معرفی و دانلود کتاب جایگاه حقوقی قوه قضاییه در پیشگیری از وقوع جرم

معرفی کتاب جایگاه حقوقی قوه قضاییه در پیشگیری از وقوع جرم

محمد صبح دل در کتاب جایگاه حقوقی قوه قضاییه در پیشگیری از وقوع جرم، سعی دارد تا وظیفه‌ی پیشگیری از وقوع جرم که مقنن در قانون اساسی به عهده قوه قضاییه گذاشته است را به نقد بکشد.

نویسنده در این کتاب دیدگاه‌های حقوق‌دانان و جرم‌شناسان در مورد واگذاری وظیفه پیشگیری از وقوع جرم به قوه قضاییه را بیان و تناقضات قوانین در حوزه‌ی پیشگیری از وقوع جرم را بررسی می‌کند تا در پایان به این نتیجه برسد که قوه قضاییه در کدام نوع از انواع پیشگیری می‌بایست حضور یابد و توانایی این قوه در کدام نوع از انواع پیشگیری‌ها بیشتر است.

بزهکاری پدیده‌ای اجتماعی - انسانی است که انسان‌ها در طول تاریخ با آن روبه‌رو بوده‌اند. تمامی جوامع تا هنگام به وجود آمدن مکتب تحققی با استفاده از ابزارهای واکنشی (کیفری) با بزهکاران مقابله می‌کردند. با گذشت زمان مسئولان امر متوجه شدند که نمی‌توانند با تشدید مجازات‌های کیفری جلوی رشد جرم را بگیرند و اقدام به سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی جهت استفاده از ابزارهای کنشی (غیر‌کیفری) به منظور جلوگیری از این پدیده شدند. سیاست‌گذاران جنایی نیز پس از آن در جهت مبارزه با این پدیده، پیشگیری از وقوع جرم را به این عرصه وارد کردند.

امروزه اکثر کشورهایی که پیشگیری از جرم را از اولویت‌های سیاست جنایی خود تلقی می‌کنند، شورا یا کمیسیون و یا کمیته خاصی را به عنوان متولی پیشگیری تعیین کرده و مسئولیت سیاست‌گذاری را به عهده این نهاد گذاشته‌اند. در هر یک از نهادهای مذکور بر حسب اهمیت نوع پیشگیری و میزان اختیارات، مقام یا مقاماتی نقش هماهنگ‌ کننده را به عهده دارند.

برای مثال در بلژیک، شورای عالی پیشگیری از بزهکاری، در انگلستان و ولز شورای پیشگیری از بزهکاری و در نروژ شورای عالی پیشگیری از بزهکاری با مدیریت وزیر دادگستری تشکیل شده است. در فرانسه شورای ملی پیشگیری از بزهکاری تحت ریاست نخست وزیر قرار داشت. از آن پس، هیأت مشترکی از چند وزارتخانه به ریاست وزیر شهرسازی، متولی سیاست‌گذاری در امر پیشگیری از بزهکاری شده است در حالی که در سوئد مسئولیت شورای ملی پیشگیری از بزهکاری به یک اداره مستقل دولتی سپرده شده است.

در بخشی از کتاب جایگاه حقوقی قوه قضاییه در پیشگیری از وقوع جرم می‌خوانیم:

فرهنگ‌سازی یکی از مهم‌ترین سازوکارهای پیش‌گیری جامعه‌مدار است که نظام سیاست جنایی از این رهگذر می‌تواند به بالا بردن سطح آگاهی‌های عمومی و شعور و درک اجتماعی و در نتیجه کاهش میزان بزهکاری دست یابد. این سامانه به وسیله‌ی آشنا ساختن شهروندان با هنجارهای بنیادین اجتماعی و مقررات ناظر به رفتار فردی و محیطی آنان، زمینه‌های شکل‌گیری درست نظام شخصیتی افراد و متمایل شدن این دسته به سوی احترام گذاردن به ارزش‌های اساسی جامعه را فراهم می‌آورد.

فرهنگ‌سازی به انتقال دانش، عقیده‌ها، سنت‌ها و ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی می‌انجامد، لذا سیاست‌گذاری در این زمینه و تهیه‌ی برنامه‌های فرهنگی مناسب می‌تواند چارچوب رفتاری شهروندان را به گونه‌ای مطلوب ساماندهی کرده و آنان را هنجارگرا سازد. دستیابی به این هدف در کنار سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های سنجیده، به مشارکت سازمان‌های متعدد به ویژه رسانه‌ها نیازمند است؛ زیرا رسانه به عنوان یکی از پر مخاطب‌ترین نهادها می‌تواند در جهت‌دهی شهروندان و آموزش این دسته نقش به سزایی ایفاء نماید. رسانه‌ها از رهگذر شناسایی و تحلیل معضلات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و به‌کارگیری اقدام‌ها و برنامه‌های مناسب می‌توانند در چگونگی برخورد شهروندان با مناسبت‌های اجتماعی تأثیرگذار باشند.

گونه‌های متعدد رسانه اعم از نوشتاری، شنیداری و دیداری، این قابلیت را دارند که به شکل‌های مختلف در ارتقاء سطح فرهنگ جامعه، رایج ساختن آداب و رسوم و آشنا نمودن شهروندان با ارزش‌های بنیادین اجتماعی نقش بیافرینند. در این میان رسانه‌های شنیداری و دیداری به دلیل برخورداری از کارکرد تفریحی-سرگرمی جذاب‌تر بوده و شمار زیادی از شهروندان را با خود همراه می‌سازند. به عنوان نمونه، صدا و سیما می‌تواند به عنوان وسیله‌ای تفریحی-سرگرمی، در قالب ابزاری آموزشی-پرورشی، مهارت‌های زندگی، هنجارهای اخلاقی و اجتماعی را به مخاطبان آموخته و به عنوان یک نهاد پیش گیرنده در عرصه‌ی سیاست جنایی ظاهر شود. این رسالت صدا و سیما آن‌چنان پر‌اهمیت است که خبرگان قانون اساسی در مقدمه قانون اساسی و مقنن در بند 2 اصل سوم برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، نقش این رسانه در زمینه‌ی پیشگیری از وقوع بزهکاری را به رسمیت شناخته‌اند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
بخش اول: پیشگیری کنشی و نقش قوه قضائیه
مقدمه
فصل اول: پیشگیری اجتماعی و نقش قوه قضائیه
مبحث اول: پیشگیری اجتماعی و جایگاه آن در قوانین و مقررات ایران
گفتار اول: تعریف پیشگیری اجتماعی، انواع، اهداف و تکنیک‌ها
گفتار دوم: بررسی و نقد قوانین و مقررات مربوطه و نقش سازمان‌های مسوول
مبحث دوم: بررسی وظیفه قوه قضائیه در حوزه پیشگیری اجتماعی از جرم
گفتار اول: اقدامات و تکالیف قوه قضاییه در زمینه پیشگیری اجتماعی
بند اول: اقدامات قوه قضاییه در سال‌های اخیر در زمینه پیشگیری از جرم
بند دوم: تکالیف دستگاه قضایی در زمینه پیشگیری اجتماعی با توجه به رویکرد قانون‌گذار در قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی
گفتار دوم: چالش‌های فراروی قوه قضاییه در زمینه پیشگیری اجتماعی
بند اول: تعدد و تعارض در قوانین موجود و تعارض مراجع قانون‌گذاری و نبود قوانین منظم و یکپارچه در زمینه پیشگیری اجتماعی از جرم
بند دوم: تداخل امور با قوه مجریه با توجه به اصل استقلال و تفکیک قوا
بند سوم: نداشتن نیروی انسانی متخصص و امکانات لازم
فصل دوم: پیشگیری وضعی و نقش قوه قضائیه
مبحث اول: پیشگیری وضعی و جایگاه آن در قوانین و مقررات ایران
گفتار اول: تعریف پیشگیری وضعی، انواع، اهداف و تکنیک‌ها
بند اول: کلیات
بند دوم: پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی
گفتار دوم: بررسی و نقد قوانین و مقررات مربوطه و نقش سازمان‌های مسوول
مبحث دوم: بررسی وظیفه قوه قضائیه در حوزه پیشگیری وضعی از جرم
گفتار اول: اقدامات و تکالیف قوه قضاییه در زمینه پیشگیری وضعی
بند اول: نقش سازمان بازرسی کل کشور
بند دوم: نقش سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
بند سوم: نقش سازمان پزشکی قانونی
گفتار دوم: چالش‌های فراروی قوه قضاییه در زمینه پیشگیری وضعی
بند اول) وکالت بلاعزل و مشکلات مربوطه
بند دوم) تکالیف و چالش‌ها
بخش دوم: پیشگیری واکنشی و نقش قوه قضائیه
مقدمه
فصل اول: پیشگیری عام و نقش قوه قضائیه
مبحث اول: پیشگیری عام و جایگاه آن در قوانین و مقررات ایران
گفتار اول: تعریف پیشگیری عام، انواع، اهداف و تکنیک‌ها
بند اول: کلیات
بند دوم: مجازات‌ها و پیشگیری از جرم
گفتار دوم: بررسی و نقد قوانین و مقررات مربوطه و نقش سازمان‌های مسوول
مبحث دوم: بررسی وظیفه قوه قضائیه در حوزه پیشگیری عام از جرم
گفتار اول: اقدامات و تکالیف قوه قضاییه در زمینه پیشگیری عام
بند اول: نقش دادستانی
بند دوم: نقش دادگستری
گفتار دوم: چالش‌های فراروی قوه قضاییه در زمینه پیشگیری عام
بند اول: تأثیر منفی مجازات‌های علنی و وارد شدن آسیب‌های اجتماعی به خانواده‌های مجرمین
بند دوم: سیاست سرکوبگرانه و امنیت‌گرا
فصل دوم: پیشگیری خاص و نقش قوه قضائیه
مبحث اول: پیشگیری خاص و جایگاه آن در قوانین و مقررات ایران
گفتار اول: تعریف پیشگیری خاص، انواع، اهداف و تکنیک‌ها
بند اول: کلیات
بند دوم: اقدامات تأمینی و نقش بازدارندگی از وقوع جرم
گفتار دوم: بررسی و نقد قوانین و مقررات مربوطه و نقش سازمان‌های مسوول
مبحث دوم: بررسی وظیفه قوه قضائیه در حوزه پیشگیری خاص از جرم
گفتار اول: اقدامات و تکالیف قوه قضاییه در زمینه پیشگیری خاص
بند اول: تکالیف شکلی و ماهوی دستگاه قضایی در زمینه‌ی بازپروری بزه‌کاران
بند دوم: نقش سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی
گفتار دوم: چالش‌های فراروی قوه قضاییه در زمینه پیشگیری خاص
بند اول: آثار شوم بی عدالتی و برچسب زنی به افراد
بند دوم: افزایش جمعیت کیفری
منابع و مآخذ