معرفی و دانلود کتاب سیری بر زندگی و اشعار باباطاهر عریان

معرفی کتاب سیری بر زندگی و اشعار باباطاهر عریان

حسین اصغرنژاد در کتاب سیری بر زندگی و اشعار باباطاهر عریان نگاهی به سرگذشت و زندگی این شاعر و عارف بزرگ ایران داشته و برخی از اشعار و دوبیتی‌های معروف او را گردآورده است.

درباره‌ی کتاب سیری بر زندگی و اشعار باباطاهر عریان:

باباطاهر، شاعری است که خود و اشعار دلنشینش زبانزد عام و خاص است و هر شوریده‌ای ورد زبانش دوبیتی‌های عارفانه‌ی وی است. اما کمتر کسی به جز اهل فن و علاقمند به ادبیات فارسی با زندگی و شخصیت وی آشناست و حتی نمی‌دانند باباطاهر در چه قرنی و چگونه زیسته. البته از طرف نویسندگان و محققین ادبیات پارسی هم آن‌چنان منبع و اثری که مورد توجه و استفاده مشتاقان واقع گردد، ارائه نشده و شاید دلیل آن هم نداشتن گفتار و اسناد معتبر از زندگی و احوال این شاعر بوده است.

او به دلیل وارستگی و عارف مسلک بودن از خود شرح‌حال یا دیوان کامل و جامعی باقی نگذاشته، اما اشعارش به صورت متفرقه و سینه به سینه نقل شده و بعدها توسط دیگران به رشته تحریر درآمده است، بدین خاطر، عده‌ای در انتساب برخی از دوبیتی‌ها به باباطاهر جانب احتیاط را رعایت کرده‌اند.

در کتاب سیری بر زندگی و اشعار باباطاهر عریان سعی شده علاوه بر گذری بر زندگی و شرح‌حال وی که در منابع مختلف و روایت‌های دیگران ذکر آن رفته است، اشعار و دوبیتی‌های مشهورش نیز به طور کامل آورده شود.

کتاب سیری بر زندگی و اشعار باباطاهر عریان مناسب چه کسانی است؟

اگر به شعر و دو بیتی علاقه دارید و یا می‌خواهید از زندگی این شاعر پرآوازه بیشتر بدانید، این کتاب برای شماست.

باباطاهر عریان را بیشتر بشناسیم:

باباطاهرعریان همدانی شاعر گمنام و عارف و صوفی معروف تاریخ ادبیات ایران است. گمنام از این جهت که کمتر آثار و احوالی از وی به جا مانده و اکثر ادیبان و تاریخ‌نویسان و مستشرقین غربی را نظر بر این است که وی به دلیل تواضع و فروتنی خاص عارفان، توجهی به خود نداشته و به ظواهر دنیوی و مادی دل نمی‌بسته، به همین دلیل هم و غمی در رابطه با گردآوری و حفظ دست‌نوشته‌ها و شرح احوالش نداشته است. به صورتی که حتی در رابطه با تاریخ تولد و مرگش منبع و سند قابل قبولی در دست نیست و هرچه هست در حد تصور و استنباط محققین است.

همان‌طور که گفته شد، درباره‌ی پیر قلندر از روزگاران گذشته کتاب زمان‌داری به جا نمانده که گویای سرگذشت و روشن‌گر کارهای او باشد. کهن‌ترین کتابی که از وی نام می‌برد، همان «راحۀ الصدور» راوندی است. اما بنا به ارائه استدلالات علماء و ادیبان، تولد وی را به سال 326ﻫ.ق و وفاتش را 410 ﻫ.ق نوشته‌اند و برخی دیگر تولدش را 390 و یا 391 و مرگش را در حدود سنه‌ی 450 و یا کمتر ثبت کرده‌اند. عده‌ای از صاحبان تذکره، باباطاهر را معاصر با شیخ الرئیس‌ ابوعلی سینا (متوفی428) نوشته و دسته‌ای دیگر با خواجه نصیرالدین (متوفی672) هم عصر گرفته‌اند.

به علاوه شرح زندگی باباطاهر را در اشعارش می‌توان یافت. سروده‌های کهنه و مایه‌دار و نغز، دورنمای دو گونه اندیشه و سرگذشت وی را نمایان می‌سازد. یکی دوران جوانی که همراه با دانش‌آموزی و عشق و شور و سوز و گداز در مهریار و دوری دلدار بوده و دیگری از آغاز پیری که شکست در عشق را نشان می‌دهد و سرگرم شدن به نماز و نیایش و راز و نیاز و غوطه‌ور شدن در ریزه‌کاری‌های دینی را نمایان می‌سازد.

با نگاهی دقیق به برخی مشاهیر هم عصر باباطاهر، همچون بدیع‌الزمان همدانی (متوفی398ق)، ابوریحان بیرونی (362-440)، ابوعلی حسین بن عبدالله‌بن‌سینا (370-428)، ابوالفضل بیهقی (م. 470)، شیخ ابوسعید ابوالخیر (357-440)، خواجه عبدالله انصاری (396-481)، و امام محمد غزالی (450-505) و... مسجل می‌شود که وی در چه دوره از فرهنگ و ادب و علم ایران به سر برده و معاصر با چه نامورانی بوده است و قطعاً باباطاهر نیز دارای علو درجات و مقام بوده است.

در بخشی از کتاب سیری بر زندگی و اشعار باباطاهر عریان می‌خوانیم:

رباعیات و اشعار دوبیتی، نوعاً مخصوص زبان فارسی و غالباً به شعرای ایران زمین تعلق دارد و خوش‌ترین اوزان عروضی آن «بحر هزج مسدس محذوف»، یعنی بر وزن مفاعیلن مفاعیل می‌باشد. ما گویندگان و سرایندگان رباعی بسیاری را می‌شناسیم که در این بحر و یا اوزان مشابه آن اشعاری سروده‌اند از جمله: ابوسعید ابوالخیر، خواجه عبدالله انصاری، حکیم عمرخیام، باباطاهرعریان، بابا افضل، بندار رازی و... اما در میان گویندگان رباعی نام باباطاهر و عمر خیام مشهورتر از دیگران است. البته ترانه‌های آنان هر یک دارای سبک خاص و امتیازاتی مخصوص به خود هستند که به آسانی می‌توان هر یک را از دیگری ممتاز و جدا ساخت.

رباعیات خیام اکثراً دربرگیرنده افکار علمی- فلسفی است و دارای پیچیدگی‌های خاصی از لحاظ آمیختگی به آرای دانشمندان مکتب شک و یقین می‌باشد. ولی برعکس دوبیتی‌های باباطاهر که از قدیمی‌ترین آثار ادبی بعد از اسلام به شمار می‌رود و به نام «فهلویات» نامیده می‌شود، خیلی ساده و روان در بحر هزج مسدس محذوف با لهجه‌ای شیرین و محلی سروده شده که مورد پذیرش طبع همگان است.

باباطاهر در ابیات خود صنایع و بدایع شعری را به کار نبرده، دوبیتی‌هایش اکثراً عاری از وزن صحیح رباعی و زیب و زیور شعری است. او هیچ‌گاه به قصیده‌گویی نپرداخته و به غزل‌سرایی نیز روی نیاورده، چرا که طبع بی‌آلایش فطری او گریزان از توصیف مظاهر مادی و نمودارهای طبیعت و مداحی بیجا و گزافه‌گویی بی‌منتهی است.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
مقدمه
شرح حال باباطاهر
نام باباطاهر
تولد و مرگ باباطاهر
سبک و مکتب شعری باباطاهر
مذهب و مسلک باباطاهر
روحیات باباطاهر
زبان و لهجه‌ی باباطاهر
آرامگاه باباطاهر عریان
مشخصات آرامگاه
دوبیتی‌های باباطاهر
غزل
منابع و مآخذ