نقد، بررسی و نظرات کتاب صوتی سفرنامه ناصر خسرو - ناصرخسرو
مرتب‌سازی: پیش‌فرض
دکتر آیدین معتمدین
۱۴۰۲/۱۱/۱۸
21
با سلام. اگر بخوام در مورد کتاب صوتی و فایل صوتی سفرنامه ناصر خسرو نظر بدهم باید بگویم که گویش و خوانش این کتاب به نحو احسن صورت گرفته که جای تقدیر دارد اما، در مورد خود کتاب انتقاداتی وارد هست که تشریح آن‌ها مستلزم تقریر حداقل یک مقاله علمی-پژوهشی مستقل است؛ با این حال به صورت بسیار مختصر به دو تحلیل از این کتاب میپردازم: ۱. ناصر خسرو می نویسد: از تبریز رد شدم، با شاعری قطران نام ملاقات کردم. تبریز یکی از قصبه‌های آذربایجان است و قطران فارسی خوب بلد نبود. ناصرخسرو هنگام بازگشت از سفر و عبور از ارّجان مینویسد: ارّجان با داشتن جمعیتی نزدیک به بیست هزار نفر، شهر نسبتاً بزرگ و آبادی هست. حال سوال من از حاج ناصر این است که خودت اعلام میکنی که سه سال قبل در تبریز زلزله‌ای آمده و جمعیتی نزدیک به چهل هزار نفر را کشته است. شهر باید حداقل ۸۰ هزار نفر جمعیت داشته باشد تا نصف آن در زلزله از بین برود. پس چطور تبریز با داشتن حداقل ۸۰ هزار نفر یک قصبه است اما ارّجان با ۲۰ هزار نفر شهری بزرگ محسوب می‌شود؟ ۲. یکی از علل بدبختی مردم افغانستان همین سفر نامه ناصر خسرو است. حتما می‌پرسید چرا؟ مردم افغانستان در طول هزار سال گذشته کتاب سفرنامه را در مکتب‌های خود خوانده‌اند. از آن جایی که مطالب هر نوشته‌ای بر خواننده تاثیر می گذارد، بنابر این هر افغان ناخودآگاه این امر را در ذهن خود پروانده که یک روز و به ویژه در ایام جوانی کشور خود را ترک کند و روزگار خود را در سایر کشورها و بلاد سپری کند، هر چند این سفر و یا همانا ترک وطن به قیمت رنج کشیدن ها، بی پناهی و وابسته شدن به دیگران باشد غافل از این که ماندن در کشور خود و ساختن آن هزار برابر بهتر از مهاجرت از نوع آوارگی است.
سفرنامهٔ ناصرِ خسرو که یادداشتهای نوشته شده توسط ناصر خسرو قبادیانی بلخی و گزارشی از یک سفر هفت ساله است را دوست داشتم. در کتاب از احوال مردم، سرزمین شان و بیان پدیده‌های مختلف از وصف جزر و مد منطقه گرفته تا ارزش پول شان، مذاهب مختلف آن‌ها و گفتار‌هایی پندآموز و نغز را شنیدم. این سفر در اول فروردین ۴۱۵ از مرو آغاز شد و با بازگشت به بلخ پایان پذیرفت با تشکر از گوینده خوش صدا که مطالعه را آسان کردند البته اشتباهاتی در تلفظ لغات شنیده می‌شد.