معرفی و دانلود کتاب فرهنگ اصطلاحات اصول، با مقدمه جعفر سبحانی

معرفی کتاب فرهنگ اصطلاحات اصول، با مقدمه جعفر سبحانی

کتاب فرهنگ اصطلاحات اصول، با مقدمه حضرت آیة‌الله العظمی حاج شیخ جعفر سبحانی، توسط مجتبی ملکی‌اصفهانی نوشته شده است و به کاربرد اصطلاح در علوم اشاره دارد. هدف از جعل «اصطلاح» در هر علمی، بازگویی مفهوم گسترده با کوتاه‌ترین عبارت است.

در طول زمان، پژوهشگران به تدوین اصطلاح یک علم، یا چند دانش متقارب و یا همه علوم دست زده‌اند و این نوع فرهنگ‌های سه‌گانه، خمیرمایه دایرة‌المعارف‌های متداول زبان‌های گوناگون هستند. کتاب‌هایی مانند «کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم» اثر محمد علی بن علی تهانوی که در سال 1158 ه. ق نگارش آن پایان یافته و «التعریفات» اثر شریف جرجانی (متوفای 816 ه. ق) و «مصباح السعاده و مفتاح السیاده» اثر تاش کبری زاده (968 901) از نوع سوم معجم نگاری است که مؤلفین به تفسیر و توضیح اصطلاحات همه علوم پرداخته‌اند. از نوع اول معجم نگاری نیز می‌توان به کتاب «رساله الحدود و الحقایق» اثر شریف مرتضی (متوفای 464 ه. ق) اشاره نمود که در آن غالباً اصطلاحات کلامی مورد تفسیر قرار گرفته است.

اصطلاحات علم اصول: علم اصول فقه، از علوم کلیدی جهت استنباط احکام شرعی از کتاب و سنت است. در این علم، پژوهشگر قواعدی را می‌آموزد که رعایت آن قواعد، دریافت حکم الهی از منابع آن را آسان‌تر می‌سازد. علم اصول از قرن دوم هجری به حوزه فقه شیعه وارد شد. تدوین و تألیف رساله‌ها و کتاب‌های کوچک و بزرگ اصولی به دست علمای شیعه، همگی بیانگر اهمیت و جایگاه ویژه این علم در استنباط احکام شرعی است. وجود ریشه‌های علم اصول در کلمات امام باقر و امام صادق علیه السلام و سایر پیشوایان معصوم شیعه و اثبات و حفظ این حقیقت، برخی اندیشمندان شیعه را برآن داشته تا در صدد گردآوری بخشی از قواعد اصولی موجود در روایات منقول از معصومین علیهم السلام برآیند که از جمله می‌توان به کتاب‌هایی نظیر «الفصول المهمه فی اصول الائمه» تألیف محدث بزرگوار، شیخ حر عاملی (1023.1104) و «اصول آل الرسول» سید محمد هاشم خوانساری اشاره نمود.

اوج رشد و شکوفایی علم اصول در میان علمای شیعه مربوط به عصر محقق ارجمند، فقیه بهبانی (1118 1206) تا به امروز می‌باشد. این در حالی است که علم اصول در میان اهل سنت از زمان فخر رازی (م‌ 606) و ابن حاجب (م‌ 641) تا به امروز رشد چشمگیری نداشته است. اعتقاد شیعه به مفتوح بودن باب اجتهاد و ناگزیری از پرورش مبادی استنباط و در مقابل، مسدود انگاشتن باب اجتهاد توسط اهل سنت و در نتیجه احساس عدم نیاز به علم اصول از عوامل مهم گسترش مباحث اصولی در حوزه‌های علمی شیعه و عدم گسترش آن در میان اهل سنت به شمار می‌رود. علم اصول فقه، به‌خصوص پس از بسط و گسترش مباحث آن در سه قرن اخیر، اصطلاحات فراوانی به دست آورده است که وظیفه مدرس است قبل از ورود به هر بحث، به توضیح و تببین آن بپردازد و این امر نسبت به طلاب مبتدی از اهمیت بیشتری برخوردار است.

این کتاب از نوع دوم معجم‌نگاری است که سعی دارد تحقق هدف فوق (آشنایی با اصطلاحات مورد استفاده در علم اصول) را آسان‌تر سازد. این کتاب هر چند به «فرهنگ اصطلاحات اصول» نامیده شده است، ولی عملاً به توضیح برخی از اصطلاحات فقهی، ادبی، منطقی، فلسفی و کلامی نیز پرداخته است که در پیش‌گفتار به انگیزه آن اشاره شده است.

فهرست مطالب کتاب

سخن ناشر
مقدمه
الف
ب
ت
ج
ح
خ
د
ذ
ر
س
ش
ص
ض
ط
ظ
ع
غ
ف
ق
ک
ل
م
ن
و
ه
ی
کتابنامه