نقد، بررسی و نظرات کتاب هفت اورنگ جامی - عبدالرحمن جامی
4.6
497 رای
مرتبسازی: پیشفرض
۱. ساختار و محتوا: «هفت اورنگ» مجموعهای از هفت مثنوی عرفانی و اخلاقی است که جامی آن را به سبک نظامی و عطار سروده است. این اثر به موضوعات مختلفی مانند عشق الهی، اخلاق، حکمت و عرفان میپردازد و تلاش دارد تعالیم صوفیانه را در قالب داستانهای شیرین ارائه دهد. ۲. زبان و سبک: جامی در این اثر از زبانی روان، لطیف و دل نشین استفاده کرده است. او از صنایع ادبی مانند تشبیه، استعاره و ایهام بهره میبرد تا مفاهیم عرفانی را به شکلی جذاب و قابل فهم بیان کند. ۳. برجستگیهای محتوایی: «سبحه الابرار» به مفاهیم اخلاقی و تربیتی پرداخته است. «سلامان و ابسال» و «تحفۀ الاحرار» مفاهیم عرفانی را به تصویر میکشند. «یوسف و زلیخا» به داستان قرآنی عشق زلیخا به یوسف میپردازد. ۴. نقاط ضعف احتمالی: برخی از بخشهای کتاب، تقلیدی از آثار پیشین مانند مثنوی مولوی و مخزن الاسرار نظامی به نظر میرسند. ممکن است برخی از مفاهیم عرفانی برای خوانندگان امروزی دشوار و نیازمند توضیح باشند. نتیجه گیری: «هفت اورنگ» یکی از مهمترین آثار عرفانی و ادبی فارسی است که با بیان لطیف و داستانهای آموزنده، نقش مهمی در انتقال معارف صوفیانه داشته است. بااین حال، برای درک بهتر آن، نیاز به مطالعه در زمینه عرفان اسلامی وجود دارد.
باید بگم منظومه هفت اورنگ جامی شامل حکایات و تمثیلاتی است که به بیان اسرار و رموز شریعت و طریقت پرداخته و با نگاهی ویژه به آداب سیروسلوک، شاخصههای اخلاق را در حوزه عرفان، در قالب قصه نمایش داده است. این پژوهش که به روش توصیفی تدوین یافته، در پی پاسخ به این مسائل است تا دریابد مقاصد و اهداف تعلیمی عبدالرحمن جامی در این حکایات چیست و چگونه میتوان با طبقه بندی و تحلیل محتوایی آنها، آموزههای عرفانی عملی وی را تبیین و تشریح کرد. نخست، ضمن تأملاتی درباره اخلاق، جایگاه آن به ویژه در حوزه عرفان و تصوف بررسی شده و رابطه معرفت و مکاشفه عرفانی با مجاهده یا آداب سیروسلوک تبیین شده است. در ادامه، مقاماتی چون صبر، رضا، شُکر، حیا، صدق، تواضع و فتوت از منظر عارفان بزرگ و از خلال حکایات این منظومه تعلیمی عرفانی، استخراج و بررسی شده است. یافتههای این پژوهش نشان دهنده نقش و جایگاه این آداب در سیروسلوک در جهت کسب معارف عرفانی در منظومه هفت اورنگ است که شاعر با بهره گیری از حکایات متعدد، مشی و مرام طریقت را برای مریدان نمایان ساخته است.
نام کتاب هفت اورنگ را از دوران دبیرستان شنیده بودم. اما هیچوقت فرصت تورق آن را پیدا نکرده بودم. جامی حکیمی است که در ترافیک سلبریتی های قرون پیش از خود به سایه رانده شده و متعلق به مقطعی از تاربخ پر فراز و نشیب ایران است که همه حرفها، کشفیات و ابداعات مهم ادبیات غنایی، عرفانی، کلامی و سایر حوزه ها را دیگران به شیوه خود بیان کرده بودند. مولانای بزذگ، سعدی شیرین سخن، حافظ پر رمز و راز و حکیم گنجه نظامی بزرگ. بنابراین باید به مخاطب حق داد که چنان از خوان پر نعمت ادبیات این بزرگان سیراب شده باشد که به جامی و آثارش به دید دسر بعد از غذا نگریسته و کشش زیادی به خواندن آثارش نداشته باشد. اما نور الدین عبدالرحمن جامی حکیم بسبار بزرگ و عمیقی است و ستاره ای است که چون در کنارش ستارگان پر نور دیگری قرلر دارنذ ممکن است کم سو به نظر برسد. فخرالدین عراقی هم شرایط مشابهی دارد. با این حال وقتی کتاب هفت اورنگ را باز کردم متوجه شدم که کتاب نظم است نه نثر. آنهم چه نظم سنگینی. خواندن هر بیتش نیاز به درنگ و تفکر و دایره واژگان وسبع دارد. جا دارد این کتاب بصورت شرح و تفسیر صوتی و خلاصه در بیاد تا مخاطب کم وقت و حوصله این روزگار از این مائده ادبیات پارسی هم بهره مند بشه. سپاسگزارم
کتاب هفت اورنگ جامی را باید واپسین نسخه مصور ممتاز با معیارهای سلطنتی به شمار آورد. مطالب این مقاله به شیوه کتابخانه ای گردآوری شده و تدوین آن ها به شیوه توصیفی است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که نگارگران هفت اورنگ جامی از آزادی عمل بیشتری در اجرای نگاره ها برخوردار بوده اند و در اغلب نگاره ها گرایشی نو به چشم می خورد. برخی نگاره ها دارای ویژگی هایی از قبیل تأکیدهای رنگی و ریتم متنوع خطوط می باشند که حالتی پرتحرک به صحنه داده است. استفاده از این موارد و همچنین مجموعه عوامل از قبیل ساختار باز و گسترده و کاربرد عناصر تازه منجر به پویایی طرح شده است. نسخه مصور هفت اورنگ جامی از مهم ترین نسخ و معرف سبک نقاشی مشهد در دوره صفوی است.
هفت اورنگ جامی از اون کتاباست که انگار یه نقشه راهه واسه سفر تو دنیای درونی خودت. هر داستان و شعرش یه جورایی مثل یه کلیده که میتونی قفلای ذهن و دلت رو باهاش باز کنی. به نظرم این کتاب فقط یه اثر ادبی نیست، یه جور راهنمای زندگیه. تو شلوغی و سختیای روزمره، این کتاب میگه هنوزم میشه وایسی، فکر کنی، و زیباییها رو پیدا کنی.
به نظرم اگه دقیق بخونی، انگار هر بیت و جملهش یه تلنگره که بهت یادآوری میکنه چطور دنبال معنا و ارزشای واقعی باشی. انگار جامی هزار سال پیش یه راهی بهت نشون داده که تو زندگی شلوغ الانم میتونی ازش الهام بگیری.
به نظرم اگه دقیق بخونی، انگار هر بیت و جملهش یه تلنگره که بهت یادآوری میکنه چطور دنبال معنا و ارزشای واقعی باشی. انگار جامی هزار سال پیش یه راهی بهت نشون داده که تو زندگی شلوغ الانم میتونی ازش الهام بگیری.
کتاب زیبا و روانی هست برخلاف تصور من که فکر میکردم به علت منظوم بودن باید متن سنگینی داشته باشه که فهم مشکلی هم داره. کتاب بسیار روان است و با وجود آنکه شعر هست با خوندن هر مصرع ک بیت کاملا معنیاش رو متوجه میشدم مثل این بود که کتاب کاملا به نثر باشد. من هم لذت بردم و هم به داشتن چنین افتخارات و بزرگان ادبی افتخار کردم. نکته جالب دیگهای که در مورد اشعار این کتاب وجود داره اینه که اونقدر اشعار ساده گفته شده که با خوندنش آدم فکر میکنه که چطور ممکنه اینقدر ساده با چینش کلمات چنین زیباییای خلق کرد.
جامی در این اثر تلفیقی از عرفان، اخلاق و حکمت را ارائه می دهد. او تحت تأثیر ابن عربی، نظریه وحدت وجود را در قالب داستان هایی رمزی بیان می کند. همچنین، به اخلاق صوفیانه توجه ویژه ای دارد و بسیاری از مفاهیم عرفانی مانند سلوک، عشق الهی و فنا را در قالب روایت های دلنشین شرح می دهد. «هفت اورنگ» نه تنها یک اثر ادبی فاخر است، بلکه منبعی ارزشمند در عرفان، اخلاق و فلسفه محسوب می شود. این کتاب از نظر زبانی، محتوایی و سبکی یکی از شاهکارهای شعر فارسی است که تأثیر عمیقی بر ادبیات و اندیشه های پس از خود داشته است.
هر هفت منظومهٔ یادشده در این کتاب، در قالب مثنوی سروده شدهاند، قالبی مناسب روایت داستانهای حماسی، تاریخی، عاشقانه و اندرزگونه. سه منظومه از این میان، عاشقانههای تمثیلی است، مشتمل بر یوسف و زلیخا، لیلی و مجنون و سلامان و آبسال. مثنویهای سلسلۀالذهب، سبحۀالابرار و تحفۀالاحرار راوی داستانهایی آموزندهاند، و اسکندرنامه یا خردنامهٔ اسکندری منظومهایست حماسی و آموزنده.
اسم این کتاب رو خیلی شنیدم ولی تصورم این بود که متن سنگینی داره و نمیتونستم طرفش برم. زمانی که شروع به خوندن کردم، متوجه شدم همینطوره. درک خیلی از ابیات سخته و حتی معنی خیلی لغات هم گنگه. به شخصه خیلی طرفدار مفاهیم عرفانی و عشق به معبود و... نیستم ولی بعضی قسمتهای شعر رو که متوجه میشدم، دوست داشتم.
یکی از نکات جالب این کتاب، ساختار هفتگانهاش هست. هر اورنگ یه موضوع خاص رو بررسی میکنه و این تنوع باعث میشه که خوندن کتاب هیچ وقت خستهکننده نشه. از عشق و عرفان گرفته تا نقد اجتماعی، هر کدوم به زیبایی توی این اثر جا گرفته. جامی با استفاده از تمثیل و داستانسرایی، مفاهیم عمیق رو به زبون ساده و قابل فهم میاره.
نکته دیگهای که میخوام بهش اشاره کنم، لحن شاعرانه و زیبای جامی هست. شعرهای کتاب پر از احساس و زیباییاند و واقعاً میتونند دل آدم رو ببرند. بعضی جاها حس میکنید که خودتون هم توی داستانها هستید و این حس خیلی جذابه. همچنین، زبان و واژگان جامی خیلی غنی و پرمغزه، و این باعث میشه که هر بار که کتاب رو میخونید، چیز جدیدی کشف کنید.
البته، شاید بعضی از خوانندهها با زبان و سبک قدیمی کتاب مشکل داشته باشن و احساس کنن که باید بیشتر دقت کنن تا مفهوم رو درک کنن. اما به نظرم این یه چالش خوبه! چون وقتی به عمق متن میرید، میتونید به زیباییهای بیشتری پی ببرید.
در نهایت، به نظر من "هفت اورنگ" لیاقت ۵ از ۵ رو داره. این کتاب یه سفر به دنیای عرفان و عشق و حقیقت هست که هر کسی باید یه بار هم که شده بخونش. اگر به ادبیات و فلسفه علاقه دارید، حتماً این کتاب رو از دست ندید! 📖✨