معرفی و دانلود کتاب حقوق مدنی و آیین دادرسی در ایران باستان

معرفی کتاب حقوق مدنی و آیین دادرسی در ایران باستان

کتاب حقوق مدنی و آیین دادرسی در ایران باستان نوشته‌ی علی‌اصغر مصطفوی، حاصل پژوهش و جست‌و‌جوی نویسنده میان اسناد تاریخی متعدد است. او اطلاعات ارزنده‌ای در خصوص قوانین و آیین‌های مرتبط با عدالت در ایران باستان، گردآوری کرده و به شکلی منسجم، آن‌ها را در اختیار خوانندگان قرار داده. دستاورد مطالعه‌ی این کتاب، کسب دانش و شناختی عمیق‌تر نسبت به پیشینه‌ی تاریخی حقوق مدنی و امور قضایی است.

درباره‌ی کتاب حقوق مدنی و آیین دادرسی در ایران باستان

علی‌اصغر مصطفوی در کتاب حقوق مدنی و آیین دادرسی در ایران باستان، به تشریح و واکاوی عمیق و دقیق قوانین و آیین‌های قضایی و حقوقی در ایران باستان و دین زرتشت پرداخته و بخشی از تاریخ غنی این سرزمین را گرد هم آورده است. این کتاب که مباحثی نظیر آیین‌های مرتبط با ادای سوگند، تغییرات و روند تکامل آن را شامل می‌شود، مبتنی بر پژوهش‌های متعددی است که نویسنده با نکته‌سنجی بسیار انجام داده. ریشه‌یابی واژگان حقوقی و قضایی، معرفی خدایان سوگند و اعتقاد به آزمایش‌ الهی در تدوین نخستین قوانین، شماری از دیگر مباحث مطرح‌شده در کتاب پیش روند.

شایان ذکر است که قانون و قانون‌گذاری، مؤلفه‌های جدانشدنی تمدن‌ محسوب می‌شوند. بنابراین هرجا که تمدنی شکل گرفته باشد، ردپایی از قانون، احکام اجرای آن و دیگر مسائل حقوقی و مدنی هم دیده می‌شود. از آن‌جا که بسیاری از مورخان و نویسندگان، ایران را زادگاه تاریخ و تمدن بشری می‌دانند، بدیهی است که نشانه‌های قانون‌گذاری در دوره‌های پیشین را در بطن اسناد و مدارک موجود بیابیم.

در این میان تمدن ایلام، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تمدن‌های ایران باستان، نقش قابل توجهی در تدوین حقوق مدنی ایران داشته. ازاین‌رو، علی‌اصغر مصطفوی اطلاعات مفیدی درباره‌ی فرهنگ ایلامی، نظام حقوقی، منشأ مذهبی قوانین، حقوق کیفری، نگرش مردم به مفهوم اراده‌ی آزاد و اثر آن در چارچوب قانون‌گذاری تمدن ایلامی جمع‌آوری کرده و آن‌ها را در قالبی منسجم و یکپارچه به اشتراک گذاشته است.

باید توجه داشت که مطالعه‌ی قوانین آن دوران، نیازمند آشنایی با دینکرد نیز هست. دینکرد، درسنامه‌ی عظیم دین زرتشت است که به‌عنوان مرجعی قابل استناد، مورد استفاده‌ی قانون‌گذاران ایران باستان قرار می‌گرفته. آیین‌ور یا همان آزمایش ایزدی هم از دیگر منابع مهمی است که با هدف اثبات راست‌گویی و حقانیت افراد، در اجرای احکام قضایی به‌کار می‌رفته.

آزمایش شایست از ناشایست، قوانین مدنی و طرق اثبات جرم در ماتیکان هزاردستان نیز از دیگر سرفصل‌های خواندنی کتاب حقوق مدنی و آیین دادرسی در ایران باستان‌اند. این کتاب را انتشارات امید سخن منتشر کرده است.

کتاب حقوق مدنی و آیین دادرسی در ایران باستان برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به شناخت پیشینه و تاریخ ایران و فعالان حقوقی، مخاطب اصلی این کتاب‌اند.

در بخشی از کتاب حقوق مدنی و آیین دادرسی در ایران باستان می‌خوانیم

از روزگارانی که رشد عقلی بشر، مراحل آغازین و ساده و جنینی خود را سپری می‌کرد و ایمان و فهم اجتماعی در ابتدای راه بوده، حتی با احساسات کودکانه مذهبی خویش دست به گریبان بوده و خرد و شعور و منطق که زیور آدمیان است، کاربردی در زندگانی وی نداشت، تا به امروز که تفکر و استدلال و اندیشیدن را چراغ راه خود قرار داده است. پیوسته هدفش از «سوگند» آن بوده که شخصیتی یا نیروی فوق نیروی خود را بر آنچه می‌گفته، شاهد و گواه بیاورد که مورد علاقۀ اوست. شک نیست در این سوگندها، درجۀ خویشاوندی، وابستگی عاطفی، مهر و دلبستگی، میزان ارادت مادی و معنوی سوگند خورنده به مبداء سوگند، سهمی بزرگ و اساسی داشته است. انگیزۀ اصلی انتخاب چنین گواهان نادیده و پنهان از نظر و فراخوانی چنین ناظران آگاه از کردار، فقط علاقه یا بیم سوگند خورنده را منعکس می‌سازد و علت آسمانی و ایزدی بودن و الاهی نامیدن آن نیز ناشی از همین مسئله است. شاید بتوان گفتار «لوکرتیوس» حکیم رومی را که گفته «ترس نخستین، مادر خدایان است» ناظر و گواهی بر این حقیقت دانست.

هرگاه عادات نیاکان و عرف جامعه با اراده خدایان درهم آمیخته گردد، بدون تردید، عرف و عادت گذشتگان مؤثرتر از قانون می‌شود و با نهایت شدت، انسان را از پذیرش قوانینی که بدست خردمندان جامعه تدوین شده است، دور می‌سازد. اگر کسی نسبت به قانون تخطی کند شاید مورد تحسین نیمی از مردمی قرار گیرد که به گریز از قانون باور دارند و یا به آن عادت کرده‌اند، ولی هرگاه کسی از حدود عرف و عادات گذشتگان تجاوز نماید، مورد خشم مردم واقع خواهد شد. چه این عرف از خود مردم سرچشمه گرفته، در صورتی که قانون را نیروی مافوق مردم بر آنان تحمیل کرده است. قانون عبارت از دستخطی است که اراده ارباب و صاحبی را مجسم می‌سازد. در حالی که عرف و عادت عبارت از خلاصۀ و جوهر آزمایش‌ها و طرق عملی است که جامعه طبق تکرار و عادت آن‌ها را نیکوتر دانسته و از راه ناموس انتخاب طبیعی باقی مانده است.

فهرست مطالب کتاب

تفسیر چند واژه قضایی
«ادوار حقوقی ایران باستان»
آیین‌های سوگند در ایران باستان
وجه اشتقاق سوگند
تغییر مفهوم سوگند در مسیر زمان
ردپای سوگند و آزمایش‌های ایزدی در نخستین قوانین جهان
خدایان سوگند و «ور» در ایلام
اهمیت شناخت فرهنگ ایلامی
ریشه مذهبی حقوق ایلامی
تصویری از نظام حقوقی حاکم بر ایلام
ارزش شهادت در نظام حقوقی ایلام
دریچه‌ای بر حقوق کیفری ایلام
ارزش اراده آزاد در حقوق ایلامی
سوگند نامه ایلامی
ردپای سوگند و «ور» در متن‌های پهلوی
1- دینکرد
2- آیین ور در کتاب دادستان دینیک
3- آزمایش ایزدی در شایست نا شایست
4- قوانین مدنی و طرق اثبات جرم در ماتیکان هزاردادستان
نامۀ تنسر Tansar
روایات داراب هرمزدیار
سوگندنامه
آزمایشهای ایزدی (ورنگه) در اوستا
مجموعه قوانین کیفری و آیین «ور» در وندیداد
ور ماه در ایران
«ور خورشید» و اردالی آفتاب در ایران باستان
ورهای کمان و شمشیر و اسب در ایران
آزمایش ایزدی در هند
ور آب نزد هندیان
آزمایش ایزدی نزد بنی اسرائیل
آزمایش ایزدی در ادبیات ایران
ور آتش در ویس و رامین
ور خرد سوز
«ور» ابسال گداز
ور خرقه سوز
«ور زهر» در مخزن الاسرار نظامی
آزمایش ایزدی در نثر پارسی
یک ور آتشین از زبان عطار نیشابوری
پاورقی‌ها و یادداشت‌ها
فهرست اسنادی که بطور مستقیم مورد استفاده قرار گرفته است