معرفی و دانلود کتاب تاریخ فرهنگی ورزقان و خاروانا

معرفی کتاب تاریخ فرهنگی ورزقان و خاروانا

کتاب تاریخ فرهنگی ورزقان و خاروانا نوشته‌ی حسن بلندی به معرفی کامل شهرستان ورزقان، آثار و ابنیه‌های تاریخی و باستانی، جاذبه‌های طبیعی و گردشگری آن و همچنین بیان آداب و رسوم زیبای این شهرستان می‌پردازد.

شهرستان ورزقان یکی از شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی است. مرکز آن شهر ورزقان است. این شهرستان از دو بخش مرکزی و بخش خاروانا تشکیل شده‌است. جمعیت این شهرستان در سال ۱۳۸۵ حدود ۴۸ هزار نفر برآورد شده‌ است. این شهرستان از سمت شرق به شهرستان اهر، از سمت غرب به شهرستان‌های مرند و شبستر. از سمت شمال به شهرستان‌های کلیبر و جلفا و از سمت جنوب به شهرستان تبریز محدود شده‌است. شهرستان ورزقان سابقا یکی از بخش‌های شهرستان اهر بوده‌است. نام دیگر شهرستان ورزقان ارسباران است و این نام به دلیل واقع شدن بسیاری از جنگل‌های ناحیهٔ سرسبز ارسباران در این شهرستان است.

در سطر سطر این کتاب عشق به سرزمین مادری موج می‌زند و غلیان احساسات پاک فرزندی حق‌شناس نسبت به مادری پاک و سربلند در آیینه صفحات آن به وضوح متجلی می‌گردد. نویسنده در نگارش این کتاب، خطاب به مسئولین منطقه، التماس کرده و بهسازی و ساماندهی و باز آفرینی وجب به وجب زادبوم خود را از آنان استغاثه می‌نماید و باز این حب الوطن، آن‌جا بیشتر خود را می‌نمایاند که وی، دستان آرزومند خود را به سوی درگاه حضرت حق بلند کرده و سعادتمندی و پیروزی و سلامتی آحاد ملت ورزقان را آرزو می‌کند و این اوج عشق یک انسان عاشق در مسیر سیر و سلوک عاشقانه و عارفانه می‌باشد.

در بخشی از کتاب تاریخ فرهنگی ورزقان و خاروانا می‌خوانیم:

در صورتی که پسری خواهان ازدواج با دختری باشد، پدر یا مادر و یا دوستان صمیمی و نزدیکش را مطلع می‌سازد، چند نفر از اقوام به عنوان خواستگار (ائلچی) به خانه دختر می‌روند بهتر است در همان اوایل نیز به شامی و یا ناهاری قناعت نمایند اگر اقوام درجه یک به وصلت مایل باشند با دختر صحبت و کار را به چند روز بعد موکول می‌کنند و اگر تمایل داشته باشند به خانواده پسر اطلاع می‌دهند و اینان نیز به عنوان خواستگاری تمام عیار و پیش‌بینی مخارج اولیه و قرار شیرینی‌خوران بار دوم به خانه دختر روانه می‌شوند در این موقع بعد از خوردن شام و ناهار صاحب‌ خانه تعداد میهمانانی را که در شیرینی‌خورانی شرکت خواهند کرد از طرف پسر می‌پرسد و سپس مخارج را پیشنهاد می‌کند، مثلا چند راس گوسفند، چندین کیلو قند و چای و شیرینی، برنج، روغن (حیوانی) مد نظر بود از رؤس مطالب و ارقام به شمار می‌آید.

برای دختر هم وسایلی از قبیل جواهرات، لباس، کفش و غیره پیش‌بینی و پیشنهاد می‌شود که اکثرا انتخاب و خرید به عهده داماد است و عروس به خرید نمی‌رود و دوباره مقرر می‌گردد که تحویل وسایل سه روز قبل از مراسم عروسی از طرف داماد صورت پذیرد، تا بتوانند به موقع تدارک دیده و مقدم میهمانان را گرامی دارند، حال که فردا اقوام آقا داماد راهی خانه عروس خانم خواهند شد پدر یا سایر اقربای دختر اقوام خود را در منزل کرده و مشغول شادی می‌گردند در مراحل اولیه دادن کلیه قند به اضافه هدایای قابل توجه دیگر به عدّه‌ای از بزرگان از جمله روحانی، معلم، خان، کدخدا و ریش سفیدان درجه اول یکی از کارهای ضروری و اخلاقی و در بعضی اوقات اجباری هر عروسی است.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار ناشر
تشکر و قدردانی
مقدمه
مقدمه و پیشگفتار
فصل اول
خصوصیات جغرافیایی و تقسیمات کشوری
موقعیت جغرافیایی شهرستان ورزقان
اسامی بخش‌ها دهستان‌ها و تعداد روستاها با جمعیت و وسعت آن
کوه‌های سبز پوش و ارتفاعات شهرستان
رودخانه‌های معروف و آب و هوا و میزان بارندگی
آب و هوا و میزان بارندگی
مراتع و اکولوژی گیاهی شهرستان ورزقان
انواع پوشش گیاهی (گیاهان داروئی و خودرو) در منطقه ورزقان
فصل دوم
انواع بادهای محلی و نزولات جوّی
نزولات جوی
جادّه‌ها و راه‌های شهرستان ورزقان
نام برخی از ماه‌ها و روزهای سال در شهرستان ورزقان
رسم‌های عید نوروز
اسامی روزهای هفته در شهرستان ورزقان
جنگل‌های منطقه ارسباران
عشایر
نقش عشایر در اقتصاد
تولیدات عشایر
اهمیت مرتع
نوع مسکن ییلاقی و قشلاقی عشایر منطقه
سازمان اجتماعی ایلات
ساختمان اجتماعی سنّتی ایلات استان عشایر آذربایجان شرقی و بخصوص شهرستان ورزقان
وضعیت بهداشت و درمان
مذهب
آداب و رسوم
ازدواج
مهم‌ترین دلایل و انگیزه‌های ازدواج در میان آن‌ها
فصل سوم
خصوصیات جمعیتی و انسانی
تحولات جمعیتی
نام دهستان‌ها و روستاهای بخش مرکزی ورزقان با تعداد جمعیت و جنسیت
وضع فعالیت
نمودار درصد جمعیت شهرستان بر حسب گروه‌های عمده سنی در سرشماری
جدول 1 وضعیت سواد و اشتغال جمعیت شهرستان در سال 1375 بر طبق سرشماری عمومی
نسبت جنسی
وضعیت اشتغال
خصوصیات جمعیتی و انسانی
مراکز بهداشتی درمانی در شهرستان ورزقان (وضعیت بهداشت و درمان)
پدیده مهاجرت در شهر ورزقان
فصل چهارم
نام‌شناسی و بررسی وضعیت تاریخی شهر (ارسباران) ورزقان
قدمت و سابقه تاریخی
بررسی حوادث تاریخی و بر جسته شهرستان ورزقان
جاذبه‌های توریستی و گردشگری شهرستان ورزقان
2. آثار باستانی
3. بناهای تاریخی منطقه
فصل پنجم
کشاورزی و دامداری
دامداری
کشاورزی سنّتی
توضیحی درباره انواع آسیاب‌های موجود در شهرستان ورزقان و وضعیت فعلی آنها
صنایع و فعالیت‌های دستی شهرستان
معادن موجود در شهرستان ورزقان (از فعالیت‌های اقتصادی)
«معدن مس سونگون»
روستای سونگون
فصل ششم
وضعیت سیاسی و اجتماعی
شخصیت‌ها و نخبگان سیاسی، فرهنگی، اجتماعی شهرستان
شخصیت‌های علمی، فرهنگی
جدول مربوط به مراکز انتخابات و نمایندگان مجلس شورای اسلامی از اولین دوره تا دوره ششم
جدول مربوط به بخشداران شهرستان از بدو پیروزی انقلاب تا امروز
جدول مربوط به انتخابات شورای اسلامی شهر ورزقان و تعداد آن‌ها در کل شهرستان
فصل هفتم
خصوصیات فرهنگی
خانواده و ازدواج خویشاوندی
شیوه‌های سکونت و مشخصات مسکن
مراسم عروسی در شهرستان ورزقان (ایام قدیم)
مراسم به زیارت مشهد مقدس یا حجّ رفتن در شهرستان
سفر حجّ
مراسم ماه محرم و صفر (محرم)
مراسم عید فطر
مراسم سوگواری (مرگ و عزاداری)
«مراسم تولد و نامگذاری بچه و ختنه کردن نوزاد»
مراسم عید قربان
مراسم چهارشنبه سوری و عید نوروز
مراسم پایان خرمن کوبی (خیرمان دؤیمک) در برخی از روستاهای شهرستان
مراسم طلب باران مردم شهرستان ورزقان
مراسم مربوط به شب یلدا (شب چله)
بازی‌های محلی و گذران اوقات فراغت مردم شهرستان ورزقان
از بازی‌های متداول محلی این شهرستان می‌توان به
پوشاک و پوشش محلی مردم شهرستان ورزقان
اساطیر در شهرستان ورزقان
طرز پخت نان و برخی از غذاهای محلّی مردم شهرستان ورزقان
وضعیت آموزش و پرورش شهرستان
میزان توزیع نشریات سراسری (روز‌نامه‌های کثیر‌الانتشار)
دین و مذهب مردم شهرستان ورزقان
برخی از ویژگی‌های مردم شهرستان ورزقان
اسامی برخی از ادارات و سازمان‌های موجود در شهرستان ورزقان که بعد از پیروزی انقلاب بوجود آمده‌اند
منابع و مراجع