معرفی و دانلود کتاب سوزیان: گزین گفتار تاریخ بیهقی

معرفی کتاب سوزیان: گزین گفتار تاریخ بیهقی

تاریخ بیهقی یکی از آثار ماندگار ادبیات فارسی است که به قلم ابوالفضل بیهقی نوشته شده است. کتاب سوزیان: گزین گفتار تاریخ بیهقی روایت‌هایی را از این شاهکار مسلم ادبی در بر می‌گیرد و به همت علی بخشی تألیف و تدوین شده است.

درباره‌ی کتاب سوزیان: گزین گفتار تاریخ بیهقی

تاریخ بیهقی (Tarikh-i Bayhaqi) که کتاب پیش رو گزینشی از آن به انتخاب علی بخشی است، به قلم ابوالفضل بیهقی در قرن یازدهم میلادی به رشته‌ی تحریر درآمده است. تاریخ بیهقی را می‌توان یکی از مهم‌ترین منابع برای مطالعه پیرامون تاریخ حکومت غزنویان به شمار آورد. شوربختانه از خلال گذشت سال‌ها بسیاری از بخش‌های این اثر حجیم نابود شده است و آنچه امروزه در دست ماست، تمامی تقریرات ابوالفضل بیهقی را در بر نمی‌گیرد. به بیان دیگر، از میان سی مجلدی که ابوالفضل بیهقی تقریر کرده است، تنها شش مجلد به دست ما رسیده است.

اگر به این اثر به چشم یک کتاب تاریخی صرف بنگریم، حق مطلب را تمام و کمال درباره‌ی آن ادا نکرده‌ایم و یکی از بزرگ‌ترین آثار ادبیات فارسی را مورد کم‌توجهی قرار داده‌ایم. تاریخ بیهقی را فراتر از یک اثر تاریخی صرف، می‌توان نمونه‌ای کلاسیک و اعلا از رمان تاریخی به شمار آورد. توصیف‌های حیرت‌انگیز ابوالفضل بیهقی در سراسر متن و سبک منحصربه‌فرد او در روایتگری، این کتاب را به اثری شاخص و متمایز نسبت به سایر آثار هم‌رده‌ی خود تبدیل کرده است. تاریخ ناصری، تاریخ مسعودی، تاریخ آل ناصر، تاریخ آل سبکتگین و جامع التواریخ، عناوین دیگر این گنج ادبی است.

در اثری که اکنون نسخه‌ی دیجیتال آن رویاروی شما قرار دارد، علی بخشی کوشیده است جملاتی را از سراسر تاریخ بیهقی که به‌طور مستقل از کلیت کتاب، از ارزش معنایی ویژه‌ای برخوردارند گردآوری کند. همچنین علی بخشی برای تدوین کتاب سوزیان: گزین گفتار تاریخ بیهقی به سراغ بازنمایی نظرات شخصی ابوالفضل بیهقی نیز رفته است و تلاش کرده است تا جملاتی را که نمایانگر عقاید او هستند، از سراسر جامع التواریخ جمع‌آوری کرده و در اختیار شما قرار دهد. چنان که بخشی در مقدمه‌ی کتاب اذعان می‌دارد، این جملات گاه توضیحات شخص ابوالفضل بیهقی پیرامون سبک و شیوه‌ی تاریخ‌نگاری‌اش هستند و گاه جملاتی هستند که پند و اندرز و حکمتی را در بر می‌گیرند.

تاریخ بیهقی منبع بسیار مهمی برای مطالعه‌ی تاریخ ایران است. این اثر که در کتاب سوزیان: گزین گفتار تاریخ بیهقی گزیده‌ای از آن را می‌خوانیم، گزارش‌های مفصلی را درباره‌ی وقایع و شخصیت‌های مهم تاریخ ایران شامل می‌شود. گزارش‌هایی که به شیوه‌ی منحصربه‌فرد نویسنده و تاریخ‌نویسی چیره‌دست روایت شده‌اند. یکی از شاخصه‌های این سبک روایی بی‌طرفی و عینی بودن گزارشات است. چرا که ابوالفضل بیهقی در سراسر کتاب از خود هیچ‌گونه تعصبی نشان نمی‌دهد و می‌کوشد در بی‌طرفانه‌ترین حالت ممکن به روایتگری بپردازد.

در مجموع، تاریخ بیهقی را بدون شک می‌توان منبعی بسیار ارزشمند و گران‌قدر در حوزه‌ی تاریخ قلمداد کرد و کتابی که علی بخشی تدوین آن را بر عهده داشته و اکنون نسخه‌ی الکترونیکی آن در دسترس شما قرار گرفته است، می‌تواند به‌عنوان فتح بابی برای مطالعه‌ی این شاهکار ادبی و تاریخی در نظر گرفته شود.

کتاب سوزیان: گزین گفتار تاریخ بیهقی برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به جملات ادبی قصار علاقه دارید خواندن این کتاب را به شما پیشنهاد می‌کنیم و در صورتی که خود را مخاطب جدی ادبیات فارسی می‌دانید، مطالعه‌ی این کتاب و سپس نیز نسخه‌ی کامل تاریخ بیهقی را از دست ندهید.

در بخشی از کتاب سوزیان: گزین گفتار تاریخ بیهقی می‌خوانیم

دویست سال پس از آنکه تاخت‌و‌تاز اعراب در ایرانِ عهدِ ساسانی فرو نشست، آرام‌آرام ایرانیان قوای از دست رفته را بازیافتند و دست به کار شدند. ایجاد حکومت‌های طاهریان، آل‌زیار، آل‌بویه، صفاریان و از همه مهم‌تر سامانیان نشانه‌ی همگرایی تازه‌ی بازماندگان آن شکست تاریخی بود. این حکومت‌های تازه بر خلاف بنی‌امیه و بنی‌عباس نسبت به غیر مسلمانان و برداشت‌های متفاوت و نوظهور از اسلام روادارتر بودند، زبان فارسی را به زبان عربی ترجیح می‌دادند و به فرهنگ و ادب نوین فارسی دلبستگی تمام داشتند. طی قرن‌های سوم و چهارم هجری فارسیِ دری که زمانی زبان کوچه و بازار عهد ساسانی بود در ترکیب با اصطلاحات و قواعد و اوزان ادبی مردمان عرب تبدیل به زبان شعر و ادبیات روز شد. هرچند نقش لهجه‌ها و زبان‌های محلی را در تکوین زبان فارسی نباید نادیده گرفت. از قرن سوم به بعد شاعرانی چون رودکی و دقیقی در پناه فضای فرهنگی دربار سامانی به گسترش این زبان پرداختند و کار به آن جا رسید که چند دهه بعد حکیمی بزرگ چون فردوسی زبان فارسی را برکشید و برای همیشه از گزند باد و باران حفظ کرد.

اما سامانیان در نیمه‌ی دوم قرن چهارم هجری دیگر نیرو و صلابت پیشین را نداشتند. ترک‌های نواحی شمالی ماوراءنهر و خراسان از خلاء قدرت پیش‌آمده نهایت استفاده را کردند و بیش از دویست سال چندین سلسله‌ی پیاپی از ترکان با ریشه‌های نژادی متفاوت بر ایران تاختند.

نخستین این حکومت‌ها غزنویان بودند که از سال 366 هجری قمری حکومت خویش را در غزنین تشکیل دادند. سبکتگین، سرسلسله‌ی این دودمان، دو پسر داشت به نام اسماعیل و محمود که از میان این دو محمود تخت سلطنت را از آن خود کرد و به یکی از نامدارترین پادشاهان تاریخ ایران بدل شد.