معرفی و دانلود کتاب جامعه و تاریخ در قرآن

معرفی کتاب جامعه و تاریخ در قرآن

کتاب جامعه و تاریخ در قرآن جلد دوم از مجموعه معارف قرآن شامل دوازده جلسه درس استاد شهید آیت‌اللّه‌ مرتضی مطهرى در حوزه علمیه قم (حسینیه ارگ) در سال‌هاى 1356 و 1357 است. نویسنده در این اثر طی فصول متعدد، به بررسی جامعه و تاریخ از منظر قرآن و اسلام می‌پردازد.

این کتاب همچون سایر آثار آن اسلام‌شناس عظیم‌الشأن از نکات بدیع و نغز فراوان برخوردار است که حاکى از حاد بودن و جولان ذهن و از آن بالاتر احساس مسئولیت آن متفکر شهید در مقابل برداشت‌هاى غلط از قرآن است که آن روز مثلاً عده‌اى تحت تأثیر مکتب مادى برداشتى خاص از سرانجام و سرنوشت تاریخ از نظر قرآن پیدا کرده بودند و استاد از کنار این انحرافات فکرى به آسانى نمى‌گذشت و همین حساسیت‌ها باعث شد که به عنوان نزدیک‌ترین یار امام خمینى (ره) اولین هدف ترور کسانى واقع شود که فکر مى‌کردند با وجود او نمى‌توانند به درون دستگاه هدایت انقلاب اسلامى راه پیدا کنند.

در بخشی از کتاب جامعه و تاریخ در قرآن می‌خوانیم:

یک مطلب مسلّم است که انسان زندگى اجتماعى دارد، چه انسان متمدن و چه انسان وحشى. از قدیم‌ترین ایامى که به دست آمده است این مطلب روشن است که انسان‌ها از زمره آن حیوان‌هایى هستند که زندگى‌شان به صورت اجتماعى و دسته جمعى بوده است. اینجا یک مبحث که از قدیم فیلسوفان مطرح کرده‌اند این است که آیا انسان اجتماعى بالطبع است یا اجتماعى بالاجبار و بالاضطرار؟ مى‌دانیم که این جمله از ارسطو معروف است که انسان مدنى بالطبع است؛ یعنى اجتماعى بودن براى انسان یک امر طبیعى است نه یک امر اضطرارى، موافق طبع انسان است؛ طبع و سرشت انسان اجتماعى بودن را اقتضا مى‌کند.

در مقابل این نظریه، نظریه افرادى است که اجتماعى بودن انسان را بالاضطرار مى‌دانند و معتقدند که انسان به حسب اصل طبیعت، انفرادى است و اضطرار او را وادار به زندگى اجتماعى کرده است.

این صرفا یک مسئله نظرى نیست، اثر عملى هم دارد. آن‌هایى که انسان را بالطبع اجتماعى مى‌دانند قهرا تکامل انسان را هم در زندگى اجتماعى مى‌دانند؛ یعنى انسان فقط در زندگى اجتماعى به کمال لایق خودش مى‌رسد و تکامل پیدا مى‌کند. برعکس، هرچه که زندگى جنبه انفرادى پیدا کند انسان از کمال و سعادت خودش باز مى‌ماند. ولى آن هایى که نظریه‌شان این است که انسان اجتماعى بالاضطرار است قهرا مدعى هستند که زندگى اجتماعى، انسان را ناقص مى‌کند و انسان هر اندازه که به طبیعت برگردد و از اجتماع دورتر باشد کامل‌تر است و به کمال انسانى خودش بهتر و بیشتر مى‌رسد. مطابق این نظریه، انسان کمالى که دارد از سرشت طبیعى خودش دارد و نقصى که دارد از اجتماع دارد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
طرح مسئله
ترکیب ویژه جامعه
قرآن و اجتماعى بودن انسان
قرآن و آزادى و اختیار فرد در جامعه
جامعه و فطرت
طرح کلى فلسفه تاریخ
انواع علم تاریخ
طبیعت تاریخ
نظریه ماتریالیسم تاریخى
نظریه مخالف ماتریالیسم تاریخى
اضداد پیامبران از نظر ماتریالیسم تاریخى و قرآن
دو نظریه درباره سرنوشت تاریخ
فهرست‌ها