معرفی و دانلود کتاب تأثیر سکوت در انعقاد و ایجاد عقد

معرفی کتاب تأثیر سکوت در انعقاد و ایجاد عقد

کتاب تأثیر سکوت در انعقاد و ایجاد عقد نوشته‌ی حسن جعفری، انواع سکوت و رابطه‌ی مستقیم و غیر مستقیمش با اذن، اجازه، رضایت، اقرار و اصول، قواعد و استثناهای حاکم بر آن‌ را در مواد قانون مدنی و قواعد فقهی مورد پژوهش و تحلیل قرار می‌دهد.

در بیان کلی سکوتی که شخص ساکت در حین انعقاد عقد می‌کند تأثیری بر روابط حقوقی وی ندارد و نمی‌تواند منجر به انعقاد عقد گردد. برخلاف آنچه که به نظر می‌رسد در خصوص نقشی که سکوت و تأثیر آن در زندگی روزمره افراد دارد، سکوت در مواردی خاص به صورت استثنایی دلالت بر اراده‌ی ضمنی شخص ساکت دارد. این موارد را اکثر فقها و حقوق‌دانان در مباحث اعلام اراده پذیرفته‌اند ولی موارد آن محدود به  مواردی خاص و معین می‌باشد.

یکی از موضوعات مهم حقوقی «اراده» و تأثیر آن در اعمال حقوقی است، به طوری که وجه تمییز دو مفهوم «عمل حقوقی» و «واقعه حقوقی» وجود اراده در اعمال حقوقی است. اظهار و اعلان اراده و اشکال گوناگون آن از مباحثی است که در این حوزه مطرح می‌شود. در میان روش‌های مختلف اعلان اراده مانند بیان لفظی، نوشته و اشاره، «سکوت» نیز به عنوان یکی از این طرق مورد بحث قرار گرفته است.

اراده حقوقی متشکل از ایجاب و قبول می‌باشد. از آنجایی که سکوت چیزی جز عدم نمی‌باشد، سکوت تنها می‌تواند با احراز شرایط، دال بر قبول باشد نه ایجاب، چرا که ایجاب امر وجودی است و اعلان آن به وسیله امر عدمی محال است. همچنین به عنوان یک قاعده کلی مورد قبول فقهای امامیه، می‌توان بیان داشت که سکوت محض که همان سکوت بدون وجود قرینه همراه و متناسب است، وسیله‌ای معتبر جهت اعلان و اظهار قبول نمی‌باشد.

این کتاب در ابتدا اثر سکوت طرفین در هنگام انعقاد عقد و واژه‌ی سکوت را در اصطلاح و عرف جامعه مورد تبیین قرار داده است و به شناخت انواع سکوت در عالم سکوت می‌پردازد. بعد از شناخت این مبحث، شیوه‌های ابراز اراده برای انعقاد عقد و آثار و موارد دلالت سکوت را نسبت به قرارداد و متعاملین مورد بحث و تحلیل قرار داده است و در نهایت در رابطه با اثر حقوقی سکوت به عنوان یکی از لوازم اعلام اراده در انعقاد عقد به بررسی در این‌باره می‌پردازد.

در بخشی از کتاب تأثیر سکوت در انعقاد و ایجاد عقد می‌خوانیم:

چنانچه طرفین ضمن قراردادی که از قبل بین آن‌ها وجود داشته توافق نمایند که سکوت هر یک در برابر ایجاب طرف دیگر به منزله پذیرش آن ایجاب است. و یا چنانچه ایجاب ظرف مدت معین رد نشود و یا قرار داد بعد از انقضای مدت فسخ نشود سکوت به منزله قبل ایجاب و قرار داد است. مانند این تولید کننده و توزیع کننده کالا ضمن قرار داد منعقده توافق کنند چنانچه کالاهای ارسالی طبق شرایط معین با ثمن معلوم برای او ارسال گردد و طرف مقابل ظرف مدت ده روز از تاریخ تحویل ایجاب را رد ننمایید، ایجاب قبول شده محسوب می‌شود.

بنابراین عقد بین طرفین منعقد شده زیرا هر چند سکوت به خودی خود و بدون قرینه دلالت بر چیزی ندارد. ولی توافق طرفین مبنی بر این که هر گاه ایجاب ظرف ده روز به وسیله مخاطب رد نشود، ایجاب مزبور قبول شده محسوب گردد، سکوت مخاطب همواره با قرینه رد نکردن آن ایجاب و همچنین تحویل کالا همراه است در این فرض سکوت دیگر مبهم نیست بلکه دلالت بر قبول می‌کند و بیع کالای مزبور بین طرفین منعقد و لازم الاجرا می‌شود.

همچنین است در مواردی که بین طرفین چنین قرار دادی وجود ندارد ولی عرف مسلم و متداول بین طرفین بر این روال است که سکوت به منزله قبول باشد. مانند این که بین طرفین معاملات مستمر متداول گردیده که یک طرف بدون این که منتظر قبول باشد برای دیگر کالا بفرستید و دیگر نیز بدون این که قبول نماید کالا را تحویل و ثمن را بپردازد. بنابراین چنین عرف تجاری یا طبیعت معاملات جاری که به سکوت اعتبار می‌دهد و آن را به منزله قبول می‌دانند نیز در حکم قانون و لازم الاجرا است. زیرا عرف جاری و متداول بین تجار یکی از منابع حقوق است و قانون نیز به این منابع مسلم و شناخته شده احترام می‌گذارد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
فصل اول: کلیات پژوهش
فصل دوم: بررسی شیوه‌های ابراز اراده برای انعقاد عقد
فصل سوم: بررسی موارد دلالت سکوت و آثار آن نسبت به قرارداد و متعاملین
منابع و مآخذ