معرفی و دانلود کتاب مسئولیت و سازندگی: روش تربیتی اسلام

معرفی کتاب مسئولیت و سازندگی: روش تربیتی اسلام

برخورداری از نعمت‌‍‌ها مسئولیت به همراه می‌آورد و هرکه برخوردارتر است، مسئولیت بیشتری در قبال بقیه دارد. علی صفایی حائری در کتاب مسئولیت و سازندگی در نظر دارد از مفهوم مسئولیت به سازندگی راه یابد. وی برای این راه‌یابی، اصول اخلاقی و تربیتی مدنظر آیین اسلام را معرفی می‌کند و کمبودهای اخلاقی را مانع دستیابی به هدف می‌داند. این متن در گروه کتاب‌های اخلاق و معارف اسلامی دسته‌بندی می‌شود.

درباره‌ی کتاب مسئولیت و سازندگی

تربیت و مسئولیت از مفاهیم مهم تربیتی هستند که از یک طرف ادیان و مذاهب به آن توجه دارند و از طرف دیگر مکاتب مختلف روانشناسی و علوم تربیتی درباره‌ی آن نظریه‌پردازی کرده‌اند. علی صفایی حائری در کتاب مسئولیت و سازندگی در نظر دارد تا این مفاهیم را از نگاه آیین اسلام و آیات قرآن بکاود و روشی را معرفی کند که در جهان‌بینی اسلامی و خداباورانه بر آن تأکید می‌شود.

علی صفایی حائری کتاب مسئولیت و سازندگی را در دو بخش با نام‌های جلد اول و جلد دوم تألیف کرده است که هر دو جلد درکتاب حاضر جای گرفته‌اند. وی در جلد اول این کتاب، از چند مفهوم کلیدی تزکیه، تعلیم، تذکر، تدبر، تفکر و تعقل در نظام تربیتی اسلام یاد می‌کند. سپس این موارد را معرفی و تعریف کرده و در بخش‌های جداگانه، نمونه‌ها و روش‌هایی برای پیاده‌سازی این مفاهیم طرح می‌کند. وی در بخش دوم (جلد دوم)، شخصیت‌ها و روحیه‌های مختلف را برمی‌شمارد و درباره‌ی تربیت هر فرد با توجه به ویژگی منحصربه‌فرد او توضیح می‌دهد.

نویسنده در کتاب مسئولیت و سازندگی هرجا که لازم می‌بیند، به آیاتی از قرآن استناد می‌کند. ضمناً در کنار ارائه‌ی مسائل تربیتی گاهی از زبان و نثری شاعرانه بهره‌ گرفته و مسائل اخلاقی و تربیتی را با نرمی و لطافت زبان ادبی همراه کرده است.

انتشارات لیلة‌القدر دو جلد کتاب مسئولیت و سازندگی را در یک مجلد چاپ و ارائه کرده است.

کتاب مسئولیت و سازندگی برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای تمام کسانی که علاقه‌مند به دانستن روش‌های تربیتی از دیدگاه اسلام هستند، مناسب است.

در بخشی از کتاب مسئولیت و سازندگی: روش تربیتی اسلام می‌خوانیم

هستند کسانى که از استعدادهاى نیرومندى سرشارند و اینها مى‌توانند خودسرانه کارى را شروع کنند و حتى به نتیجه‌هاى عالى هم برسند؛ مى‌توانند در خیاطى، نجارى و یا برق و مکانیک خودسرانه و بدون استاد، کارى را پیش ببرند، اما همین‌ها مجبورند که یک قسمت از استعدادهاى وسیع خود را در راه‌ها و بیراهه‌ها مصرف کنند تا راه بیابند و سرنخى را بگیرند و پیش بتازند. اگر همین‌ها، از استادى بهره‌مند مى‌شدند و آموزش مى‌دیدند مسلماً به پیشرفت‌هاى زیادترى مى‌رسیدند و بهره‌هاى زیادترى مى‌گرفتند.

این مسئله نباید ما را فریب بدهد که اینها خودسرانه بدون استاد به جایى رسیده‌اند و ماهر شده‌اند. باید این را بسنجیم که همین‌ها در صورت آموزش چه‌قدر پیشرفت به‌دست مى‌آوردند و در ظرف چه مدتى به مهارت و استادى مى‌رسیدند؟

غفلت از همین نکته باعث مى‌شود که افرادى تنها و بى‌اعتناى به استاد از گوشه‌اى شروع کنند و در نتیجۀ شکست‌ها و تجربه‌ها، یک مقدار از استعداد خود را به هدر دهند و یا در مواجه شدن با سختى‌ها و بیراهه‌ها به یأس و در نتیجه به رکود و یا نفرت گرفتار شوند.

براى آموزش رانندگى مى‌توان خودسرانه ماشین‌هایى را سوار شد و پس از زحمت‌ها به نتیجه‌اى رسید، اما تا این مسئله روشن شود که هنگام دنده عوض کردن باید کلاچ گرفت، چه‌بسا ماشین‌هایى خراب شود. و با نبود مربى ممکن است تصادف‌هایى به‌وجود بیاید و خون‌هایى و استعدادهایى نابود گردد. و یا بر اثر شکست و خسارت، از هدف دست بشویند و از رانندگى خسته شوند. اما اگر طبق برنامه و با راهنمایى‌هاى مربى آموزش ببینند، فوراً به نتیجه مى‌رسند.

در مسئلۀ تربیت و براى تدبر و تفکر، چه‌بسا استعدادهایى خود سر رشد کنند و راهى را بیابند و به نتیجه‌هایى هم برسند اما عقب افتادگى‌ها، خطرها، شکست‌ها و یأس‌ها، درّه‌هایى هستند که بر سر راه مى‌نشینند و مانع عبور مى‌شوند. از این‌رو آن‌ها که خود سر، شروع کرده‌اند، بسیارى در تفکرات خود به نتیجه‌هاى غلط رسیده و منحرف شده‌اند و یا به بن‌بست افتاده و مانده‌اند.

فهرست مطالب کتاب

مسئولیت و سازندگی: جلد اول
حرف‌هایى براى گفتن ...
فصل اوّل: مسئولیّت‌
تعریف مسئولیت‌
زیر‌بناى مسئولیت‌
خلاصه‌
نوع مسئولیت‌راه شناخت مسئولیت‌
فصل دوم: تربیت‌
مفهوم تربیت‌
امکان تربیت‌
شکل تربیت انسان‌
روش‌هاى تربیتى‌
گستردگى مسئولیت تربیتى‌
فصل سوم: مربى کیست؟‌
مربى کیست؟
دیدگاه‌ها
ویژگى‌ها
ضرورت مربى‌
نقش‌هاى مربى‌
فصل چهارم: روش تربیتى اسلام‌
اسارت‌ها
عشق بزرگ‌تر
شناخت‌
نظام تربیتى اسلام‌
آزادى و تزکیه‌
تعلیم و آموزش‌
تذکر و یادآورى‌
تدبر
تفکر
تعقل‌
خلاصه‌
فصل پنجم: روش شناخت‌
تفکر
تجرد
استدلال و اشراق‌
آزمایش و آمار
آزمایش و نمونه‌بردارى‌
نظریه و استدلال‌
شناخت جامع‌
اصول‌
فصل ششم: جهان بینى اسلامى‌
جهان‌بینى اسلامى‌
کلیدها
ملاک‌ها
روش‌ها
فصل هفتم: آرمان‌ها
آرمان‌ها
فصل هشتم: شکل‌ها و شاغول‌ها
شکل‌ها و شاغول‌ها
زیر بناها
شکل‌ها
شاغول‌ها
شاخه‌هاى سازندگى
مسئولیت و سازندگی: جلد دوم‌
یس‌
استعدادها
صالح و مصلح‌
نشانه‌ها
طرز برخورد
فصل نهم: روحیه‌ها
روحیه‌ها
1. بى‌شکل-منافق‌
2. مغرور و شکل‌گرفته و سرشار
3. معاند و لجوج و بى‌اعتنا
4. متنفر و بدبین و شکاک‌
5. مأیوس و رنج‌دیده‌
6. پوچ و خسته و دلزده‌
7. روحیۀ لیز و دنیازده‌
8. روحیۀ سرد و سر در لاک‌
9. روحیۀ خونسرد و بى‌رگ و بى‌تفاوت‌
10. سست‌عنصر و ترسو
خلاصه‌
فصل دهم: هنگام تربیت‌
هنگام تربیت‌
1. ارزیابى و شناسایى‌
علامت‌ها
برخوردها
لطافت‌ها
2. آشنایى و دوستى‌
3. جذب و صمیمیت‌
4. زمینه‌سازى‌
مرور