معرفی و دانلود کتاب فهرستگان مجازی

معرفی کتاب فهرستگان مجازی

کتاب فهرستگان مجازی نوشتۀ افشین موسوی چلک، نادیا حاجی عزیزی و سیمین حداد عراقی، درباره‌ی تعاریف، کاربردها و معرفی مهم‌ترین فهرستگان‌های الکترونیکی و تحت وب ایران و جهان و نحوه‌ی استفاده از آن‌هاست.

فهرستگان‌ها یکی از مهم‌ترین ابزارهایی است که از دیرباز مورد توجه کتابخانه‌ها بوده است. اهمیت اشتراک منابع و همکاری بین کتابخانه‌ها نیز زمینه توسعۀ آن‌ها را فراهم کرده است. آگاهی از منابع موجود در کتابخانه‌ها، تسریع و تسهیل در فهرست‌نویسی، افزایش همکاری بین کتابخانه‌ها و کاهش هزینه‌ها برخی از مهم‌ترین مزایایی است که فهرستگان‌ها برای کتابخانه‌ها به ارمغان آورده‌اند.

با پیشرفت‌های روزافزون در فناوری اطلاعات و تغییر و توسعۀ محمل‌های اطلاعاتی، شکل انتشار فهرستگان‌ها نیز توسعه یافت به طوریکه از انتشار در قالب برگه‌دان، کتاب و لوح فشرده فراتر رفتند و به دنبال گسترش کاربرد اینترنت در فعالیت کتابخانه‌ای، به شکل فهرست‌های پیوسته (اپک‌ها) و فهرستگان‌های اینترنتی ظهور کردند.

بی‌تردید این تغییر و تحول نه تنها در قالب، بلکه در کارکردهای فهرستگان‌ها نیز تجلی یافت و خدمات گسترده‌تری را پیش روی مخاطبان خود گستراند. ضرورت آشنا نمودن کتابداران از ابعاد این تغییر و تحول‌ها به منظور آشنایی با آن‌ها برای بکارگیری در خدمات کتابخانه‌ای و نبود کتابی مستقل درخصوص فهرستگان‌ها، نگارندگان این اثر را بر آن داشت تا با تکیه بر پیشینۀ پژوهشی خود در خصوص فهرستگان‌های الکترونیکی، ابعاد و امکانات گوناگون آن را دست‌مایۀ کتاب حاضر قرار دهند.

بنابراین، هدف این اثر افزایش دانش کتابداران، دانشجویان کتابداری و متخصصان شرکت‌های نرم‌افزاری است که در حوزۀ کتابخانه‌ها فعالیت می‌کنند تا ضمن آشنایی با استانداردها، الگوها و طرح‌های فهرستگانی در محیط اینترنت، زمینۀ گسترش آن‌ها را در کشور فراهم کنند.

با توجه به محدودیت کتابخانه‌ها در پاسخگویی به نیاز کاربران، اجرای طرح‌های همکاری بین کتابخانه‌ها و به ویژه اشتراک منابع می‌تواند روشی مؤثر برای غلبه بر محدودیت‌ها باشد. اما ابتدا لازم است که کتابخانه‌ها و کاربران آن‌ها از موجودی سایر کتابخانه‌ها آگاه باشند. برای این منظور، اطلاعات مربوط به منابع اطلاعاتی کتابخانه‌ها و محل نگهداری آن‌ها، در قالب فهرستگان‌ها تهیه می‌شود و در اختیار کتابخانه‌های همکار قرار می‌گیرد تا از آن‌ها برای جایابی منابع و هدایت کاربران به کتابخانه‌های دارندۀ منابع مورد نیاز آنان استفاده شود.

داشتن این اطلاعات سبب جلوگیری از چند باره‌کاری‌هایی می‌شود که معمولاً به دلیل نبود دسترسی به این اطلاعات در فعالیت‌های گوناگون کتابخانه‌ها مانند مجموعه‌سازی و فراهم‌آوری، سازماندهی، نگهداری، و... رخ می‌دهند. همچنین فهرستگان‌ها با ارائۀ اطلاعات مربوط به منابع اطلاعاتی سایر کتابخانه‌ها، امکان تصمیم‌گیری آگاهانه برای سفارش، خرید، سازماندهی و... را برای کتابخانه‌ها فراهم می‌آورند تا به ذخیره انرژی، زمان و هزینه کمک کنند. بنابراین، فهرستگان‌ها را می‌توان ابزاری معرفی کرد که از طریق آن چند هدف مهم کتابخانه‌ها را تأمین می‌کند.

در بخشی از کتاب فهرستگان مجازی می‌خوانیم:

اطلاعات جمع آوری شده، ترکیبی از اطلاعات کتاب‌شناختی موجود در کتابخانه‌های عضو فهرستگان که پس از جمع‌آوری در بانک موقت، توسط برنامه مبدل تهیه شده به اطلاعات مناسب برای انتقال به بانک اطلاعات اصلی تبدیل خواهند شد. پس از جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌های عضو، اطلاعات هر یک از واحدها ویرایش و آماده می‌گردد. خروجی‌های تهیه شده تا زمانی که توسط برنامه خروجی استاندارد مدیریت درهمکردسازی اطلاعات، فراخوانی نشوند در یک حافظه موقت نگهداری می‌شوند.

در مرحله درهمکردسازی، پس از انتخاب اطلاعات کتابشناختی یک کتابخانه، عنوان اطلاعات منبع، ازخروجی‌های تهیه شده از سوی کتابخانه‌ها به فهرستگان مرکزی اضافه می‌گردد، پس از ادغام اطلاعات این دو مرکز، در مرحله بعد سیستم رکوردهای آن واحد را از نظر فیلدهای اصلی (عنوان، پدیدآورنده، وضعیت نشر و...) با رکوردهای بانک اصلی مقایسه می‌کند. در صورت مشابه بودن رکوردها، رکورد موجود در آن واحد حذف شده و اطلاعات ثبت این رکورد به اطلاعات ثبت رکورد مشابه موجود در بانک اصلی اضافه می‌گردد. در غیر این صورت نیز خود رکورد به بانک اضافه می‌شود. این عملیات برای تمامی رکوردهای آن مرکز تکرار می‌شود تا زمانی که دیگر هیچ رکوردی برای مقایسه باقی نمانده باشد این عملیات تا اتمام انتقال اطلاعات تمامی واحدها ادامه دارد.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
مقدمه
فصل اول: کلیات
تاریخچه‌ پیدایش‌ و روند توسعۀ فهرست‌های پیوسته
دهه‌ 1980-1960
دهه 1980 به‌ بعد
نسل‌های‌ فهرست‌های‌ رایانه‌ای‌
فهرست‌های‌ رایانه‌ای‌ نسل‌ دوم‌
فهرست‌های‌ رایانه‌ای‌ نسل‌ سوم‌
فهرست‌های‌ رایانه‌ای‌ نسل‌ چهارم‌
فهرست‌های همگانی پیوسته (اپک)
تعریف فهرستگان
دسته‌بندی فهرستگان‌ها
اهداف و کارکردهای فهرستگان
فهرستگان‌های پیوسته
فهرستگان‌های پیوسته و اشتراک منابع
فصل دوم: استانداردها و سایر زیرساختهای فهرستگان پیوسته و مجازی
مقدمه
ایزو 2709
استاندارد مارک
استاندارد/ تفاهم نامه زد 50 /39
سرویس‌گیرنده یا مشتری زد 50 /39 (زد کلاینت)
سرویس‌دهنده زد 50 /39 (زد سرور)
فرایند جستجو در زد 50 /39
سایر ملزومات ایجاد فهرستگان پیوسته
فصل سوم: الگوهای طراحی فهرستگان‌ها در محیط اینترنت
مقدمه
فهرستگان‌های متمرکز
فهرستگان‌های غیر متمرکز
مقایسه فهرستگان‌های متمرکز و غیرمتمرکز
فهرستگان‌های ترکیبی
فصل چهارم: معرفی فهرستگان‌های پیوسته و مجازی دنیا
فهرستگان‌های پیوسته در آمریکا
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی کانادا
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی قاره اروپا
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی فرانسه
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی آلمان
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی انگلستان
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی اسکاتلند
فهرستگان‌های فرا ملی در قاره اروپا
فهرست پان اروپایی
یوکت، اساس فهرست پان اروپایی
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی اقیانوسیه
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی استرالیا
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی نیوزلند
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی قاره آسیا
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی ژاپن
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی چین
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی سنگاپور
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی هنگ کنگ
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی تایوان
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی هند
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی تایلند
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی اندونزی
فهرستگان‌های پیوسته و مجازی ایران
فهرستگان‌های الکترونیکی و پیوسته در ایران
فهرست مشترک نشریات در ایران
پیوست: فهرست و نشانی فهرستگان کشورها
فهرستگان‌های مجازی امریکا
فهرستگان‌های مجازی کانادا
فهرستگان‌های اروپا
فهرستگان‌های پیوسته آسیا و استرالیا
منابع و ماخذ