معرفی و دانلود کتاب ایران بدون شاه

معرفی کتاب ایران بدون شاه

محسن دامادی در کتاب ایران بدون شاه ماجراهای شاهنامه پس از مرگ نوذر، پادشاهی زو و چگونگی یافتن کیقباد را روایت می‌کند. رستم در جلد هشتم از مجموعه داستان‌های شاهنامه‌ی ابوالقاسم فردوسی به شخصیتی مهم در شاهنامه تبدیل می‌شود و برای اولین بار در برابر افراسیاب قرار می‌گیرد.

درباره‌ی کتاب ایران بدون شاه

پس از کشته شدن نوذر به دست افراسیاب، نبود پادشاهی قدرتمند با فرِّ ایزدی، بزرگان و پهلوانان ایران را نگران کرده بود. محسن دامادی در کتاب ایران بدون شاه این بخش از شاهنامه‌ی فردوسی را با زبانی شیوا و جذاب روایت می‌کند. نبود پادشاه قانونی که همه‌ی اقوام ایرانی را زیر یک پرچم در برابر افراسیاب و تورانیان متحد کند باعث شد که زال به فکر چاره‌ای برای نجات کشور بیفتد. در جلد هشتم مجموعه داستان‌های شاهنامه پادشاهی زو، صلح کوتاه ایران و توران، یورش دوباره‌ی افراسیاب و تلاش رستم برای یافتن کیقباد را می‌شنویم. اهمیت این بخش از شاهنامه در چگونگی پایان دوران پیش‌دادیان و شروع دوره‌ی کیانی است.

در دوره کیانی زال جایگاه ویژه‌ای برای ایرانیان کسب می‌کند. دیگر او را به‌عنوان پهلوانی در میانه‌ی نبرد نمی‌بینیم بلکه زال تبدیل به پیری چاره‌جو می‌شود که در شرایط حساس پادشاهان و پهلوان‌ها را راهنمایی می‌کند. کتاب ایران بدون شاه روایت اولین داستان‌های رستم و جایگاه جدید زال برای ایرانیان است. محسن دامادی با تفسیر و ساده‌سازی ابیات شاهنامه کمک می‌کند که در این کتاب شاهد چگونگی بزرگ شدن رستم، یافتن رخش و اولین نبردهای معروف‌ترین پهلوان ایرانی باشیم.

پیش از انتخاب نوذر به‌عنوان شاه برای ایران پهلوانان پادشاهی را به زال پیشنهاد داده بودند اما او خود را دارای فرِّ ایزدی نمی‌دانست و به این دلیل قبول مسئولیت نکرده بود. طوس و گستهم از فرزندان نوذر بودند که می‌توانستند پس از او بر تخت بنشینند اما زال آن‌ها را نیز دارای فرِّ ایزدی نمی‌دانست. ابوالقاسم فردوسی در ابیاتی زیبا که توسط محسن دامادی به نثر درآمده‌اند سپاه و کشور را مانند کشتی در طوفان توصیف می‌کند. برای فردوسی تخت پادشاهی همچون بادبانی است که باید کشتی را در این طوفان به سمت مقصد هدایت کند. ازاین‌رو است که زال باید خردمندترین و بهترین فرد را برای پادشاهی ایران پیشنهاد کند. تصمیم زال یافتن فرد دیگری از خاندان فریدون است که فرِّ ایزدی مناسب برای پادشاهی را داشته باشد.

فرِّ ایزدی یکی از مفاهیم پررنگ در اسطوره‌های ایرانی است. مشروعیت یک شاه وابسته به فرِّ ایزدی او است و اگر پرتو این فروغ از شخصی روی بگرداند دیگر نمی‌توان او را شایسته‌ی پادشاهی و سروری دانست. اهمیت وجود چنین موهبتی در کتاب ایران بدون شاه بیشتر از پیش به چشم می‌آید. محمدعلی کاتوزیان در کتاب «ایران جامعه‌ی کوتاه‌مدت» اهمیت فرِّ ایزدی در اسطوره‌ها و فرهنگ ایرانی را به‌خوبی تحلیل می‌کند. از طرف دیگر جواد طباطبائی نیز نظریات ایرانشهری خود را بر پایه‌ی تحلیلی از مفهوم فرِّ ایزدی شکل داده است.

موبدان در جست‌وجوی فردی با فرِّ ایزدی برای پادشاهی ایران، زو فرزند طهماسب را به زال پیشنهاد می‌دهند. زو که 81 سال داشت به مدت 5 سال بر ایران فرمانروایی کرد. باوجود سن بالای زو، در کتاب ایران بدون شاه می‌بینیم که چگونه او با کمک طوس و گستهم دوباره ایران را یکپارچه کرده و به جنگ افراسیاب می‌رود. جنگ بین ایرانیان و تورانیان در این دوره هم‌زمان با خشک‌سالی عجیبی در منطقه بود. موبدان جنگ را دلیل خشک‌سالی می‌دانستند و این‌گونه طرفین تصمیم به صلح گرفتند. پس‌ازاین روز جیحون به‌عنوان مرز ایران و توران انتخاب شد. با صلح بین این دو کشور، خشک‌سالی پایان یافت و زو تهماسب فرصت پیدا کرد تا برای آبادانی دوباره‌ی ایران تلاش کند.

محسن دامادی در کتاب ایران بدون شاه نشان می‌دهد که چگونه پس از صلح کوتاه بین ایران و توران با مرگ زو افراسیاب دوباره صلح را می‌شکند و به ایران حمله کند. این بار زال برای یافتن پادشاه جدید رستم را به دنبال کیقباد می‌فرستد و این‌گونه دوران کیانی شاهنامه شروع می‌شود. در همین زمان است که رستم رخش را برای همراهی برمی‌گزیند و پهلوانی‌های خود را آغاز می‌کند.

کتاب ایران بدون شاه توسط انتشارات کتاب سرای نیک در قالب مجموعه‌ای خواندنی از داستان‌های شاهنامه تهیه کرده است.

درباره‌ی مجموعه‌ کتاب‌های داستان‌های شاهنامه

مجموعه داستان‌های شاهنامه اولین بار در سالروز بزرگداشت فردوسی رونمایی شد. محسن دامادی مسئولیت نگارش این مجموعه را به ‌عهده دارد و جلد‌های «قیام کاوه، سرنگونی ضحاک»، «پسران فریدون» و «از کیقباد تا کیکاووس» بخشی از کتاب‌های این مجموعه هستند که توسط انتشارات کتاب سرای نیک منتشر شده‌اند.

توجه به داستان‌های شاهنامه همیشه برای افراد و گروه‌های سنی مختلف جذاب بوده است. یکی از دلایل توجه کمتر به این داستان‌ها روایت شاعرانه و استفاده از ترکیب‌ها و کلماتی است که برای فارسی‌زبانان امروزی دشوار است. اهمیت نگارش محسن دامادی در این است که او توانسته کتاب‌های مجموعه داستان‌های شاهنامه را به آثاری جذاب برای آشنایان و ناآشنایان با متون ادبی تبدیل کند. او هم‌زمان که متن اصلی فردوسی را در برابر ما می‌گذارد با شرح موقعیت‌ها و کلمات دشوار ما را در درک بهتر متن شاهنامه یاری می‌کند.

کتاب ایران بدون شاه برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این کتاب برای کسانی که ادبیات کهن، اسطوره‌های ایرانی و حماسه‌های پهلوانی را دوست دارند بسیار جذاب خواهد بود. اگر دوست دارید شاهنامه را با نثری روان و قابل فهم بخوانید، این اثر از محسن دامادی انتخاب بسیار مناسبی برای شماست.

با محسن دامادی بیشتر آشنا شویم

محسن دامادی متولد 1338 در کرمان، نویسنده و کارگردان سینما است. فیلم‌های «یک اشتباه کوچولو»، «قبرستان غیرانتفاعی» و «همه چی عادیه» بخشی از کارنامه‌ی سینمایی او و کتاب‌های «افسانه‌ی یک نجیب‌زاده ایرانی»، «برگزیده‌ی تاریخ اجتماعی» و «چگونه داستان را به فیلم‌نامه تبدیل کنیم» بخشی از کارنامه‌ی نویسندگی محسن دامادی است.

در بخشی از کتاب ایران بدون شاه می‌خوانیم

به ایرانیان خبر رسید چه نشستید غافل! باز لشکرِ بیگانه از مرز گذشته و خریدارِ تختِ بزرگیِ ایران و خواهانِ نشستن بر آن است.

یکایک به ایران رسید آگِهی
که آمد خریدارِ تختِ مِهی

شاعر می‌گوید: هر زمان بر تختِ ایران پادشاهی نبوده، مردم روزِ خوش (روزگارِ بهی) ندیدند.

چو شد تختِ ایران زِ شاهان تهی
ندیدند خود روزگارِ بهی

خبرِ یورشِ ناجوانمردانه‌ی لشکرِ تورانی دهان به دهان گشت، مردم در کوی و برزن به تکاپو افتادند، اما مردمِ بی‌سلاح و بی‌پناه چه می‌توانستند بکنند، جز آنکه به خشم و خروش بیایند.

بَرآمد همه کوی و برزن به جوش
وَز ایران سراسر بَرآمد خروش

بزرگان در سراسرِ ایران نمایندگانی برگزیدند تا نزدِ زال بروند و فریادِ دادخواهی سر دهند.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
زال گرفتارِ بی‌خوابی!
پادشاهی به نامِ زَو
خشکسالی در ایران
بیدادِ گرسنگی!
پیمانِ آشتی!
بازگشت به مرز
پایانِ خشکسالی
روزگاری خوش!
جانشینِ زَو
کینه‌ی کُهنه‌ی پَشَنگ!
دوباره، جنگ!
خبری شوم برای ایرانیان
دادخواهی مردم نزدِ زال!
پاسخِ زال به مردم
زال از فرزند گفت!
اسبی برای تک‌سواری
سخنِ زال با رستم
اسبی برای رستم
گرز سام در دستِ رستم
جست‌وجوی اسب برای تک‌سوار!
مادیانی که مانندِ نداشت
رَخش!
رخش، سربلند در آزمونِ رستم
تاختن با رخش
رستاخیزِ ایرانی
خبری تلخ برای افراسیاب
زالِ دانا، اندیشه‌ی فردا
وظیفه‌ای دشوار برای رستم
رستم در راه البرز!
قُلون را خبر کنید!
رستم در البرز کوه
جوانان، پُرسانِ کارِ رستم
رستم مهمان شد!
منم کِی‌قُباد!
قباد و رؤیای دوشینه!
قیامِ قباد
قلون بر سرِ راه قباد
جشنی ساده!
قباد در کنارِ زال
سخن پایانی