معرفی و دانلود کتاب ادبیات داستانی عامه

معرفی کتاب ادبیات داستانی عامه

در کتاب ادبیات داستانی عامه، تالیف حسین یزدانی و آسیه ذبیح نیا، کوشش شده با توجه به اهمیت و نقش قصه‌های عامیانه در زندگی عامه مردم و همچنین شیوه‌های برخورد مردم با این شکل قصه‌ها و انس و الفت با آن‌ها، انواع قصه‌های عامیانه در ادوار مختلف معرفی، تبیین و تفسیر گردد.

بخش گسترده‌ای از فرهنگ مردم و ادبیات شفاهی ایران را «قصه‌های عامیانه» تشکیل می‌دهند. قصه‌های عامیانه آینۀ تمام‌ نمای تجربه‌های زندگی، سنت‌ها و رفتارهای مردم در درازای تاریخ هستند. می‌توان گفت، بیم‌ها و امیدها، کشمکش‌های انسان با طبیعت، یا با انسان‌های دیگر و با خود، در این‌گونۀ ادبی بازتاب پیدا کرده است.

ادبیات عامیانه هر ملتی نشانگر فرهنگ و اندیشه‌های قومی آن‌هاست و از بررسی آن‌ها می‌توان به سنت‌ها و فرهنگ‌های اقوام گوناگون که از راه مهاجرت، جنگ و تجارت وارد شده و ماندگار گشته‌اند، پی‌برد و با جداکردن آن‌ها به بازنگری فرهنگی قوم پرداخت. قصه‌های عامیانه بخشی از ادبیات عامیانه به شمار می‌روند.

گردآوری و بررسی این قصه‌های عامیانه می‌تواند ‌نوع زندگی و تفکر مردمان هر ملتی را نشان دهد. گاه در این قصه‌ها رنج و درد ملتی نهفته است؛ گاه خوشی‌ها و شادی‌های آن‌ها، از این رو مطالعه و تحقیق در قصه‌های عامیانه هر قومی از نظر مردم‌شناسی بسیار مفید و از سویی دیگر فرهنگ عامه به طور کلی و قصه‌های مردم به طور اخص در ادبیات داستانی هر کشور بنیادین است؛ بسیاری از داستان‌نویسان و هنرمندان چه در کشور ما و چه در دیگر کشورها در تکوین آثار خلاقانه‌شان گوشه‌ چشمی به این چشمه‌های جوشان داشته و از آن ها بهره‌ها برده‌اند.

کتاب ادبیات داستانی عامه به شرح زیر گردآوری شده است:

فصل اول به «کلیاتی در باب ‌ادبیات عامه» اختصاص دارد.
در فصل دوم «بن‌ مایه و طبقه‌بندی قصه‌های ایرانی» آمده است.‌
در فصل سوم، «قصه‌های عامیانه از سدۀ پنجم تا نهم هجری» بررسی و تحلیل می‌شود.
فصل چهارم به معرفی و تفسیر «قصه‌های عامیانه از قرن نهم تا انقلاب مشروطه» اختصاص دارد.
و در فصل پنجم «قصه‌های عامیانه از مشروطه تا سال 1300» معرفی شده است.

در بخشی از کتاب ادبیات داستانی عامه می‌خوانیم:

ادبیات چیست؟ ادبیات جمع کلمۀ ادبیّه است. در فرهنگ معین نیز ادبیه به عنوان مفرد ادبیات آمده ‌و آن را دانش‌های متعلق به علوم ادبی و آثار ادبی دانسته است. (معین، ذیل واژه)

هم‌چنین ادبیات عبارت است از: «چگونگی تعبیر و بیان احساسات و عواطف و افکار به وسیلۀ کلمات در اشکال و صورت‌های مختلف.» (دهخدا، ذیل واژه)

از دیدگاه ‌استاد زرین‌کوب ادبیات: «تمام ذخایر و مواریث ذوقی و فکری اقوام، امم عالم که مردم در ضبط و نقل و نشر آن‌ها اهتمام کرده‌اند، این میراث ذوقی و فکری که از رفتگان باز مانده است و آیندگان نیز همواره برآن چیزی خواهند افزود، همواره موجب استفاده و تمتّع و التذاذ اقوام و افراد جهان خواهد بود.» (زرین‌کوب، 1354ص18)

در یک نگاه می‌توان ادبیات را دو گونه تقسیم کرد: ادبیات شفاهی (گفتاری یا محاوره‌ای) و ادبیات مکتوب (نوشتاری یا رسمی). ادبیات شفاهی ذوقیّات بومی مردمی در یک منطقه است که درآن قصه‌ها، افسانه‌ها، اشعار و کارهای نمایشی در شکل‌های مختلف به چشم می‌خورد. ادبیات رسمی به آن دسته از ویژگی‌های به ثبت رسیده و حاکم بر تاریخ ایران زمین گفته می‌شود که به صورت آثار ذوقی یا فکری در نظم و نثر به کتابت در آمده و به دست ما رسیده است. کلیه آثار شاعران، عرفا، نویسندگان و خالقان آثار هنری به صورت نظم و نثر در محدودۀ این موضوع قرار دارد.

ادبیات فرهنگ عامه: ادبیات فرهنگ عامه بیش‌تر شامل قصه‌ها، مثل‌ها، ترانه‌ها، چیستان‌ها، و شعرهای عامیانه است که در میان عامه مردم و در اصل به صورت شفاهی رایج بوده است. ریشه‌های بسیاری از این قصه‌ها حتی به دوران پیش از تاریخ، پیش از پیدایش خط و به فضای زندگی در جوامع اولیه بر می‌گردد. هزار و یک شب، داستان پر خواننده از نوعی دیگر است که از زبان هندی به زبان پهلوی و از زبان پهلوی به زبان عربی ‌و سرانجام در زمان فتحعلی شاه قاجار از عربی به فارسی برگردانده شده. هزار و یک شب شامل داستان‌های گوناگون، ولی در عین حال به هم پیوسته است که همواره مورد استقبال بزرگ‌ سالان و کودکان بوده است.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
فصل اول: ادبیات عامیانه
فصل دوم: بن‌مایه و طبقه‌بندی
فصل سوم: قصه عامیانه از سده پنجم تا نهم هجری
فصل چهارم: قصه عامیانه از قرن نهم تا انقلاب مشروطه
فصل پنجم: قصه عامیانه از مشروطه تا سال 1300
کتابنامه