالت‌گرایی»، به دنبال ترویج و تثبیت گفتمانی جدید در فضای اقتصادی کشور بود که نافی نهادها و حتی رویه‌های اقتصادی مرسوم در کشور شد که یکی از الزامات این نگاه، انحلال و تغییر عجولانه‌ی برخی مظاهر اقتصاد متعارف در کشور، نظیر سازمان برنامه بود. البته ادعای نویسنده این نیست که نهادها و رویه‌های اقتصادی مرسوم و وارداتی، نظیر سیستم بانک‌داری و بودجه‌ریزی، درست و غیرقابل تغییر است، بلکه مراد این است که آیا جایگزین مناسبی برای این موارد تعبیه شد یا دولت تنها به دنبال انحلال و تغییر آن‌ها بود. آیا صرف وارداتی‌ بودن یا غربی ‌بودن نهادها و رویه‌های اقتصادی کشور مجوزی برای انحلال آن است یا باید زمانی این اقدام را مجاز شمرد که جایگزین مناسبی برای آن وجود داشته باشد؟

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
آیا نبود سازمان مدیریت احساس می‌شود؟
چند سؤال از کسانی که قصد احیای سازمان مدیریت را دارند
چرا معاونت برنامه‌ریزی نتوانست کارایی سازمان مدیریت را داشته باشد؟
چرا نباید سازمان مدیریت احیا شود؟
اگر سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بود، بحران ارزی را پیش‌بینی می‌کرد
آیا با انحلال سازمان مدیریت، نظام برنامه‌ریزی منحل شد؟