معرفی و دانلود کتاب جایگاه مردم در نظام سیاسی - دینی از منظر آیت‌الله نائینی و شهید صدر

معرفی کتاب جایگاه مردم در نظام سیاسی - دینی از منظر آیت‌الله نائینی و شهید صدر

کتاب جایگاه مردم در نظام سیاسی - دینی از منظر آیت‌الله نائینی و شهید صدر، به تالیف میرزا حسین فاضلی، به بررسی جایگاه مردم در نظام مردم‌سالاری دینی از منظر این دو اندیشمند فرزانه پرداخته‌ است.

از آنجا که تئوری پیروی‌شده در کتاب جایگاه مردم در نظام سیاسی - دینی، «تئوری سیستم» است، از این رو، مباحث ساختاری تئوری همانند، فرایند قدرت، مرکز تصمیم‌گیری و قلمرو دخالت دولت، با تکیه بر آرای این دو فقیه مورد توجه قرار گرفته است. بررسی شأن و جایگاه مردم در نظام‌های مردم‌سالار از اهمیتی ویژه برخوردار است. از این روست که نظام‌های مردم‌سالار امروزه در افکار عمومی جایگاه ویژه‌ای یافته‌اند. رژیم‌های استبدادی و دیکتاتوری در سراسر جهان با چالش‌های غیر قابل علاج روبه‌رو هستند. رژیم‌های استبدادی ناگزیرند، دیر یا زود تسلیم خواسته‌های بر حق مردم خویش گردند. تأمین حقوق اساسی مردم، تسلیم رأی اکثریت شدن، فراهم ساختن زمینه مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خویش، کمترین مؤلفه‌هایی است که این رژیم‌ها باید به مردم خویش اعطا کنند.

در نظام‌های دموکراسی که «مردم» محور تصمیم‌گیری‌ها بوده و دولتمردان تنها وظیفه اجرای بی‌کم و کاست آرای شهروندان را دارند، نقش مردم بسیار پررنگ و فراگیر گردیده است که البته این فرایند نیز در جای خود نقض و ابرام‌های بسیاری دارد. مردم در بسیاری از شرایط، مصالح راستین خویش را درک نکرده و بیشترین نگاهشان معطوف به امور مادی است. نگاه «انسان‌محورانه» که امروزه در فرایند شکل‌گیری و تداوم نظام سیاسی مبتنی بر اندیشه دموکراسی لیبرال مطرح است، پیامدهای منفی خود را همواره به دنبال داشته است؛ مصالح معنوی انسان، آموزه‌های متعالی دینی، امور وحیانی و نگاه به فراسوی جهان مادیت در آن هیچ جایگاهی ندارد؛ در یک کلام، در این نظام انسان سرچشمه و محور تصمیم‌گیری‌هاست. بنابراین، همان‌سان‌که رژیم‌های استبدادی از نظر منطق رفتاری محکوم به فنایند، رژیم‌های مردم‌سالار، به مفهوم دموکراسی لیبرال غربی، نیز با وجود برخورداری از مؤلفه‌های مثبت، با چالش‌های فراوانی روبه‌رو هستند.

در نظام مردم‌سالاری دینی از یک سو، رعایت اصول شریعت و از سوی دیگر، ارج‌گزاری به جایگاه مردم دارای اهمیت است. در نظام‌های سیاسی اسلام مردم از موقعیت شایسته و بی‌بدیلی برخوردارند؛ رفتار معصومان علیهم‌السلام به‌ویژه شخص پیامبر اکرم (ص) و امیرالمؤمنین علیه السلام در فرصت‌هایی که قدرت را در اختیار داشته‌اند گویای این حقیقت است.

در این میان، دو تن از فقیهان نواندیش و آگاه به مسائل سیاسی اجتماعی که دغدغه حکومت دینیشان زبانزد است، آیت‌الله نائینی و شهید سید محمدباقر صدر هستند. این دو عالم، در کتاب جایگاه مردم در نظام سیاسی – دینی، به‌صورت بسیار ممتاز و برجسته‌، به نقش و جایگاه مردم در حکومت دینی پرداخته و به زیبایی، زوایای مختلف بحث را با تکیه بر منابع دینی و سیره معصومان علیهم السلام تبیین و تشریح کرده‌اند.

فهرست مطالب کتاب

سخن ناشر
پیشگفتار
مفاهیم
الف) نظام سیاسی دینی
ب) مفهوم دموکراسی
ج) مفهوم مردم‌سالاری دینی
د) مفهوم مشروعیت و مقبولیت
کلیات
پیشینه مردم‌سالاری
نگاهی به زندگی‌نامه علمی آیت‌الله نائینی و آیت‌الله شهید سید محمدباقر صدر
الف) زندگی‌نامه علمی آیت‌الله نائینی
ب) زندگی‌نامه علمی آیت‌الله شهید سید محمدباقر صدر (ره)
مقدمه
بررسی انواع حکومت‌ها
الف) رژیم‌های دیکتاتور
ب) حکومت‌های مردم‌سالار
ج) حکومت‌های مردم‌سالار دینی
د) نمونه‌های حکومت‌های مردم سالار دینی در صدر اسلام
نظریه مرحوم نائینی
الف) انواع حکومت از دیدگاه مرحوم نائینی
ب) مقدمات تحدید سلطنت از دیدگاه مرحوم نائینی
نظریه آیت‌الله شهید صدر
الف) تعریف حکومت
ب) انواع حکومت
ج) شکل حکومت در اسلام
د) حکومت مطلوب شهید صدر
ه‌) ارکان حکومت اسلامی
و) مبانی حکومت اسلامی
ز) ویژگی‌های حکومت اسلامی
بررسی و مقایسه بین دو نظریه
الف) نقاط اشتراک دو نظریه
ب) نقاط اختصاصی نظریه نائینی
ج) نقاط اختصاصی نظریه شهید صدر
مقدمه
مشروعیت
الف) کاربرد مشروعیت در حوزه‌های فلسفه سیاسی، جامعه‌شناسی سیاسی و اندیشه سیاسی اسلام
ب) مشروعیت و حق حاکمیت در اسلام
مرجعیت دینی در نظام سیاسی
الف) ولایت حسبیه
ب) جواز تصرف
ج) ولایت عامه
نظریه آیت‌الله نائینی
الف) مشروعیت
ب) مقبولیت
نظریه شهید صدر
الف) مشروعیت
ب) مقبولیت
بررسی و مقایسه دو نظریه
الف) نقاط اجتماع دو نظریه
ب) نقاط اختصاصی نظریه مرحوم نائینی
ج) نقاط اختصاصی نظریه شهید صدر
مقدمه
مفهوم حوزه‌های عمومی و خصوصی
الف) حوزه عمومی
ب) حوزه خصوصی
گستره قدرت در نظریه اهل‌سنت و شیعه
الف) اهل‌سنت
ب) شیعه
نظریه مرحوم نائینی
تعیین قلمرو دخالت دولت با نگاه به حکومت ولایتیه و تملیکیّه
نظریه شهید صدر
الف) ویژگی‌های خلافت انسان
ب) ویژگی‌های حکومت اسلامی در قلمرو دخالت دولت
ج) منطقةالفراغ
تطبیق و بررسی دو نظریه
الف) نقاط اشتراک دو نظریه
ب) نقاط اختصاصی نظریه مرحوم نائینی
ج) نقاط اختصاصی نظریه آیت‌الله شهید صدر
کتابنامه