معرفی و دانلود کتاب هفت سفرنامه شمال

معرفی کتاب هفت سفرنامه شمال

سفر به مناطق شمالی ایران به دلیل آب و هوای معتدل آن همواره از نخستین گزینه‌های مردم برای گذران اوقات فراغت بوده است. اما این امر در دوره رضاشاه به علت وجود فضای اختناق شدید در کشور ممکن نبود. البته در آن زمان عبور و مرور معمولی مردم هم به سایر مناطق کشور دشوار بود بطوری که هر کسی برای ورود به هر شهری باید از کلانتری محل پروانه دریافت می‌کرد. اما ورود به خطه شمال ایران (استان‌های مازندران و گیلان) نسبت به سایر نقاط بسیار سخت و تشریفات اداری خاصی داشت؛ به عبارت دیگر به همه کس اجازه ورود نمی‌دادند مگر شهربانی کل کشور و اداره سیاسی تایید کند و تشریفات اداری خاص شامل پرسش درباره علت سفر، مشخصات مسافران و مسیر دقیق سفر بود که البته در صورت تایید موارد خواسته شده، مسافران به «عدم ارتباط با افراد محلی» و «عدم عکس برداری» نیز متعهد می‌شدند.

دلیل سختگیری عوامل حکومتی در سفر به شمال مخصوصاً مازندران، وجود املاک اختصاصی رضاشاه در گرگان و علی آباد کتول بود. به همین علت در عصر پهلوی اول شمال ایران را املاک اختصاصی و راه چالوس را هم راه مخصوص می‌گفتند و ورود به آن حدود اختصاصی، پروانه مخصوص از اداره سیاسی شهربانی لازم داشت.

پس از حوادث شهریور 1320 که منجر به برکناری رضاشاه از قدرت شد تا چندین سال فضای آزادی در کشور ایجاد شد. امکان سفر به شمال ایران یکی از مهمترین مواردی بود که هرکسی را وسوسه می نمود آنرا انجام دهد. روزنامه نگاران به عنوان پرچمداران آزادگی نخستین افرادی بودند که به شمال ایران سفر نمودند و برخی از آنها شرح سفر خود را در روزنامه خویش منتشر نمودند. متن سفرنامه روزنامه‌نگاران علاوه بر مطالب جالب و خواندنی، از نظر تاریخی بسیار ارزشمند و مهم است.

در این کتاب برای نخستین بار یادداشت های سفر به خطه شمال چهار تن از روزنامه نگاران برجسته دوره پهلوی اول، شمال احمد ملکی مدیر روزنامه ستاره، سید حسین فاطمی سردبیر روزنامه باختر، ابوالحسن عمیدی نوری مدیر روزنامه داد و محسن شاملو سردبیر روزنامه ستاره گردآروی و تصحیح شده است. نگارنده برای تهیه یادداشت های سفر بیشتر روزنامه های منتشره دهه بیست را صفحه به صفحه مطالعه و بررسی نموده تا مطالب مرتبط بدست آمد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
بخش اول: دو سفرنامه از  احمد ملکی
سفرنامه تهران- رشت – مازندران  در نوروز 1321 خورشیدی
اشاره
سفرنامه
انگیزه سفر
وضعیت راههای کرج تا قزوین
شهر قزوین و روحیه مردم
رفتار مامورین ارتش سرخ
راه رشت
شهر رشت و  روحیه مردم
مراسم سلام نوروز در رشت
خوراک و نظافت مردم رشت
کشاورزی رشت و محصولهای آن
در لاهیجان
رامسر یا سخت سر
متحصنین شهسوار
میهمانخانه چالوس
کارخانه حریر بافی چالوس
میهمانخانه بابلسر
چند داستان شنیدنی
اقدامات امنیه در شاهی
راه آهن شمال
منابع و مآخذ
سفرنامه تهران –شاهی(قائمشهر)  در نوروز 1322 خورشیدی
اشاره
سفرنامه
انگیزه سفر
قزوین
به سمت رشت
آقابابا
به سمت آب ترش
کوهین
به سمت کوربلاغ
آب ترش
شیرین سو
رودبار
به سمت رشت
رشت
بندر پهلوی
به سمت رشت
رشت
مذاکرات با آقای قوام السلطنه در لاهیجان
باغ کشاورزی لاهیجان
رودسر
به سمت رامسر
رامسر
در مسیر شهسوار
در مسیرچالوس- آمل: کارخانه چالوس
به سمت بابل
بابل
شاهی
سخن پایانی
منابع و مآخذ
بخش دوم : دو سفرنامه از سید حسین فاطمی
سفرنامه تهران تا مازندران   در نوروز 1322 خورشیدی
اشاره
بیرون از تهران: یادبود سفر شمال
انگیزه سفر
دلیل سفر به شمال
به طرف قزوین
قزوین
به طرف رشت
منابع  و مآخذ
سفرنامه تهران - بابلسر  در نوروز 1323 خورشیدی
اشاره
یادداشتهای سفر
توجه به گذشت عمر
وظیفه روزنامه‌نویس
انگیزه سفر
دلیل سفر به شمال
در راه‌آهن تهران
به طرف ری
به طرف گرمسار
به طرف شاهی
به طرف بابل
بابل
به طرف بابلسر
بابلسر
منابع  و مآخذ
بخش سوم: دو سفرنامه از ابوالحسن عمیدی نوری
سفرنامه   قزوین -  رشت   درنوروز سال 1322 خورشیدی
اشاره
چند روز در شمال
قزوین: متفقین در پشت یک میز
آقابابا: سربازان شوروی در راه
از کوهین تا کوربلاغ
مامورین راه خودمان چه می کنند!؟
محاصره اقتصادی در قهوه‌خانه آب ترش
اگر تدبیر با تقدیر یکی شود!!
یک چوب در منجیل چه قیمتی دارد!؟
منابع و مآخذ
سفرنامه  کرج- رشت   درنوروز سال 1324 خورشیدی
اشاره
یادداشت‌های سفر
انگیزه سفر
کرج- گچسر
گچسر- پل زغال
تونل کندوان
چالوس
شهسوار
رامسر
مهمانخانه  درجه اول رامسر
دادگاه املاک شهسوار
کاخ سلطنتی رامسر
کاخ سلطنتی رامسر
بندر پهلوی
کشتی شهسوار
شاهکار شهربانی بندر پهلوی
رشت
کارشناسان کشاورزی شوروی
راه آستارا- پهلوی
طالش
منابع و مآخذ
بخش چهارم: سفرنامه‌ای از محسن شاملو
یادداشت‌های مسافرت  تهران- مازندران  در نوروز 1325 خورشیدی
اشاره
یادداشت‌های سفر
انگیزه سفر
حسابی در کار نیست
کت های مزاحم
شناسنامه هاتان را دربیاورید
صد رحمت به گردنه
جاده خراب است
راه علاج
یک شهر شرقی و غربی رشت
تراخم و گال برای همه
باز هم فرهنگ
شهرداری مرده: مهمانخانه‌های شمال
شاهکار رشتی
شمیران گیلان: لاهیجان
بهره مالکانه
موضوع آبیاری رشت
حزب جنگل؟
تلگراف مظفرزاده به پیشه‌وری
گیلان و مازندران بعد از شهریور
بناهای نیمه کاره رودسر
خسرالدنیا و الاخره: بابل
شهر کلاه کپی ها:شاهی
دوستان ما نیروهای شوروی می روند
تاسیس کلاسهای اکابر
امنیت نداریم!
راه آهن خراب
جنگل های عریان
منابع و مآخذ